TY - JOUR ID - 85125 TI - ژاک لاکان و خیال سیاسی JO - فصلنامه سیاست JA - JPQ LA - fa SN - 1735-9678 AU - معین آبادی, حسین AU - تقی زاده, رسول AD - استادیار، دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان AD - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه شهد باهنر کرمان، کرمان Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 51 IS - 3 SP - 865 EP - 839 KW - «خیال» KW - ساحت نمادین KW - دیگری بزرگ/کوچک KW - «خوش آیش» KW - آرمانشهر DO - 10.22059/jpq.2021.319716.1007761 N2 - ژاک لاکان فیلسوف و روانکاو فرانسوی با خارج کردن روان‌شناسی از حوزه فردی، مفاهیمی را ارائه کرده که بسیار مورد توجه فیلسوفان و اندیشمندان سیاسی- اجتماعی قرار گرفته‌ است. از مهم‌ترین این مفاهیم، مفهوم «خیال» است. در این مقاله تلاش می‌شود تا با رویکرد واکاوی مفهوم «خیال» (فانتزی) در نظریه لاکان، کارکرد سیاسی- اجتماعی «خیال» به‌عنوان مفهومی که از راه خلق گفتمان‌های آرمان‌گرا و بسیج‌گر، در خدمت بازتولید اجتماعی ایدئولوژی زور در ساختارهای تمامیت‌خواه قرار گرفته، با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف بررسی شود. نخست، در بخش چارچوب نظری بیان می‌شود که براساس نظریه لاکان سوژه در فرایند سوژگی خود همواره به‌دنبال وصول به تمامیت است، تلاشی که تنها «خیال» دست‌نیافتنی است، زیرا تمامیت در ساحت واقع قرار دارد؛ جایی که دست‌نیافتنی بوده و نقش «خیال»، تنها پوشاندن این ناکامی و فروزان نگه‌داشتن شعله میل است. سپس مشخص می‌شود که «خیال»، مفهومی است که پیش از آنکه فردی باشد، اجتماعی است و می‌توان بسیاری از کنش‌های سیاسیِ جمعی و به‌ویژه کنش‌های آرمان‌طلبانه و توده‌ای را براساس آن تبیین کرد. بر همین اساس، مفسران لاکان طرح همه ایدئولوژی‌ها و مکاتب سیاسی برای تشکیل آرمانشهرهای تمامیت‌طلب را، تنها نوعی «خیال» تعبیر می‌کنند که با سودای رسیدن به مدینه فاضله‌ای که اساس آن بر تمامیت وحدت و یکپارچگی است، در واقع زمینه‌های برقراری تمامیت‌خواهی (توتالیتاریسم) را فراهم ‌کنند. UR - https://jpq.ut.ac.ir/article_85125.html L1 - https://jpq.ut.ac.ir/article_85125_b9e988396f0aef3184991525ffac439e.pdf ER -