جستاری در ماهیت انشاء در نظریۀ انتخاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه ملایر

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق عمومی پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

از موضوعات مهم در حوزۀ فقه سیاسی، بحث انتخابی یا به‌عبارتی انشایی بودن تعیین ولی‌فقیه است. در این زمینه ضروری است آثار فقهای قائل به نظریۀ ولایت انتخابی یا انشایی فقیه بررسی شود تا ماهیت رأی مردم از لحاظ «انشاء»، «انتخاب» یا «تشخیص» حاکم مشخص شود. ازاین‌رو هدف از این مقاله، تعیین ماهیت «انشاء» و اعطای ولایت از جانب مردم به‌عنوان شرطی برای مشروعیت ولی‌فقیه و مکمل مشروعیت الهی است. به این منظور و با استفاده از روشی تحلیلی و انتقادی، به مباحث مختلف پرداخته و نتیجه گرفته‌ایم که منظور از «انشاء» یا «انتخاب»، با توجه به ماهیت و نقش «بیعت» در این نظریه، در واقع همان «انشاء» ولایت برای فقیه جامع‌الشرایط و انتخاب وی برای منصب مزبور است که ماهیت «تشخیص یا کشف» دارد و به‌طور مستقیم توسط مردم یا از طریق شورایی از خبرگان و اهل حل و عقد این امر انجام می‌پذیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

THE NATURE OF THE COMPOSITION IN SELECTION THEORY

نویسندگان [English]

  • Ehsan Torkashvand 1
  • Iman Mokhtari 2
1 Assistant Professor; Department of Islamic Teachings, Malayer University, Iran
2 Senior Expert of Public Law; Farabi Campus, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

The most important issue raised in political jurisprudence is electoral or essay-based determination of the supreme leader.  It is essebtial to examine the works of scholars who believe in the theory of velayat-e faqih in order to clarify the nature of the people's vote in terms of selection, essay or recognition of the ruler. The current paper aims to determine the nature of "Creation" and granting leadership by the people of the province as a condition for the legitimacy of the Supreme Leader as well as a complement of the divine legitimacy. Using descriptive and analytical approach, we addressed various issues and concluded that "Creation" or "choice", according to the nature and role of "allegiance" in this theory implies, in fact, that the "Creation" of the fully qualified jurist and his selection for the office of the province has the nature of "diagnosis"; and is directly done by the people or through a council of experts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Composition
  • selection
  • Political Jurisprudence
  • political system
  • velayat - e faqih
۱. باقی، عمادالدین (۱۳۹۴). فلسفۀ سیاسی اجتماعی آیت‌الله منتظری، چ اول، تهران: سرایی.
۲. برجی، یعقوبعلی (۱۳۹۰). ولایت فقیه در اندیشۀ فقیهان، چ دوم، تهران، سمت و دانشگاه امام صادق(ع).
۳. بهجت، محمدتقی (۱۴۲۶ق). جامع‌المسائل، ج پنجم، چ دوم، قم: دفتر آیت‌الله‌العظمی بهجت فومنی.
۴. جوای آملی، عبدالله (۱۳۸۹). ولایت فقیه، ولایت فقاهت و عدالت، چ نهم، قم: إسراء.
۵.-------------(۱۳۸۹). نسیم اندیشه، دفتر سوم، چ دوم، قم: إسراء.
۶. جوان آراسته، حسین (۱۳۸۳). مبانی حاکمیت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، قم: دبیرخانۀ مجلس خبرگان رهبری. 
۷. --------------(۱۳۷۹). مبانی حکومت اسلامی، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
۸. حبیب‌نژاد، سید احمد (۱۳۸۹). مجلس خبرگان (مشروعیت وظایف و اختیارات)، تهران: کانون اندیشۀ جوان.
۹. حکمت‌نیا، محمود (۱۳۸۹). آرای عمومی (مبانی، اعتبار، قلمرو)، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
۱۰. حقیقت، سید صادق (۱۳۸۱). توزیع قدرت در اندیشۀ سیاسی شیعه، تهران: هستی نما.
۱۱. --------------(۱۳۸۳). مسئله‌شناسی مطالعات سیاسی اسلامی، قم: مؤسسۀ بوستان کتاب.
۱۲. --------------(۱۳۹۱). نقد متون سیاسی، قم: انتشارات طبا.
۱۳. -------------(۱۳۹۲). مبانی اندیشۀ سیاسی در اسلام، قم: دانشگاه مفید.
۱۴. سبحانی، جعفر(۱۳۷۰). مبانی حکومت اسلامی، ترجمه و نگارش داود الهامی، قم: توحید.
۱۵.-----------(۱۳۷۰).  مفاهیم القرآن فی معالم الحکومه الاسلامیه، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
۱۶. شبیری زنجانی، سید موسی (۱۳۹۰). رسالۀ توضیح المسائل، چ بیستم، قم: سلسبیل.
۱۷. صالحی نجف‌آبادی، نعمت‌الله(۱۳۷۸). ولایت فقیه حکومت صالحان، تهران: امید فردا.
۱۸. قاضی‌زاده، کاظم (1386). مردم‌سالاری دینی، ج 1 و 2، چ دوم، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
۱۹.کدیور، محسن (۱۳۸۷). نظریه‌های دولت در فقه شیعه، چ هفتم، تهران: نشر نی.
۲۰. ----------(۱۳۸۷). حق‌الناس(اسلام و حقوق بشر)، چ اول، تهران: کویر.
۲۱. لاریجانی، محمدجواد (۱۳۸۳). نقد دینداری و مدرنیسم، چ سوم، تهران: اطلاعات.
۲۲. مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۳ق). بحارالانوار، بیروت: دار احیاءالتراث.
۲۳. لک‌زایی، شریف (۱۳۹۲). بررسی تطبیقی نظریه‌های ولایت فقیه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
۲۴. محلاتی، محمد سروش (۱۳۹۴). حکومت اسلامی در اندیشۀ سیاسی شهید مطهّری، مصاحبۀ مندرج در وب‌سایت حجت‌الاسلام و المسلمین محمد سروش محلاتی.
۲۵. مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۸۸). پاسخ استاد به جوانان پرسشگر، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
۲۶. -----------------(1391). پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ج 2، چ هشتم، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
۲۷. -----------------(1391). نظریۀ  سیاسی اسلام، ج 1، چ ششم، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
۲۸.مطهری، مرتضی(۱۳۹۱). حماسۀ حسینی، ج 2، تهران: صدرا.
۲۹.----------(۱۳۵۷). پیرامون انقلاب اسلامی، قم: صدرا.
۳۰. ----------(۱۳۷۴). نهضت­های اسلامی در صدسالۀ اخیر، تهران: صدرا.
۳۱.----------(۱۳۵۸). مجموعه یادداشت‌های استاد مطهری، ج ۷، تهران: صدرا.
۳۲.-----------(۱۳۸۸). آیندۀ انقلاب اسلامی ایران، چ سی‌ام، تهران: صدرا.
۳۳. منتظری، حسینعلی (۱۴۰۹ق). دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الإسلامیه، ج 1، چ دوم، قم: نشر تفکّر.
۳۴. ---------------- (۱۴۱۶ق). البدرالزاهر فی صلاة الجمعه و المسافر، چ سوم، قم: مکتبه آیه‌الله العظمی المنتظری.
۳۵. --------------- (۱۳۷۹). مبانی فقهی حکومت اسلامی، ج 1 و 2، ترجمه و تقریر محمود صلواتی، تهران: نشر سرایی.
۳۶. --------------- (۱۳۸۶). مبانی فقهی حکومت اسلامی، ج 8، ترجمه و تقریر محمود صلواتی، تهران: سرایی.
۳۷.--------------- (۱۳۸۸). حکومت دینی و حقوق انسان، تهران: نشر گواهان.
۳۸. موسوی بجنوردی، سید محمد (۱۳۹۰). مجموعه مقالات فقهی، حقوقی و اجتماعی، ج 10، چ اول، تهران: پژوهشکدۀ امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی.
۳۹. میراحمدی، منصور (۱۳۹۳). اسلام و دموکراسی مشورتی، چ سوم، تهران: نشر نی.