گفتمان اسلام سیاسی و ظهور هویت زنانه در دورۀ پهلوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه سمنان

2 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

یکی از پدیده‌های مهم در ایران معاصر، ظهور گفتمان اسلام سیاسی است. مقالۀ حاضر می‌کوشد با بازخوانی اولین و برجسته‌ترین متون اسلام‌گرایان ـ یعنی سه نشریۀ مکتب اسلام، مکتب تشیع و مسجد اعظم ـ به ارائۀ روایتی مستند از زن سیاسی‌شده در اسلام سیاسی و نقش سوژگی زنان در انقلاب بپردازد. از این سه نشریۀ اسلامی، چهار روایت از بازخوانی متون به‌دست می‌آید. این چهار روایت به‌کمک شاخص‌های شش‌گانۀ لوبوف در روش تحلیل روایت، هویتی یکپارچه از زنی به‌دست می‌دهد که از پستوی خانه پا بیرون نهاد و به مبارزه علیه سیاست حکومت و هژمونی غالب پرداخت. پرسش اصلی ما این است که چگونه در گفتمان اسلام سیاسی، مفهوم زنانگی تغییر یافت و روایت جدیدی از هویت زنانه ارائه شد. مقالۀ حاضر می‌کوشد با تکیه بر روش تحلیل روایت و مفهوم هویت روایتی به این پرسش پاسخ دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Discourse of Political Islam and the Rise of Feminist Identity during the Pahlavi Era

نویسندگان [English]

  • Ali Ardestani 1
  • Sedigheh Yousef Madad 2
1
2
چکیده [English]

The emergence of the discourse of political Islam is an important phenomena in contemporary Iran. Regardless of the various aspects of this discourse, as far as we are concerned, the rise of the Islamic discourse had a direct impact on their attitude of the status of women in society and led to the revision of femininity narrative in Islamic texts. Prior to this, women were restricted to the private sphere in Islamic texts, but with the advent of political Islam discourse, women are not only allowed to be present and participate in the public sphere, but there was an attempt to define a new paradigm called "warrior woman", which could made Women highly political. This article attempts to review the most prominent Islamist texts –that is, the three publications of The Doctrine of Islam, the Doctrine of Shi'ism and the Grand Mosque - to provide a cogent narrative of the politicalized woman in political Islam and the role of woman in the revolution. Four narratives can be obtained from three Islamic magazines. Considering this four narratives, Bluff’s sets out six indicators in the narrative analysis, which give us an identity of woman, in which they left the privacy of their house stepped out and fought against government and its hegemony. Therefore, the main question is how the discourse of political Islam changed the concept of femininity and offered a new narrative. Relying on the narrative analysis and the concept of narrative identity, this article seeks to answer this question.

کلیدواژه‌ها [English]

  • woman
  • Political Islam
  • female identity
  • Revolution
  • Narrative
  1. الف) فارسی

    1. باهنر، محمدجواد (1339). اختیار طلاق، ش 11.
    2. ------------- (1339). «ماجرای آزادی بانوان»، ماهنامۀ مکتب اسلام، ش 8.
    3. بهشتی، احمد (1348). «نقش مادر»، ماهنامۀ مکتب اسلام، ش 10.
    4. بی‌نا (1339). «هوس وکالت»، ماهنامۀ مکتب اسلام، ش 9.
    5. بی‌نا (1339). «رؤیای شیرین بانوان در انتخابات!»، ماهنامۀ مکتب اسلام، ش 10.
    6. بی‌نا (1349). «تساوی حقوق زن و مرد در آمریکا»، ماهنامۀ مکتب اسلام، ش 1.
    7. بی‌نا (1352). «تساوی کامل!»، ماهنامۀ مکتب اسلام، ش 2.
    8. توکلی، نیره (1382). «فرهنگ و هویت جنسیتی با نگاهی بر ادبیات ایران»، فصلنامۀ انسان‌شناسی، دورۀ اول، ش 3.
    9. جمشیدی، فرانک (1384). «هویت، روایت، جنگ»، نامۀ مطالعات کلی، سال ششم، ش 3.
    10. جنکینز، ریچارد دین (1381). هویت اجتماعی، ترجمۀ تورج یاراحمدی، تهران: شیرازه.
    11. دانش آشتیانی، ابوالقاسم. (1344). «نصف یا همه»، گاهنامۀ مسجد اعظم، ش 8.
    12. رشیدپور، عبدالمجید (1340). «تجاوز از حریم»، ماهنامۀ مکتب اسلام، ش 8.
    13. رشیدپور، عبدالمجید (1341). «فداکاری زن»، ماهنامۀ مکتب اسلام، ش 6.
    14. شیخ‌‌الاسلام، سید جعفر (1344). «ریزه‌کاری‌های اسلام در حوزۀ حقوق بانوان (2)»، گاهنامۀ مسجد اعظم، ش 8.
    15. طباطبایی، محمدحسین (1338). «زن در اسلام»، ماهنامۀ مکتب تشیع، ش 1.
    16. طلوعی، وحید (1393). «نگاهی به روایت‌پژوهی و تحلیل روایت به‌مثابۀ روش»، در درآمدی بر روش‌شناسی.
    17. قائم‌مقامی، فرهت (1355). «بیایید از کالایی به نام زن، انسان بسازیم»، ماهنامۀ مکتب اسلام، ش 6.
    18. قربانی، زین‌‌العابدین (1343). «شخصیت زن»، ماهنامۀ مکتب اسلام، ش 4.
    19. -------------- (1343). توجه خاص اسلام به حقوق و شخصیت بانوان، ماهنامۀ مکتب اسلام، ش 5.
    20. کاشی، محمدجواد غلامرضا (1393). روش‌شناسی تحلیل روایت و مطالعات فرهنگی، درآمدی بر روش‌شناسی.
    21. کهون، لارنس (1381). از مدرنیسم تا پست‌مدرنیسم، ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان، تهران: نشر نی.
    22. مصباح، محمدتقی (1343). «زن یا نیمی از پیکر اجتماع»، ماهنامۀ مکتب تشیع، ش 11.
    23. مطهری، مرتضی (1344). اخلاق جنسی، ماهنامۀ مکتب اسلام، ش 2.
    24. ----------- (1345). «اخلاق جنسی (4)»، ماهنامۀ مکتب اسلام، ش 7.
    25. مک اینتایر، السدیر (1381). «فضایل، وحدت حیات بشری و مفهوم سنت»، ترجمۀ ابوالقاسم شکری، در لارنس کهون، ویراستار انگلیسی، از مدرنیسم تا پست‌مدرنیسم، ویراستۀ عبدالکریم رشیدیان، تهران: نشر نی.
    26. مکارم، ناصر (1345). «و این هم یک رفراندوم بزرگ اجتماعی!»، ماهنامۀ مکتب اسلام، ش 11.
    27. --------- (1345). «یک طرح ابتکاری برای از هم پاشیدن خانواده‌ها!»، ماهنامۀ مکتب اسلام، ش 1.
    28. موسوی زنجانی، ابوالفضل (1341). «منع تعدد زوجات یا جنگ با طبیعت»، ماهنامۀ مکتب تشیع، ش 9.
    29. میرزایی، حسین؛ و طلوعی، وحید (1393). درآمدی بر روش‌شناسی مطالعات فرهنگی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
    30. میرزایی، حسین (1393). مطالعات فرهنگی، تهران، نشر پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
    31. یزدانی شیرازی (1344). «بانو: پ، دختر داشتن عیب نیست!»، ماهنامۀ مکتب اسلام، ش 12.

    ب) لاتین

     

    1. Ayoob, Mohammed (2007). “The Many Faces of Political Islam”, in Reuveny, R., Thompson, W. (2008), North and South in the World Political Economy. New Jersey: Blackwell Publishing Ltd, pp: 169-171.
    2. Denoeux, Guilain (2002). “The Forgotten Swamp: Navigating Political Islam”, Middle East Policy, pp: 56–81.
    3. Parpart, Jane (2008). “Who Is the 'Other'?: A Postmodern Feminist Critique of Women and Development Theory and Practice”, Development and Chance. 24 (3), pp: 439–464.
    4. Webster, Leonard& Patricie Mertova (2007). Using Narrative Inquiry as a Research Method: An introduction to using critical event narrative analysis in research on learning and teaching, Routledge, London.

     

    ج) منابع اینترنتی

    1. http://www.ensani.ir
    2. http://www.hashemirafsanjani.ir
    3. http://www.hawzah.net
    4. http://www.imam-sadr
    5. www.ical.ir