مؤلفه‌های تشدید بحران در روابط ایران و آمریکا؛ ان‌پی‌تی یا توازن فراساحلی؟

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم سیاسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

    مسئلۀ فناوری هسته‌ای در سال‌های اخیر به چالش اصلی روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده و بر درجۀ امنیتی شدن سیاست خارجی افزوده است. آمریکا چالشگر اصلی و طلایه‌دار تهدید و تحریم علیه جمهوری اسلامی است. این دولت با توسل به قرارداد منع تکثیر سلاح‌های هسته‌ای (NPT) به رویارویی با جمهوری اسلامی پرداخته و با اعمال تحریم و تهدید درصدد تغییر رفتار- و به‌زعم بسیاری از تحلیلگران روابط بین‌الملل تغییر نظام- جمهوری اسلامی برآمده است. این روند از آغاز مناقشۀ هسته‌ای تا رسیدن به برنامۀ جامع اقدام مشترک (برجام) ادامه داشت که با امضای برجام انتظار می‌رفت که بحران فروکش کند، اما با ورود ترامپ به کاخ سفید و اعلام خروج آمریکا از برجام، بحران هسته‌ای با شدتی بیش از گذشته دامنگیر روابط خارجی ایران شد، به‌گونه‌ای که بخش عمدۀ انرژی و توان متولیان سیاست خارجی ایران، صرف دفاع و رفع تهدیدات و فشارهای ناشی از بحران هسته‌ای می‌شود. این مسئله سؤالاتی را فراروی ما قرار می‌دهد، از جمله اینکه مواضع دولت آمریکا در قبال فناوری هسته‌ای جمهوری اسلامی، آیا صرفاً برای ممانعت از تکثیر سلاح‌های هسته‌ای و در راستای قرارداد ان‌پی‌تی است؟ یا به مسائل دیگر از جمله ماهیت جمهوری اسلامی و مواضع این کشور در سیاست خارجی برمی‌گردد. فرضیۀ مقاله این است که فشارهای آمریکا بر ایران صرفاً به قرارداد منع تکثیر سلاح‌های هسته‌ای برنمی‌گردد، بلکه ماهیت و مواضع سیاست خارجی جمهوری اسلامی در منطقه با رویکرد توازن فراساحلی (Offshore Balancing) آمریکا در خلیج‌فارس در تقابل است و این تقابل، از علل اصلی تشدید مناقشات دو کشور به‌شمار می‌رود. یافته‌های پژوهش مؤید فرضیۀ مذکور است. در نگارش این مقاله از رویکرد تبارشناسانه (تاریخی- تطبیقی) و روش کتابخانه‌ای استفاده شده است.



 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Factors of Crisis escalation in US-Iran relations, N PT or offshore balancing?

نویسنده [English]

  • Razieh Mousavyfar
چکیده [English]

The issue of nuclear technology has long influenced relations between western governments-especially USA-and the Islamic Republic of Iran. Today, the nuclear technology has become the main challenge between the two countries with USA claiming that it only wants to prevent Iran from developing nuclear weapons. Donald Trump on May 8, 2018, withdrew from the Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA),increasing the pressure on Iran through continued threats and raising sanctions. This study aims to analyze the cause of US’s inimical policy towards Iran and the reason for the escalation of hostility between the two countries. The question which is posed is whether what the United states really worries about is Iran’s probable violation of NPT Or there is another more important reason, namely , the Islamic Republic of Iran’s foreign policy in middle east which confronts the USA’s grand strategy towards offshore balancing in Persian Gulf. It is hypothesized that what really concerns USA and causes its hostility towards Iran, is not Iran’s probable violation of NPT, but is related to the changes in its approach to offshore balancing in Persian Gulf.. This study attempts to answer the aforementioned questions by utilizing a Phenomenological (historical & comparative) approach based on library resources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • USA
  • nuclear technology
  • NPT
  • JCPOA
  • offshore balancing
-          توانا، کامبیز (1383). نزاع دوطرفه، روزنامۀ شرق (8/2/1383).
-          ---------- (1383). گزارش لیگابو دربارۀ وضعیت آزادی بیان در ایران: چالش‌های پیش رو، روزنامۀ شرق، ویژه‌نامۀ نوروز، 1383.
-          شورای راهبردی روابط خارجی (1393). توصیه‌های گروه بین‌المللی بحران به گروه 1+5، ترجمۀ علی کربلایی حسینی.
-          کوردزمن، آنتونی، اچ (1382). موازنۀ نظامی در خلیج‌فارس و خاورمیانه، ترجمۀ مرکز تحقیقات و مطالعات سپاه پاسداران، تهران: سایه روشن.
-           بووی، نیل (1391). «زمینه‌چینی برای جنگ هسته‌ای علیه ایران»، ترجمۀ فاطمه خلیلی‌فر،مجلۀسیاحتغرب، ش 108، 64-49.
-          Brzezinski Zbigniew; Robert M. Gates (2004). Iran:Time for a New Approach. Council on Foreign Relations®, Inc.
-          Bush, pre-emption and the Iranian nuclear challenge". International Aff airs 83: 1 (2007) 19–38, Journal Compilation © 2007 Blackwell Publishing Ltd/The Royal Institute of International Affairs.
-          Cordemans, Anthony H.(2012) “Rethinking Our Approach to Iran's Search for the Bomb”, available at: http://csis.org/publication/rethinking-our-approach-irans-search-bomb
-          Covarrubias Jach and Tom Lanford,(2007) Strategic Interests in the Middle East: Opposition or Support for US Foregn Policy.USA,Ashgate.
-          Campbell, K, (etc). (2016). Extending American power, Strategies to Expand
-          US Engagement in a Competitive World Order. Available at:
-          https://www.cnas.org/publications/reports/extending-american-power-strategiesto-
-          expand-u-s-engagement-in-a-competitive-world-order.
-          Donald J. Trump.(2016). Foreign Policy Speech, 27 April 2016. Available at:
-          Gold B and Cordesman A (2013), [1] - U.S. and Iranian Strategic Competition Sanctions, Energy, Arms Control andRegime Change.July 22, 2013(CSIS).
-          HASTINGS, DUNN DAVID. (2007). ‘Real men want to go to Tehran’:
-          Hoveida, Fereidon. (2006)," American Foreign Policy Interests''/ Terrorist Online Publication Date: 01 February 2006
-          ICG (2003)”Iran: Discontent and Disarray,” Middle East Report 18(27).
-          International Crisis Group (2014), Iran and the P5+ : Solving the Nuclear Rubik’s Cube.
-          Kam Efraim (2007). A Nuclear Iran: What Does It Mean,and What Can be Done. Israel, Institute for National Security Studies.
-          Klieman, A. (2015). Great Powers and Geopolitics, International Affairs in
-          a Rebalancing World. New York: Springer International Publishing.
-          Mersheimer, J., & Walt, S. (2016). The Case for Offshore Balancing, A
    Superior U.S. Grand Strategy. Foreign Plicy, pp. 70-83.
-          Mearsheimer John. J and Walt Stephen. M(2007),The Israel Lobby And U.S.Foreign Policy. Printed in the United States of America.(FARRAR, STRAUS AND GIROUX I NEW YORK).
-          Migdalovitz Carol (2008), Israel: Background and Relations with the United States.CRS Report For Congress/ Order Code RL33476
-          National Intelligence Council, Iran: Nuclear Intentions and Capabilities, National Intelligence
-          Estimate, November 2007.
-          Parsi Trita (2007),Treacherous Alliiance The Secret Dealings of Israel,Iran,And The U.S.Yale University Press/New Haven and London.
-          Parsi Trita (2009). Politics: Is Iran NIE a Blessing in Disguise for Srael?.IPS/April 07,2009/17:24Gmt.
-          Patrikarakos, David(2012), Nuclear Iran: The Birth of an Atomic State.
Published in 2012 by I.B. Tauris & Co Ltd ISBN:978-1780761251.
-          Shanker Tom(2006), ‘US and Britain to add ships to Persian Gulf in alert to Iran’, New York Times, 21 Dec. 2006.
-          S/RES/2231 (2015)
-          Tannenwald Nina(2008), The Nuclear Taboo: The United States and the Non-Use of Nuclear Weapons Since 1945. Cambridge University Press.
-          UNCLASSIFIED: Annual Report on Military Power of Iran April2012.
-          http://dari.irib.ir/hastrai
-          www.iran.org خبرگزاری ایران/
-          http://irannuc.ir/fa/index.php
 
-          http://irannuc.ir/fa/index.php
-           http://jamnews.ir/TextVersionDetail/257849-                                          
https://www.leader.ir/fa/speech/9182/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%A7%DB%8C