دولت توسعه خواه و زمینه های توسعه در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دکتری گروه علوم سیاسی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

چکیده

این مقاله سعی دارد با استفاده از مدل توسعه‌ای که در مقاطعی از تاریخ توسعة شرق آسیا پدیدار شد و با عنوان «دولت توسعه‌خواه» از آن یاد می‌شود، امکان گذار به توسعه در ایران را بررسی کند. فرض بر این است که زمینه‌های گذار به توسعه از مسیر دخالت مؤثر دولت در اقتصاد ایران فراهم است که دسترسی دولت به منابع غنی مادی و انسانی، شامل منابع نفت و گاز و نیروی انسانی کشور، از جمله پشتوانه‌ها و زمینه‌هایی است که به دولت در رسیدن به اهداف توسعه‌ای خود یاری می‌رساند. هم‌زمان امکان عملیاتی‌شدن گذار به توسعة کشور از مسیر دخالت دولت در اقتصاد، در جمهوری اسلامی ایران نیز با چالش‌ها و موانع جدی روبه‌روست که برخاسته از ویژگی‌های خاص اقتصاد ایران یعنی گستردگی اقتصاد ناکارآمد دولتی و شیوة هزینه‌کرد درآمدهای نفتی توسط دولت است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Developmental state and development in Iran

نویسندگان [English]

  • Seyyed Ahmad Movaseghi 1
  • Alireza Kaheh 2
1 Assistant Professor, Department of Political Science, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
2 PhD, Political Science, Faculty of Law and Political science, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

By using a model of Development, called Developmental State, which appeared during the history of development in East Asia region, the current essay tries to present a review on possibility of Iran’s transition to economic development. It is supposed that the ground is prepared for Iran’s transition to development through effective state intervention in economy. Unlimited access of Iran to a very rich material and human resources including oil and natural gas, and also human capital, are among the main factors that can support the state to reach its developmental goals. Meanwhile, the possibility to transition to the development in Iran through state intervention in economy is faced with a critical risks and challenges which originate from special features of Iran’s economy which are inefficiency of state-owned economy and the way of oil revenues’ expenditure in economy by the state.

کلیدواژه‌ها [English]

  • developmental state
  • developmental state in East Asia
  • Economic Development
  • state and development
  • state and development in Islamic Republic of Iran
1)       ایوانز، پیتر(1380) توسعه یا چپاول: نقش دولت در تحول صنعتی، ترجمه عباس زندباف و عباس مخبر،تهران:انتشارات طرح نو.
2)       پژویان، جمشید، طالبلو رضا، قریشی نیره سادات، جلالیان کتایون،(1387) "مقایسه و تحلیل عملکرد اقتصادی دولت‌های پس از انقلاب اسلامی" راهبرد یاس، شماره 15، صص 214-180.
3)       پژویان جمشید10/9/1390، سایت خبری فرارو، ، کد خبر 97325، http://fararu.com/fa/news/97325
4)       سن، آمارتیا،(1381) توسعه بمثابه آزادی، ترجمه سید احمد موثقی، تهران: دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
5)       سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور(1383)، گزارش ربع قرن عملکرد نظام جمهوری اسلامی ایران، مرکز چاپ و انتشارت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
6)       درخشان مسعود و مهرآرا محسن ، نگاهی به مسائل اقتصادی ایران و راهکارهای آن، تهران، مرکز پژوهش های مجلس، 1383.
7)       مسعود کارشناس وهاشم پسران، "نقش بازار و برنامه ریزی در بازسازی اقتصادی در ایران"، ترجمه مسعود خرسند، جامعه سالم، سال سوم، شماره 100 مرداد 1372، صص 20-5
8)       نیلی، مسعود(الف) ، دولت و رشد اقتصادی در ایران، تهران ، نشر نی، 1387،
9)       نیلی، مسعود(ب)2/5/1387، دنیای اقتصاد شماره 1576، کد خبر 113351،
11)    نیلی، مسعود(الف) ، "چالش‌های آینده اقتصاد ایران"، روزنامه دنیای اقتصاد، شماره 2086،  3/3/1389 کد خبر 208245،
12)    نیلی، مسعود (ب)، "زبان حالِ حکایت های آیندۀ اقتصاد ایران"، رستاک 6/6/1389 ،http://rastak.com/article?id=6388
13)  نیلی، مسعود (20/3/1391)، "تاثیر کاهش قیمت نفت بر اقتصاد ایران"، روزنامه شرق، http://sharghnewspaper.ir/91/3/20/33611.html
14)  Amsden, A. H.(1989)  Asia’s Next Giant: South Korea and Late Industrialization, NY, Oxford University Press.
15)  Ashman, Samantha; Fine, Ben and Newman, Susan (2010) "The Developmental State and Post-  Liberation South Africa" In Testing Democracy: Which Way is South Africa Going? Edited by Neeta Misra-Dexter and Judith February, Bound and printed by ABC Press, Cape Town.
16)  Chang, Ha-Joon (1999) "The Economic Theory of the Developmental State" in Woo-Cumings, M. (ed.) (1999) The Developmental State, New York: Cornell University.
17)  Chang, Ha-Joon (2001) Breaking the Mould: an Institutionalist Political Economy Alternative to the Neoliberal Theory of the Market and the State, United Nations Research Institute for Social Development(UNRISD).
18)  Chang, Ha-Joon (2010)"How to Do a Developmental State", In Constructing a Developmental State in South Africa, Potentials and Challenges, Edited by Omano Edigheji,  Cape Town,  Human Sciences  Research Council,
19)  Doner, Richard F.; Ritchie, Bryan K. and Slater, Dan; (2005) "Systemic Vulnerability and the Origins of Developmental States: Northeast and Southeast Asia in Comparative Perspective", International Organization 59, spring 2005 (pp. 327-361).
20)  Evans, P.(2010) "Constructing the 21st century developmental state: potentialities and pitfalls", In Constructing a Democratic Developmental State in South Africa, Potentials and Challenges, Edited by Omano Edigheji, Cape Town, 2010, Human Sciences  Research Council.
21)  Fine, Ben(2010) "Can South Africa be a Developmental State", In Constructing a Developmental State in South Africa, edited by Omano edigheji, Cape Town, Human Sciences Research Council press.
22)  Hakimian, Hassan(2008)" Institutional change, Policy Challenges and Macroeconomic Performance: Case Study of the Islamic Republic of Iran(1979-2004)", The World Bank, Commission on Growth and Development, Working Paper No. 26.
23)  Hundt, David (2009), "Reappraising the Developmental State", In Hawker Geoffery (eds),APSA: Proceedings of the Australian Political Studies Association Annual Conference, Macquarie University, Sydney, (PP 1-12).   
24)  Johnson, Chalmers (1982), MITI and the Japanese Miracle: The Growth of Industrial Policy, 1925-1975, Stanford: Stanford University Press.
25)  Chalmers. Johnson, (1989) "South Korean Democratization: the role of Economic Development", the Pacific Review, Vol II, No. 1, PP 1-10.
26)  Kim, Minjae (2011) "Defining the New Korean State, Examining the Recomposition of the Korean Economic State after the Asian Financial Crisis", Critique: A worldwide journal of politics, Illinois State University, spring 2011, pp 4-12
27)  Leftwich, Adrian(2008) Developmental states, effective states and poverty reduction:The primacy of politics, United Nations Research Institute for Social Development (UNRISD).
28)  Lim, Hyun-Chin and Jang, Jin-Ho (2006) "Between Neoliberalism and Democracy: the Transformation of the Developmental State in South Korea, Development and Society, Volume 35, No 1, pp. 1-28. 
29)  Lin ,Justin Yifu  and Rosenblatt, David(2012) Shifting Patterns of Economic Growth and Rethinking Development, World Bank, WPS6040.
30)  Mkandawire Thandika, (2001) "Thinking about Developmental States in Africa", Cambridge Journal of Economic, No. 3, (PP. 289-313).
31)  Mkandawire Thandika,(2010) "From Maladjusted States to Democratic Developmental States in Africa", In Constructing a Developmental State in South Africa, Potentials and Challenges, Edited by Omano Edigheji, Cape Town, 2010, Human Sciences  Research Council.
32)  Nielsen, Lynge (2011) Classifications of Countries Based on Their Level of Development: How it is Done and How it Could be Done, IMF Working paper, WP/11/31.
33)  Sindzingre, Alice N.(2004) "Bring the Developmental State Back In", IN Contrasting Development Trajectories in Sub-Saharan Africa and East Asia, Society for the Advancement of Socio-Economics (SASE) 16th Annual Meeting Georges Washington University, Washington D. C. July 9-11.
34)  Stubbs, Richard. (2009) "Whatever Happened to the Developmental state?" The Pacific Review, Vol.22, No 1. Pp 1-22.
35)  Tilley, Virginia (2010) "The Real Message of the Developmental State", Human Science Research Council Review, Volume 8 - No. 2.http://www.hsrc.ac.za/HSRC_ Review_ Article-200.phtml/
36)  Wade, Robert. (1990) Governing the Market: Economic Theory and the Role of Government in East Asia Industrialization, Princeton University Press.
37)  Woo, Jung-En(1991) Race to the Swift: State and the Finance in Korean Industrialization, NY, Columbia University Press.
38)  World Bank (2012) MIDDLE EAST AND NORTH AFRICA REGION, A REGIONAL ECONOMIC UPDATE, APRIL 2012.
39)  World Bank (2008),The Growth Report, Strategies for Sustained Growth and Inclusive Development, COMMISSION ON GROWTH AND DEVELOPMENT, 2008,