طبقۀ متوسط جدید و توسعۀ حوزۀ عمومی در ایران مطالعۀ دورۀ 1376 تا 1384

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی دانشکدۀ علوم سیاسی دانشگاه آزاد تهران مرکزی

2 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی سیاسی دانشکدۀ علوم سیاسی دانشگاه آزاد تهران مرکزی

چکیده

در سال 1376 جامعۀ ایران شاهد فصل تازه‌ای از زندگی و حیات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی خود بود. موج اصلاح‌طلبی و لزوم تقویت جامعۀ مدنی به‌صورت گسترده‌ای به گفتمانی مبدل شد که تأثیراتش را برای سالیان بعد از خود نیز گذاشت. این گفتمان در افکار عمومی، رسانه‌های چاپی و دیجیتالی، محافل گوناگون، پاتوق‌ها و مراکز دانشگاهی گسترش یافت و دامنۀ آن زندگی روزمره را نیز در برگرفت. گسترش چنین گفتمانی شرایط و فضایی را ایجاد کرد که می‌توانیم ادعا کنیم حاصل آن رشد و توسعۀ حوزۀ عمومی در فاصلۀ سال‌های 1376 تا 1384 است. مؤلفه‌های متعددی در تحقق چنین شرایط و فضایی مؤثر بودند که از آن جمله می‌توان به تحولات اقتصادی و اجتماعی دورۀ سازندگی، ویژگی‌های دولت تجددخواه و اصلاح‌طلب هفتم و از همه مهم‌تر ورود طبقۀ متوسط جدید به عرصۀ عمومی و سیاسی جامعه اشاره کرد. با طرح اندیشه‌ها و خواسته‌های طبقۀ متوسط بحث آزادی و حقوق مدنی" برساخت" شد و بر سایر شعارهای ارائه‌شده از بعد از انقلاب غلبه یافت و اساس همۀ این بحث‌ها بر لزوم توسعۀ حوزۀ عمومی برای ارتقای مشارکت‌های مردم در ادارۀ جامعه بود. تأثیرگذاری طبقۀ متوسط جدید اگرچه با واسطۀ برخی دیگر از شرایط است، در این دورۀ تاریخی و با بهره‌گیری از داده‌های به‌دست‌آمده از روند رشد و توسعۀ طبقۀ متوسط و نقش کارگزاران و نخبگان این طبقه در توسعۀ مصادیق حوزۀ عمومی، نشان از تأثیر مثبت در این فرایند دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

THE NEW MIDDLE CLASS AND THE DEVELOPMENT OF THE PUBLIC SPHERE IN IRAN STUDY PERIOD, 1376 TO 1384

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Mayeli 1
  • Jahanbakhsh khanjani 2
1 Assistant Professor, Islamic azad university central tehran branch faculty political science
2 Ph.D. Student, Political Sociology Assistant Professor, Islamic azad university central tehran branch faculty political science
چکیده [English]

In 1376 Iran witnessed a new chapter of life and social life, the political and economic. Wave necessary initiatives to strengthen civil society discourse became widely that also had its effects for years after. This discourse in print media and digital various circles, hangouts and university centers spread and range of daily life spared either. Groups such discourse agreement creates an atmosphere that we can claim that resulted in the growth and development of the public sphere is between 1376 to 1384.pointed society. involved.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The new middle class
  • Public Sphere
  • the development of civil society

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. آبراهامیان، یرواند (1386). ایران بین دو انقلاب، ترجمۀ کاظم فیروزمند و دیگران، تهران: نشر مرکز.
    2. بشیریه، حسین (1372). آموزش دانش سیاسی (مبانی علم سیاست نظری)، چ دوم، تهران: نشر نگاه نو.
    3. بهداد، سهراب؛  نعمانی، فرهاد (1389). «سی سال جابجایی طبقات اجتماعی در ایران»، مجلۀ گفتگو، ش 55.
    4. بوردیو، پیر (1380). نظریۀ کنش، ترجمۀ مرتضی مردیها، ‌انتشارات نقش و نگار.
    5. -------- (1382). «سرمایۀ جدید»، ترجمۀ مرتضی مردیها، مجلۀ اطلاعات سیاسی و اقتصادی، سال هفدهم، ش 11 و 12.
    6. دوهفته‌نامۀ عصر ما، سوم اسفند 1373، سال اول، ش 10.
    7. مؤمنی، فرشاد (1374). کالبدشکافی یک برنامۀ توسعه،  تهران: مؤسسۀ تحقیقات اقتصادی دانشگاه تربیت مدرس، ص 135 و 132.
    8. معینی، علمداری (1380). «هابرماس: فراملیت و گسترش گسترۀ عمومی»، مجلۀ راهبرد، ش 2.
    9. مکفرسون برو کرانفورد (1379). جهان واقعی دموکراسی، ترجمۀ علی معنوی تهرانی، تهران: انتشارات آگه.
    10. هابرماس، یورگن (1394). دگرگونی ساختاری حوزۀ عمومی، ترجمۀ جمال محمدی، ناشر: افکار.
    11. شمس‌الواعظین، ماشاءالله (1376). ماهنامۀ کیان، خرداد و تیر ۱۳۷۶.
    12.  نیکفر، محمدرضا (1389). خشونت، حقوق بشر، جامعۀ مدنی، تهران: طرح نو.
    1. ف‍ردری‍ک‌ چ‍ارل‍ز، ک‍اپ‍ل‍س‍ت‍ون ‌(1382). ت‍اری‍خ‌ ف‍ل‍س‍ف‍ه‌، ت‍رج‍م‍ۀ‌ ج‍لال‌ال‍دی‍ن‌ م‍ج‍ت‍ب‍وی‌،ج ۱، تهران: ان‍ت‍ش‍ارات‌ ع‍ل‍م‍ی‌ و ف‍ره‍ن‍گ‍ی.‌

    ب) خارجی

    1. James Mahoney  Comparative Historical Analysis in the Social Sciences Cambridge University Press.
    2. Jostein, Gripsurd, Hallvard Moe(2010).The idea of the public sphere,published by lexington books
    3. Jostein, Gripsurd, Hallvard Moe (2010).The idea of the public sphere,published by lexington books.
    4. Migdal,Joel S.(2004). “State in dociety Studying: how state and societies”, theory and siciety,Vol.29(4):507-548
    5. Bayatrizi, Zohreh: From Revolution to Freedom: the Discursive Mobilization of Civil Society in Iran, 1997-2001

     

فصلنامه سیاست
دوره 48، شماره 1
خرداد 1397
صفحه 123-142

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 25 آذر 1393
  • تاریخ بازنگری: 11 خرداد 1395
  • تاریخ پذیرش: 05 دی 1394

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار