مقایسۀ عملکرد کمیسیون و شورای حقوق بشر در ارتباط با جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 دانش‌آموختۀ رشتۀ دیپلماسی و سازمان‌های بین‌المللی دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

به سبب اهمیت مباحث حقوق بشر جهانی، سازوکارهای بین‌المللی ایجادشده در این زمینه اهمیت خاصی دارند. از سازوکارهایی که سازمان ملل متحد ایجاد کرده است، می‌توان به کمیسیون حقوق بشر و در پی آن شورای حقوق بشر اشاره داشت. وظیفۀ این ارکان توسعه، ترویج، حمایت و نظارت بر وضعیت حقوق بشر در کشورهای مختلف از جمله جمهوری اسلامی ایران بوده است. بررسی وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران از زمان تأسیس کمیسیون آغاز شده و در شورای حقوق بشر ادامه پیدا کرده است. نکته‌ای که شایان توجه است ضرورت توجه به شباهت‌ها و تفاوت‌ها در عملکرد کمیسیون و شورای حقوق بشر یا به‌بیان دیگر مقایسۀ عملکرد این دو نهاد است. این موضوع پرسش اصلی پژوهش حاضر را تشکیل می‌دهد. فرضیۀ این پژوهش این است که با وجود تغییرات سازمانی در شورای حقوق بشر از لحاظ عملکرد و انتقادهای واردشده به جمهوری اسلامی ایران تفاوت محسوسی در روند کاری شورای حقوق بشر نسبت به کمیسیون حقوق بشر ایجاد نشده است. همچنین جو سیاسی حاکم بر کمیسیون حقوق بشر در روند کاری شورای حقوق بشر نیز محسوس است. بدین ترتیب با وجود تلاش‌های جمهوری اسلامی ایران برای ایجاد کانال‌های ارتباطی با شورای حقوق بشر، شاهد هستیم که تفاوت شایان توجهی در ارتباط ایران و شورای حقوق بشر، نسبت به ارتباط ایران و کمیسیون حقوق بشر رخ نداده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی‌تحلیلی و شیوۀ گردآوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

COMPARING THE PRACTICE OF HUMAN RIGHTS COMMISSION AND THE HUMAN RIGHTS COUNCIL TOWARD ISLAMIC REPUBLIC OF IRAN

نویسندگان [English]

  • Mehdi Abbaszadeh Fathabadi 1
  • Zahra Shojaee 2
1 Assistant Professor; Shahid Bahonar University of Kerman
2 M.A Student; Shahid Bahonar University of Kerman
چکیده [English]

Because of the importance of Human Rights issues, mechanisms and organizations established in this field have an especial importance too. The Human Rights Commission and the Human Rights Council substituted the former are two important mechanisms established in this respect by the U.N. The major functions of these organizations are development, promotion, protection and supervising human rights in member states of the U.N such as the Islamic Republic of Iran. The investigation of human rights situation in Iran started when the Human Rights Commission was established and continued when the Human Rights Council substituted in 2006.  The main goal of the present research is to compare the practice of these two organizations toward Iran for finding the similarities and differences. Findings of the research show that despite of the organizational changing and developments in the Human Rights Council there are not considerable differences in the practice of the Human Rights Council compared to the Human Rights Commission; this means that the general political atmosphere and criticisms against Iran experienced in Human Rights Commission practice toward Iran continued in the practice of its substituted organization. Meanwhile Iran's attempts in establishing channels to affect the decisions of both organizations have not been successful. Research method in this research is analytical-descriptive and data gathering is based on library way.     

کلیدواژه‌ها [English]

  • human rights
  • United Nations
  • Human Rights Commission
  • Human Rights Council
  • Islamic Republic of Iran
الف) فارسی
1. آشوری، داریوش (1381)، دانشنامۀ سیاسی، تهران: مروارید.
2. آقایی، سید داود (1382)، «کارنامۀ کمیسیون حقوق بشر دربارۀ ایران (پس از پیروزی انقلاب اسلامی)»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، شمارۀ 60، صص 36-11.
3. سجادپور، محمدکاظم و فاطمه محمدی (1388)، «ابعاد بین‌المللی حقوق بشر و حاکمیت دولت‌ها؛ مطالعۀ موردی: تحلیل قطعنامه‌‌های سازمان ملل متحد در مورد حقوق بشر ایران (1388-1358)، پژوهشنامۀ علوم سیاسی، سال 4، شمارۀ 2، صص 92-59.
4. سخنرانی محمد جواد لاریجانی در نشست 22 شورای حقوق بشر، در سایت فارسی احمد شهید، اسفند 1391 و همچنین شادان 1393.
5. ظریف، محمدجواد و محمدکاظم سجادپور (1391)، دیپلماسی چندجانبه: پویایی مفهومی و کاربردی سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، تهران: انتشارات وزارت خارجه.
6. کریمی خوزانی، علی و عطیه صنعتگران محب علی (1384)، «کمیسیون حقوق بشر و جمهوری اسلامی ایران»، مجلۀ راهبرد، شمارۀ 37، صص 272-252.
7. مهرپور، حسین (1381)، «نشست کمیسیون حقوق بشر و رد قطعنامه علیه ایران»، فصلنامه راهبرد، شماره 23، صص 174-145.
 
ب) خارجی
8. Blachburn R. and Busttil, J. (1997), Human Rights for 21th Century, London: Oxford University Press.
9. Dalacoura, K. (2003), Engagement or Coercion? Weighing Western Human Rights Politics towards Turkey, Iran and Egypt, London: Royal Institute of International Affairs.
10. Donnelly, J. (1999), “Human rights, Democracy and Development, Human Rights Quarterly, Vol. 21, No.3, pp. 608-632.
11. Donnelly, J. (1986), “International Human Rights: a Regime Analysis, International Organization, Vol. 40, No. 3, pp. 599-642.
12. Donnelly, J. (2007), “The Relative University of Human Rightsˮ, Human Rights Quarterly, Vol. 29, No. 2, pp.281-306.
13. Donnelly, J. (2011), “The Social Construction of International Human Rightsˮ, International Relations, Vol. 55, No. 17, pp.254-294.
14.Gordon L. P. (2007), To Preserve and Build on Its Achievement and to Redress Its Shortcoming: The Journey from the Commission on Human Rights to the Human Rights Council, Baltimore, Maryland State: John Hopkins University Press.
15. Hayden, Patrick. (2001), The Philosophy of Human Right, Saint Paul, United States: Paragon House.
16. Lemay, S. (2013), Depoliticizing the United Nation Human Rights Council: Mixed Membership for Brighter Future, Canada: University of Toronto.
17. United Nations, A More Secure World: Our Shared Responsibility, Report of the Security General s High-Level Panel on Threats, Challenges and Change, New York: United Nations Publications.
18. Zerkina, N, Kostina, N, Pesina, S. (2015), “Concept of "Human Rights" and Historical Characteristicsˮ, Social and Behavioral Sciences, Vol. 223, No.192, pp.475-480.
 
ج) اینترنتی
19. «واکنش آیت‌الله آملی لاریجانی به گزارش حقوق بشری علیه ایران»، در سایت:
20. «پاسخ ایران به گزارش حقوق بشری اسما جهانگیر»، در سایت:
21. “Special Rapporteur on the situation of human rights in the Islamic Republic of Iranˮ,(2017),  Available  at: https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/ Pages/Display News.aspx? NewsID=21524&LangID=E.(accessed 24 April, 2017)
 
د)اسناد و قطعنامه‌ها
22. A/HRC/26/28
23. A/HRC/16/75
24. A/HRC/17/27/Add.1
25. A/HRC/20/27
26. A/HRC/19/55
27. A/HRC/19/66
28. A/HRC/22/48
29. A/HRC/7/28
30. A/HRC/25/61
31. A/HRC/25/75
32. A/HRC/22/48
33. A/RES/67/182, A/HRC/22/23, A/RES/68/184, A/HRC/25/24
34. A/HRC/25/61, A/68/503, A/HRC/22/56