زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی موج دوم توسعۀ نئولیبرال در ترکیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علوم سیاسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دکترای علوم سیاسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

دومین مرحلة لیبرالیزه‌سازی اقتصاد، جامعه و نهادهای سیاسی ترکیه در سال‌های 2002 تا 2014 شکل گرفته است. در سال‌های 2014 تا 2018 نشانه‌هایی از پوپولیسم و سیاست‌های اقتصاد کنترلی پدیدار شده است. علت چنین فرایندی را باید در تحول نقش اردوغان و بهره‌گیری از حزب عدالت و توسعه در ساختار قدرت ترکیه دانست. در سال‌های 2002 تا 2014 حزب عدالت و توسعه توانست روند لیبرالیزه‌سازی اقتصاد و جامعه را به‌ موازات یکدیگر پیگیری و سازماندهی کند. مهم‌ترین نشانة نوسازی ترکیه در دوران حزب عدالت و توسعه را باید پیوند موضوع‌های اجتماعی، ساختاری و اقتصادی در فرایند لیبرالیزه‌سازی قدرت و کنش اقتصادی دانست. در سال‌های 2014 تا 2018 حزب عدالت و توسعه همانند سلطان‌سلیم سوم و سلطان‌محمود دوم از پادشاهان امپراتوری عثمانی، درصدد برآمد تا ساختار دولت را متمرکز و یکپارچه سازد. کودتای ناموفق علیه اردوغان به یکپارچه‌سازی پوپولیستی جامعة ترکیه منجر شد که شکل‌بندی‌های اقتصاد و سیاست جامعه را با تغییراتی نسبت به اولین دهة قرن 21 همراه ساخته است. پرسش اصلی مقاله این است که «زمینه­ها و نشانه‌های لیبرالیزه‌شدن اقتصاد، سیاست و نظام اجتماعی ترکیه در سال‌های 2014 تا 2018 کدام بوده است؟» فرضیة مقاله به این موضوع اشاره دارد که «موج دوم لیبرالیزه‌شدن اقتصاد ترکیه به توازن بین درآمد ملی، رشد اقتصادی، میزان سرمایه‌گذاری، تراز بازرگانی براساس مقیاس واردات و صادرات با تولید ناخالص داخلی» منجر شده است. با الهام از «رهیافت اقتدارگرایی بوروکراتیک ساخت دولت» می­توان در این دوران، زمینه برای سازماندهی نهادهای اجتماعی و اقتدار بوروکراتیک در مقیاس گسترده‌تری نسبت به گذشته فراهم شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

ON SOCIAL AND ECONOMIC GROUNDS OF THE SECOND WAVE OF NEOLIBERAL DEVELOPMENT IN TURKEY

نویسندگان [English]

  • Ahmad Movasseghi 1
  • Marjan Kuhkheil 2
1 Professor; Political Sciences Department, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Ph.D.; Political Sciences Department, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

This article studies the second phase of liberalization of Turkey’s economy, society and political institutions. The procedure resulted in crucial role of the Justice and Development Party (AKP) in Turkey’s power structure. In the years 2002-14, the Justice and Development Party (AKP) failed to follow up and organize liberalization of economic and society along with each other. In the past eras, especially in the years of presidency of Kenan Evren and Turgut Özal, economic liberalization took place irrespective of social indices. The most important sign of Turkey’s renovation was evident in the era of the Justice and Development Party (AKP), manifested in linkage of social, structural and economic subjects in the process of power liberalization and economic action. The priorities of renovation and development of the structural and social grouping and of government in Turkey were based on the nature of traditional society and renovation procedures. In the era of militarists’ rule the ground was prepared for the bureaucratic development and formation of the bureaucratic action. However, such a procedure merely resulted in reforms in the years 2001-14. This article studies connection between national income, economic growth, amount of investment, trade balance based on the scheme of imports and exports with Gross Domestic Production of Turkey.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bureaucratic Authority
  • Financial Balance
  • Investment
  • Gross National Production Economic Liberalization

مراجع

الف) فارسی
1. احمدی‌ لفورکی، بهزاد (1387)، ترکیه؛ حال و آینده، تهران: انتشارات مؤسسۀ فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
2. برژینسکی، زبیگنیو (1392)، چشم‌انداز استراتژیک؛ آمریکا و بحران قدرت جهانی، ترجمۀ سعید حاجی‌ناصری و فریدالدین حسینی‌مرام، تهران: نشر میزان.
3. سلیمانی‌پورلک، فاطمه و مرتضی شجاع (1391)، راهبردهای دفاعی ـ امنیتی ترکیه در دورة حزب عدالت و توسعه و تبعات آن بر منافع امنیتی ج.ا.ایران، نامۀ دفاع، شمارۀ 32، اسفند.
4. سو، آلوین (1380)، تغییر اجتماعی و توسعه؛ مروری بر نظریات نوسازی، وابستگی و نظام جهانی، ترجمة محمود حبیبی‌مظاهری، تهران: انتشارات پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
5. کوزه‌بالابان، حسن (1392)، «سیاست خارجی ترکیه؛ اسلام، ملی‌گرایی و جهانی‌شدن»، ترجمۀ غلامرضا کریمی و داوود نظرپور، تهران: انتشارات چاپخش.
6. مارتین، لی‌نور (1383)، چهرة جدید امنیت در خاورمیانه، ترجمۀ قدیر نصری، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
7. مرادیان، محسن (1389)، «برآورد استراتژیک ترکیه»، چاپ دوم، تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
8. یاووز، هاکان (1389)، سکولاریسم و دموکراسی اسلامی در ترکیه، ترجمۀ احمد عزیزی، تهران: نشر نی.
 
 
ب) خارجی
9. Akyuz, Y. and  Boratav, K. (2003), “ The making of the Turkish financial crisis”, World Development, Vol.31, No. 9, p.45-56
10. Aybar, S. (2012), “ Turkish economy and the development of its financial sector”, In: Aybar (ed), Turkey on theDoorstep of Europe, Athens Panteion University.
11. Freund, C. and  Warnock, F. (2005), “ Current account deficits in industrial countries: the bigger they are, the harder they fall? ”, NBER Working Paper, Vol. 4, No 23, pp.32-39. 
12. Kardas, S. (2002), Human Rights and Democracy Promotion: The Case of Turkey-EU Relation, Ankara: Kim Yayenlar.
13. Milesi-Ferretti, G. M. and  Razin, A. (1996),  “Sustainability of persistent current account deficits”,NBER Working Papers Vol. 25, No. 5467.
14. Moe, Ch. (2003), “Refah Party and Others in Turkey”, The international Journal of Not-for-profit Law, Vol.6, No.1, pp.95-104.
15. Nakonieczna-Kisiel, H. (2011), “International  investment  position  versus   external  debt”,  FoliaEconomical Stetinensia, Vol. 10, No. 1, pp.75-87.
16. Onis, Z. and  Guven, A. B. (2010), “Global crisis, national responses: the political economy of Turkish exceptionalism”, Economic Research Forum Working Papers, Koc University -TUSIAD Economic Research Forum.
17. Onis, Z. and  Bakir, C. (2007), “Turkey’s political economy in the age of financial globalization: the significance of the EU anchor”,South European Society and Politics, Vol.12, No.2, pp.59-68.
18. Onis, Z. (2012), “The triumph of conservative globalism: the political economy of the AKP era”, Turkish Studies, Vol. 13, No. 2, pp.25-34.
19. Rodrik, D. (1990), “Premature liberalization, incomplete stabilization: the Ozal decade in Turkey”, NBER Working Papers, Vol 65,  No. W3300, pp. 3-35.
20. Sachs, J. (2013), “Why is Turkey thriving?”, Project Syndicate, ,Available at: http://www.project-syndicate.              org/commentary/inside-the-turkish-economic-miracle –by -jeffrey-d -sachs, 8 Sep 2013.
21. Telli, C.,   Voyvoda, E.  and  Yeldan, E. (2008), “Macroeconomics of twin-targeting in Turkey: analytics of  a financial computable general equilibrium model”, International Review of AppliedEconomics, Vol. 22, No. 2, pp. 67-77.
22. The Economist, (2013), “ The capital-freeze index”, 19 September, Available at: http://www.economist.com/blogs/graphicdetail/2013/09/daily-chart-3, 27 Aug 2013 .
23. Uygur, E. (2010), “The global crisis and the Turkish economy”, Discussion Paper No. 2010/3, TurkishEconomic Association, Ankara.
24. Voyvoda, E. and  Yeldan, E. (2005), “ Turkish macroeconomics under the IMF program: strangulation of the twin-targets, lopsided growth and persistent fragilities”, Available at: http://www. Bagimsizsosyalbilimciler.Org/Yazilar_Uye/Vydec05.pdf, 25 July 2005.
25. Yavuz, H., (1997), “Political Islam and the Welfare Party in Turkey”, Comparative Politics, Vol.30, No.1, pp. 65-76.
 
فصلنامه سیاست
دوره 48، شماره 3
مهر 1397
صفحه 771-788

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 15 مهر 1393
  • تاریخ بازنگری: 06 آبان 1393
  • تاریخ پذیرش: 27 اردیبهشت 1394

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار