تأملی در اندیشۀ سیاسی غزالی با بهره‌گیری از الگوی روش‌شناسی اسپریگنز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

امام محمد غزالی از بزرگ‌ترین متفکران جهان اسلام ‌است. ویژگی بارز وی کثرت تألیفات در موضوع‌های مختلف است. او در بعضی اوقات در موضوع واحد، حرفِ مختلف زده است. چنین می‌نماید که ابوحامد شخصیت یکپارچه و منسجمی نداشته است و این یکپارچگی و وحدت‌نداشتن در آثار، قبل از همه بر می‌گردد به حوزه‌های متعددی که او در آن زمینه‌ها قلم‌فرسایی کرده است. این موضوع را می‌توان با بررسی رویدادهای زندگی وی و بحرانی توضیح داد که در زمانة او وجود داشت. این پژوهش به‌دنبال آن است تا با بهره‌گیری از الگوی روش‌شناسی توماس اسپریگنز، اندیشۀ سیاسی غزالی را با توجه به شرایط بحرانی‌ای که بر عصر وی حکمفرما بود بررسی کند. این الگو چهار مرحله دارد: 1. مشاهدۀ بی‌نظمی؛ 2. مرحلۀ تشخیص درد؛ 3. بازسازی آرمانی جامعۀ سیاسی؛ 4. ارائه راه‌حل. هدف در این نوشتار، بررسی ربط عمیق میان اندیشه و آثار غزالی با بحران زمانۀ وی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

REFLECTIONS ON THE POLITICAL THOUGHTS OF GHAZALI, USING THE THEORETICAL FRAMEWORK OF SPRINGS

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mahdi Esmaeili 1
  • Meysam Abbasi 2
1 Assistant Professor; Political Science, University of Tehran
2 PhD Student; Political Science, University of Tehran
چکیده [English]

Imam Mohammad Ghazali is,  one of the greatest Thikers in the Islamic world. He is characterized by many books on various subjects, and he sometimes states the same thing in a different manner. It sounds like abu Hamed lacked an integrated personality, integrity and unity in his works, that first of all refers to numerous spheres of context in which he has worked. This can be explained as a critical situation to the investigation of events in his life. According to al-Ghazali’s political thought and the critical circumstances in his life, this research aims to use the methodology of Thomas Springs, which has four steps: 1. Noticing disorder; 2. Identifying distress; 3. The rehabilitation of political society and 4. Providing solution. The purpose of this paper is to investigate the deep relations between the thought  and works of Al-Ghazali’s era of crisis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Al-Ghazali
  • Crisis
  • Disorder
  • philosophy
  • jurisprudence
  • Theology
  • Mysticism
. ابراهیمی‌دینانی، غلامحسین (1370)، منطق و معرفت در نظر غزالی، تهران: امیرکبیر.
2. ابن‌طفیل (1391)، حی بن یقظان، ترجمۀ بدیع‌الزمان‌ فروزانفر، تهران: علمی و فرهنگی.
3. اسپریگنز، توماس (1392)، فهم نظریه‌های سیاسی، تهران: آگه.
4. افلاطون (1391)، جمهوری، ترجمة فواد روحانی، تهران: علمی و فرهنگی.
5. زرین‌کوب، عبدالحسین (1364)، فرار از مدرسه: دربارۀ زندگی و اندیشۀ ابوحامد غزالی، تهران: امیرکبیر.
6. سروش، عبدالکریم (1378)، قصّۀ ارباب معرفت، تهران: مؤسسۀ فرهنگی صراط.
7. شیخ، سعید (1369)، مطالعات تطبیقی در فلسفۀ اسلامی، ترجمۀ محقق داماد، تهران: خوارزمی.
8. طباطبایی، سید جواد (1365)، «منحنی تحول در اندیشۀ سیاسی غزالی»، معارف، شمارۀ 9، صص 55 تا 78.
9. عابدالجابری، محمد (1389)، نقد عقل عربی، ترجمۀ محمد آل مهدی، تهران: نسل آفتاب.
10. غزالی، ابوحامد محمد (1364)، احیاء علوم الدین، ترجمۀ مویّدالدّین محمد خوارزمی، به کوشش حسین خدیو جم، ج 1، تهران: علمی و فرهنگی.
11. __________________ (1362)، شک و شناخت (المنقذ من الضّلال)، ترجمۀ صادق آئینه‌وند، تهران: امیرکبیر.
12. __________________ (1349)، اعترافات (المنقذ من الضلال)، ترجمۀ زین‌الدین کیائی‌نژاد، تهران: عطائی.
13. __________________ (1333)، مکاتیب فارسی غزالی به نام فضائل الانام من رسائل حجه الاسلام، به تصحیح مویّد ثابتی، تهران: کتاب‌فروشی ابن‌سینا.
14. فاخوری، حنا و خلیل جر (1390)، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی،ترجمۀ عبدالمحد آیتی، تهران: علمی و فرهنگی.
15. فیرحی، داوود (1378)، قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام (دورۀ میانه)،تهران: نی.
16. قادری، حاتم (1370)، اندیشۀ سیاسی غزالی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
17. کاسیرر، ارنست (1377)، اسطورة دولت، ترجمة یدالله موقن، تهران: هرمس.
18. لائوست، هانری (1354)، سیاست و غزالی، ترجمۀ مهدی مظفّری، ج 1، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
19. محمودی، سید علی (1378)، «کاوش عناصر نظریۀ دولت در اندیشۀ سیاسی امام محمد غزالی»، نامۀ فرهنگ، شمارۀ 32، صص 154 تا 167.
20. کربن، هنری (1352)، تاریخ فلسفۀ اسلامی از آغاز تا درگذشت ابن رشد، ترجمۀ اسدالله مبشری، تهران: امیرکبیر.
21. میر، ایرج (1380)، رابطۀ دین و سیاست: تفسیرهای امام محمد غزالی و خواجه نصیرالدین طوسی از پیوند دین و سیاست، تهران: نی.
22. همائی، جلال الدّین (1318)، غزالی‌نامه، تهران: کتاب‌فروشی فروغی.