تماس و چالش سنت چپ و روحانیت در مشروطه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه زنجان

2 استادیار گروه علوم سیاسی دانشکدۀ تاریخ و علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم

چکیده

در نوشتۀ حاضر، با استفاده از الگوی جماعت‌گرایی، به‌ویژه با استفاده از مفهوم سنت و عقلانیت و خیر مختص آن، تماس و چالش دو سنت اسلام و چپ در خلال نهضت مشروطه بررسی و نشان داده شده است که در تماس و چالش بین دو سنت، از طریق مفاهیم اساسی و بنیادین هر یک از آن دو، عقلانیت جدیدی ایجاد می‌شود که در نگاه به حوزۀ سیاسی‌ـ‌‌ اجتماعی، خصلتی غیر‌دموکراتیک و تمرکزگرا دارد که همین عقلانیت، در نهایت، در زمینۀ تحولات و وقایع ایجادشده، به ظهور دیکتاتوری رضاخانی منتهی می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

CONTACT AND CHALLENGE OF THE LEFT AND THE CLERGY IN CONSTITUTIONAL MOVEMENT

نویسندگان [English]

  • Mohammad Sadra 1
  • Mohammad Taqi Aal Ghafour 2
1 Assistant Professor; Faculty of Humanities The University of Zanjan
2 Assistant Professor; Faculty of Political Science and History The University of Bagher-Al-ulum
چکیده [English]

By using the Communitarianism model, especially with the concept of tradition and rationality and its own good, we have tried to examine the contact and challenge of the left and the clergy, during the Constitutional Movement, in this article. In this paper, it is shown that, the contact and challenge of these traditions, through the fundamental concepts of both of them, made a new rationality that looks at the socio-political sphere, it has a undemocratic and centralist character, that,  eventually, this rationality is made in developments and the context of events, leading to the emergence of dictatorship of Reza-Khan.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Communitarianism
  • Tradition
  • Rationality
  • the clergy
  • left
  • Constitutionalism
  1. الف) فارسی

    1. آجودانی، ماشاالله (1384)، مشروطۀ ایرانی، چ ششم، تهران: اختران.
    2. آدمیت، فریدون (1355)، ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران، تهران: پیام.
    3. ----------- (بی‌تا)، مجلس اول و بحران آزادی، ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران، ج 2، تهران: روشنگران.
    4. آفاری، ژانت (1372)، «سوسیال‌دموکراسی و انقلاب مشروطیت»، ایران‌نامه، سال یازدهم، ش 43.
    5. -------- (۱۳۷۹)، انقلاب مشروطۀ ایران، ترجمۀ رضا رضائی، تهران: بیستون.
    6. احمد کسروی، احمد (1384)، تاریخ مشروطۀ‌ ایران، تهران: نگاه.
    7. اسدی، سید‌ جمال‌الدین (1325ق)، «در معنی آزادی»، الجمال، ش7،11.
    8. جمعی از مترجمان (1386)، جامعهگرایان و نقد لیبرالیسم، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چ دوم.
    9. زرگرى‌نژاد، غلامحسین (1377)، رسایل مشروطه، تهران: کویر.
    10. شاکری، خسرو (1384)، پیشینه‌های اقتصادی ـ اجتماعی جنبش مشروطیت و انکشاف سوسیال‌دموکراسی، تهران: اختران.
    11. عابدى رنانى،‏ على، «رویکرد انتقادى مک اینتایر به مبانى لیبرالیسم»‏، فصلنامۀ علوم سیاسی، قم، سال نهم، ش‌ 34، ص 240ـ213.
    12. فیرحی، داود (1391)، فقه و سیاست در ایران معاصر (فقه سیاسی و فقه مشروطه)، تهران: نشر نی.
    13. کدیور، محسن (1385)، سیاست‌نامۀ‌ خراسانی، تهران: کویر.
    14. کیملیکا، ویل (1376)، «جماعتگرایی»، ترجمۀ فرهاد مشتاق‌صفت، مجلۀ‌ قبسات، ش‌ 5 و 6، ص 139ـ112.
    15. لمتون، آن (1345)، مالک و زارع در ایران، ترجمۀ منوچهر امیری، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
    16. لیتل، دانیل (1373)، تبیین در علوم اجتماعی: درآمدی به فلسفۀ علم‌الاجتماع، ترجمۀ عبدالکریم سروش، تهران: صراط.
    17. مستوفی تفرشی، میرزا نصرالله‌خان (بی‌تا)، تاریخ انقلاب ایران، ج 1، تهران: کتابخانۀ ملک، خطی به شمارۀ 3819.
    18. مک‌اینتایر، السدیر (1378)، «عقلانیت سنت‌ها»، ترجمۀ‌ مراد فرهادپور، فصلنامۀ‌ ارغنون، ش 15، ص 204-181.
    19. میرزا صالح، غلامحسین (1384)، مذاکرات مجلس اول، توسعۀ سیاسی ایران در ورطۀ سیاست بین‌الملل، تهران: مازیار.
    20. نائینى، محمدحسن (1378)، تنبیه‌الامه و تنزیه‌الملّه (یا حکومت از نظر اسلام)، چ نهم، تهران: شرکت سهامى انتشار.
    21. نجفی، حاج‌آقا روح‌الله (1374)، مکالمات مقیم و مسافر، به کوشش غلامحسین زرگری‌نژاد، تهران: کویر.
    22. نوری، فضل‌الله (1362)، مجموعه‌ای از رسائل، اعلامیه‌ها، مکتوبات و روزنامۀ شیخ شهید فضل‌الله نوری، گردآوری محمد ترکمان دهنوی، ج 2، تهران: خدمات فرهنگی رسا.
    23. واعظی، احمد (1391)، «جامعه‌گرایی و نسبت آن با لیبرالیسم و هرمنوتیک»، مجلۀ علوم سیاسی، سال پانزدهم، ش 4، ص 30ـ9.

    ب) لاتین

    1.  Sandel, Michael.J. (1982),liberalism and the limits of justice، Cambridge: Cambridge university press.
    2. Taylor, Charles (1989),sources of the self: the making of the modern identity, Cambridge: Cambridge university press،.