کارکرد دیپلماسی علم و فناوری در جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحدۀ آمریکا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور

چکیده

امروزه، علم و فناوری از مهم­ترین مؤلفه­هایی است که همکاری­های علمی- بین­المللی را تحت­شعاع قرار داده است. به‌طور کلی علم و فناوری و به‌طور خاص دیپلماسی علم و فناوری از مؤلفه‌هایی هستند که توانایی و قابلیت تأمین منافع ملی در هر شرایطی را دارد و به‌عنوان مؤلفۀ مهم قدرت نرم کشورها در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و امنیتی کشورها نقش­آفرینی می­کند. اهمیت علم در سیاست خارجی را می‌توان در سخن هنری کیسینجر، مشاور امنیت ملی نیکسون، مشاهده کرد: «هیچ چیزی بین‌المللی‌تر از علم وجود ندارد».هدف این پژوهش، علاوه‌بر بررسی تطبیقی عملکرد و جایگاه دیپلماسی علم و فناوری در ایران و آمریکا، بازبینی موقعیت­ها و مزیت‌های این دیپلماسی برای سیاست خارجی ایران است. این پژوهش درصدد پاسخگویی به این پرسش است که «آیا کارکرد دیپلماسی علم و فناوری در ایران و ایالات متحدۀ آمریکا یکسان است؟». روش این پژوهش تحلیلی- توصیفی است. چارچوب نظری پژوهش قدرت نرم است. دیپلماسی علم و فناوری نقش عمده­ای در ایجاد و شکل‌گیری ائتلاف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی دارد. این نوع دیپلماسی با کمک علم و فناوری می­تواند تعارضات میان کشورها و ملت‌ها را با کمترین هزینه مدیریت کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

FUNCTION OF SCIENCE AND TECHNOLOGY DIPLOMACY IN ISLAMIC REPUBLIC OF IRAN AND UNITED STATES OF AMERICA

نویسنده [English]

  • Akram Ghadimi
Assistant Professor; National Research Instittion for Science Policy (NRISP), Iran
چکیده [English]

Nowadays, science and technology is one of the most important elements that affect the international- scientific cooperation. Science and technology in general and diplomacy of science and technology in particular are among categories which have the ability and capacity of National Interest provision under any circumstance and play an important role as a remarkable component of the soft power in the economic, cultural, political and security fields in countries. The importance of science in foreign policy can be observed in the speech of Henry Kessinger, Advisor of National Security to Nicson, "There is nothing more international than science". In addition to the examination of the comparative performance and diplomacy position of science and technology in Iran and USA, the purpose of this research is also to review the situations and advantages of the above mentioned diplomacy for Iran foreign policy. This research aims to answer the question: "Is the function of science and technology diplomacy the same in Iran & USA?"  The approach of this research is analytical-descriptive. The theoretical framework of this research is soft- power. Diplomacy of Science and Technology plays a major role in development and formation of international and regional coalitions. This type of diplomacy with benefiting from science and technology can manage the conflicts among countries and nations at the least cost. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • diplomacy
  • Scientific Cooperation
  • Science and Technology
  • Soft Power
  1. الف) فارسی

    1. حاجی­رحیمی محمود و ترکمانی، جواد (1382). «ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻘﺶ رﺷﺪ ﺑﺨﺶ ﮐﺸﺎورزی در رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی اﯾﺮان»، فصلنامۀ اقتصاد کشاورزی و توسعه، (11) 41 و 42.
    2. خراسانی، رضا (1387). «جایگاه و نقش قدرت فرهنگی در سیاست خارجی و تأثیر آن بر روند تحولات جهانی»، مجلۀ علوم سیاسی، سال یازدهم، ش 41.
    3. دهقانی فیروز­آبادی، جلال (1380). «ضرورت تحول دیپلماسی ایران در جریان متحول»، حیات نو سیاسی، آبان‌ماه.
    4. قدیمی، اکرم (1392). مطالعه و بررسی تطبیقی نقش دیپلماسی علم و فناوری در کشورهایجمهوری اسلامی ایران، آمریکا، پاکستان، ترکیه، ژاپن، کوبا، مالزی، هند، تهران: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
    5. کاظمی، علی‌اصغر (1370). دیپلماسی نوین در عصر دگرگونی روابط بین­الملل، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    6. گزارش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری (1390). خلاصه مدیریتی گزارش تحلیلی بررسی مفهومی دیپلماسی علم و فناوری و ترسیم وضع موجود آن در جمهوری اسلامی ایران، تهران: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری.
    7. موسوی موحدی، علی‌اکبر و کیانی بختیاری ابوالفضل (1391). «دیپلماسی علمی و فناوری»، نشریۀ نشاء علم، (2).
    8. نای جوزف (1387). قدرت نرم، ترجمۀ محسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
    9. هادیان ناصر و احدی افسانه (1388). «جایگاه مفهومی دیپلماسی عمومی»، فصلنامۀ روابط خارجی، (1) 3.
    10. انجمن آمریکایی پیشرفت علم (1391). قابل دسترس در www.techdiplomacy.ir.
    11. اقتصاد در آمریکا (فروردین 1391). قابل دسترس در [online]؛of America www.wikipedia.org/wiki/economy.
    12. براتی،م (1391). دیپلماسی علم و فناوری چیست؟ قابل دسترس در http://www.techdiplomacy.ir
    13. شبکۀ تحلیلگران تکنولوژی (فروردین 1392). قابل دسترس در www.itan.ir.
    14. شبکۀ تحلیلگران تکنولوژی (فروردین 1392). قابل دسترس درwww.itan.ir.
    15. صنعت (فروردین 1392). قابل دسترس درwww.iran.ir/about,economy-and Industry/Industry .
    16. فهیمی، فاطمه (1391). آشنایی با دفتر مشاورۀ علم و فناوری وزارت خارجۀ آمریکا.قابل دسترس درwww.techdiplomacy.ir.

     

    ب( خارجی

    1. Copeland, D (2010) A Role for Science Diplomacy? Soft Power and Global Challenges- partI retrieved at www.guerrilladiploma cy.com/2010/11/a-role-for-science-diplomacy-soft power-and-global-challenges-part-I/
    2. Fedoroff N V (2009) “Science Diplomacy in the 21 Century”, Cell, 136 (1), 9-11.
    3. Green S (17 July 1999). “Liberal Representative George Brown Jr. Dies”. Daily News.
    4. http://en.wikipedia.org/wiki/united states; [online]; united states of America.
    5. Milton C (2003) Cummings, Cultural Diplomacy and the US Government: A Survey. Washington DC: Center for Arts and Culture.
      1. National Research Council (1999) The Pervasive Role of Science, Technology, and Health in Foreign Policy: Imperatives for the Department of State: The National Academies Press.
      2. Obama B (2009) A New Beginning. President Obama Speech at Cairo University in Egypt, retrieved at http://en.wikipedia.org/wiki/A_New_Beginning.
    6. Remarks of Senator John F. Kennedy at Democratic Dinner, Cincinnati, Ohio. John F. Kennedy Presidential Library & Museum Jfklibrary.org. 06/01/1960.
      1. Reynolds Andrew (2010) S&T, Engineering and Innovation in 21 st Century Diplomcy and Development. Office of the S&T Adviser to the Secretary of State, retrieved at: link.mit.edu/link 2010/presentations/reynolds.pdf.
    7. The Royal Society (2010): New Frontiers in Science Diplomacy. Navigating the changing balance of power. London.
      1. Turekian, Vaughan C.; Neureiter, Norman P. (9 March 2012). "Science and Diplomacy: The Past as Prologue". Science & Diplomacy.
    8. unstats Millennium Indicators". Mdgs.un.org.23/06/2010. http://mdgs.un.org/unsd/ mdg/SeriesDetail.aspx?srid=656&crid=192. Retrieved 07/11/2010, CIA World Fact book.
    9. www.economist.com/world/la/displaystory.cfm?story_id=10881009. Retrieved 04/04/2008.