TY - JOUR ID - 73053 TI - تحلیل ساختار سه‌وجهی اندیشه‌های دکتر علی شریعتی JO - فصلنامه سیاست JA - JPQ LA - fa SN - 1735-9678 AU - رشیدی, احمد AU - دوست محمدی, حسین AD - دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران AD - کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 49 IS - 3 SP - 645 EP - 664 KW - اسلام KW - اندیشه‌های شریعتی KW - ایران KW - تعهد KW - روشنفکری KW - سوسیالیسم KW - مسئولیت اجتماعی DO - 10.22059/jpq.2019.226840.1007012 N2 -  دکتر علی شریعتی از نادر روشنفکران معاصر ایرانی است که طی نیم قرن اخیر توانسته است نفوذ و حضور خود را در حوزۀ اندیشه‌ورزی حفظ کند. در بررسی اجمالی می‌توان دریافت ساختار ذهنی شریعتی اغلب شکلی سه‌وجهی دارد؛ ذهنیتی که ریشه در سنت داشت و در هوای مدرنیته تنفس کرده بود و در جهان سوم و نظام بین‌المللی دوقطبی می‌زیست. شاید «تنوع»، «پویایی» و «تغییر» از عوامل اصلی تکوین ساختار فکری و اندیشه‌ورزی او باشد. در این چارچوب، مقالۀ حاضر در پی این است که با به‌کارگیری نظریۀ مسئولیت روشنفکران و با استفاده از روش تاریخی – تحلیلی، به واکاوی چارچوب اصلی و متد غالب حاکم بر اندیشۀ شریعتی بپردازد و در این میان به این پرسش‌ها پاسخ دهد که ساختار ذهنی و اندیشۀ شریعتی منطبق بر چه الگویی است و از کجا سرچشمه می‌گیرد؟ و اینکه آیا کاربست این ساختار یا ساختارهای ترکیبی مشابه می‌تواند در برون‌رفت از بن‌بست تاریخی توسعه‌نیافتگی یاریمان کند؟ فرضیۀ اصلی در این تحقیق این است که اندیشه‌های شریعتی تحت تأثیر فلسفۀ تاریخ مارکس و هگل از ساختار سه‌وجهی پیروی می‌کند و در این چارچوب در نوشته‌های وی مهم‌ترین سه‌گانه شامل اسلام، ایران و سوسیالیسم است و به‌نظر می‌رسد در شرایط حاضر نیز این منطق می‌تواند در ایجاد فصل مشترک و نقطۀ اتصال مساعی مردم، جریان‌های سیاسی و دولت در راستای ایجاد تفاهمی آینده‌نگر و توسعه‌خواه مفید باشد. UR - https://jpq.ut.ac.ir/article_73053.html L1 - https://jpq.ut.ac.ir/article_73053_77efeccb9af0efe4fa2176166ca8c43b.pdf ER -