ماکس وبر و احیای حاکمیت سیاسی در عصر سلطۀ عقلانیت ابزاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد علوم سیاسی دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

  در دورۀ مدرن، دولت همچون سایر شئون زندگی تحت سلطۀ روزافزون عقلانیت ابزاری قرار گرفته است که بازتاب آن را در نفوذ دیوان‌سالاری به حوزة اهداف سیاسی می‌توان مشاهده کرد.. ماکس وبر از طریق پژوهش در بنیادهای تاریخی و فلسفی دولت مدرن و ارائۀ فرم سیاسی دولت دموکراتیک، در پی اصلاح محدودیت‌های به‌وجودآمده برای اعمال حاکمیت سیاسی ملت آلمان بود. به باور او، سلطة دیوان‌سالاران بر حوزة اهداف سیاسی را می‌توان از طریق اتخاذ مدل دموکراسی مبتنی بر رهبری یک سیاستمدار حرفه‌ای و دارای اخلاق مسئولیت اصلاح کرد و بدین‌ترتیب راه را برای عینیت‌یابی حاکمیت سیاسی ملت گشود. هدف این مقاله، ترسیم رابطة ایجابی میان فرم سیاسی و محتوای تاریخی برای اصلاح محدودیت‌های ناشی از ایدة دولت مدرن است. براساس شیوة استدلال این پژوهش، مفسر در اندیشة وبر می‌تواند به برداشتی منسجم از مدل دولتِ دموکراتیکِ مبتنی بر شرایط تاریخی دست یابد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

MAX WEBER AND THE REVIVAL OF POLITICAL GOVERNANCE IN THE AGE OF INSTRUMENTAL RATIONALITY

نویسندگان [English]

  • Abdal-Rahman Alem 1
  • Mostafa Pendashtehpoor 2
1 Professor; Political Science, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
2 PhD Student; Political Science, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Instrumental Rationality has vastly dominated the modern era along with different aspects of human life. Governance is no exception from this trend as we can see the deep impact of bureaucracy on political agendas. Through extensive research on historical and philosophical foundations of the modern governance while prescribing the democratic variant, Weber sought to restore political governance to the very people of Germany. He had a firm belief that the bureaucratic influence on political agendas can be substantially reformed by a democratically elected politician entrusted with professional ethics that are required for the realization of the nation’s right to self-determination. This paper aims to emphasize on the relation between the political models and the historical indications which is an integral component for the reformation of a modern government devoid of limitations posed by bureaucratic systems. Based on the rationale derived from this study and by envisaging a Weberian approach, it can be concluded that a coherent model of democratic government based on historical indications is utterly attainable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Modern Government
  • Bureaucracy
  • Parliament
  • Democracy Based on Leadership
  • Politician
الف) فارسی
1. احمدی، بابک (1391). مدرنیته و اندیشة انتقادی، چ نهم، تهران: مرکز.
2. استیوارت هیوز، هنری (1391). آگاهی و جامعه، ترجمة عزت‌الله فولادوند، چ پنجم، تهران: علمی و فرهنگی.
3. بشیریه، حسین (1386). عقل در سیاست. چ سوم، تهران: نگاه معاصر.
4. بندیکس، راینهارد (1382). سیمای فکری ماکس وبر، ترجمة محمود رامبد، تهران: هرمس.
5. بیتهام، دیوید (1392). ماکس وبر و نظریة سیاست مدرن، ترجمة هادی نوری، تهران: ققنوس.
6. ترنر، استیفن (1378). «عقل و تصمیم: آموزه‌محوری وبر و انتخاب‌های ارزشی»، ترجمة علی مرتضویان، فصلنامة ارغنون، ش 15.
7. عالم، عبدالرحمن (1387). بنیادهای علم سیاست، تهران: انشر نی.
8. عضدانلو، حمید (1388). «ماکس وبر و عقلانیت مدرن»، فصلنامة اطلاعات سیاسی-اقتصادی، ش260-259.
9. فروند، ژولین (1383). جامعه‌شناسی ماکس وبر، ترجمة عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: توتیا.
10. کالبرگ، اشتفان (1383). «انواع عقلانیت از دیدگاه ماکس وبر»، ترجمة مهدی دستگردی، ماهنامة معرفت، شمارة پیاپی 80.
11. کرایب، یان (1382). نظریة اجتماعی کلاسیک: مقدمه‌ای بر اندیشة مارکس، وبر، دورکیم، زیمل، ترجمة شهناز مسمی پرست، تهران: آگاه.
12. گیدنز، آنتونی (1375). سیاست و جامعه‌شناسی در اندیشة ماکس وبر، ترجمة مجید محمدی، تهران: قطره.
13. _________ (1386). سیاست، جامعه‌شناسی و نظریة اجتماعی، ترجمة منوچهر صبوری، چ چهارم، تهران: نشر نی.
14. گین، نیکلاس (1389). ماکس وبر و نظریة پست‌مدرن، ترجمة محمود مقدس، تهران: روزنه.
15. لسناف، مایکل (1387). فیلسوفان سیاسی قرن بیستم، ترجمه خشایار دیهیمی، چ دوم. تهران: ماهی.
16. لوویت، کارل (1385). ماکس وبر و کارل مارکس، ترجمة شهناز مسمی‌پرست، چ سوم، تهران: ققنوس.
17. محمدی اصل، عباس (1390). جامعه‌شناسی ماکس وبر، تهران: گل‌آذین.
18. وبر، ماکس (1391). اخلاق پروتستانی و روح سرمایه‌داری، ترجمة عبدالکریم رشیدیان و پریسا منوچهری، چ پنجم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
19. _______ (1387). دین، قدرت، جامعه، ترجمة احمد تدین، چ سوم.، تهران: هرمس.
20. _______ (1384). اقتصاد و جامعه، ترجمة عباس منوچهری و دیگران، تهران: سمت.
21. _______ (1368). دانشمند و سیاستمدار، ترجمة احمد نقیب‌زاده، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
 
ب) خارجی
22. Antony, Carlo (1959). Max Weber In: From History to Sociology Transition in German Historical Thinking. Merlin Press, London.
23. Grondin, Jean (1993). “Humanism and the Limits of Rationality: A Hermeneutical Perspective”, Graduate Faculty Philosophy Journal, Vol.16, No.2, pp. 420-35.
24. J.Mommsen, Wolfgang (1977). The Age of Bureaucracy: Perspective on the Political Sociology of Max Weber. Harpercollins College Div Press.
25. J.Mommsen, Wolfgang (1984). Max Weber and German Politics, 1890-1920. Tr.by Michael S.Steinberg, The University of Chicago Press.
26. Kalberg, Stephen (2005). Max Weber: Readings And Commentary On Modernity. Edition 1, Wiley-Blackwell Press.
27. Schluchter, Wolfgang (1996). Paradoxes of Modernity: Culture and Conduct in the Theory of Max Weber. Translated by Neil Solomon, Stanford University Press.
28. Turner, Bryan (1980). Max Weber: From History to Modernity. Routledge Press.
29. Udy, Stanley (1959). “Bureaucracy and Rationality”. American Sociological Review, Vol.24, pp.95-118.
30. Weber, Max (1984). From Max Weber: Essays in Society. Tr.and ed. By H.H.Gerth and C.W.Mills, Routledge and Kegen Paul Press.
31. _________ (1994). Political Writings. Tr.and ed. By P.Lassman and R.Speirs, Cambridge University Press.
32. _________ (2002). General Economic History. Tr.by Frank H.Knight, Dover Publications.