رویکرد بیلفلد و دلالت‌های آن برای تاریخ‌نگاری اندیشه سیاسی در ایران معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم سیاسی دانشکدة حقوق و الهیات دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

مورخان بیلفلد، در کنار سایر مکاتب مهم تاریخ‌نگاری، در نیمة دوم قرن بیستم میلادی به موفقیت‌هایی در ارائة رویکردی جدید برای مطالعة پدیده‌های اجتماعی دست یافته‌اند. در این رویکرد، مورخان با تأکید بر نظریه‌های کلان علم اجتماع بر این باورند که مطالعة ساختارها، کلیت‌ها و روندها در یک برهة زمانی به‌خصوص دوران معاصر باید در دستور کار مورخ اجتماع باشد، در نتیجه، مطالعة سایر ابعاد پدیده‌ها باید داخل پرانتز قرار گیرد. مقالة حاضر بر این مدعاست که رویکرد مذکور می‌تواند دلالت‌های مهمی برای تاریخ‌نگاری ایده‌ها، در معنای موسع کلمه، و اندیشة سیاسی در ایران داشته باشد؛ دلالت‌های معرفتی مهمی مانند پیوند دادن ایده‌ها و اجتماع، تأکید بر مطالعة روندهای شکل‌گیر ایده‌ها و در نهایت، توجه به ساختارهای کلی و جمعی ایده‌ها. اما در دلالت‌های انتولوژیک، رویکرد مذکور با تقدم بر هستی‌ها، اهمیتی برای وجودِ ایده‌ها و اندیشه‌ها قائل نمی‌شود و در دلالت‌های روشی، کاربست شیوه‌های کمی از طریق این رویکرد نمی‌تواند راهی به‌سوی فهم ایده‌های سیاسی به‌طور کلی داشته باشد. بنابراین، رویکرد بیلفلد به لحاظ معرفتی در برخی موارد می‌تواند واجد دلالت‌های مهمی برای تاریخ ایده‌های سیاسی به‌خصوص در ایران باشد، ولی به لحاظ انتولوژیک و روشی، در حیطة تاریخ‌نگاری ایده‌ها دلالت‌های آن باید دچار جرح و تعدیل‌های متهورانه شود تا از قبلِ آن بتوان فهمی بسنده از پدیده‌های تاریخی در ایران به‌دست داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

BIELEFELD'S APPROACH AND ITS IMPLICATIONS FOR THE HISTORIOGRAPHY OF POLITICAL THOUGHT IN CONTEMPORARY IRAN

نویسنده [English]

  • Mohammad Abdolahpour Chenari
Assistant Professor; Political Science, Faculty of Law and Theology, Shahid Bahonar University
چکیده [English]

Bielefeld's historians, along with other important historiographical schools, have achieved success in the second half of the 20th century in providing a new approach for studying social phenomena. In this approach, historians, with the emphasis on the theory of social science, believe that the study of structures, generalities, and trends in a particular time period, especially contemporary, should be on the agenda of the historian of society. Consequently, the study of other dimensions of phenomena should be in parentheses. The article claims that the above-mentioned approach can have important implications for the historiography of ideas, in the broad sense of the word, and political thought in Iran: Important epistemic implications, such as linking ideas and society, emphasizing the study of trends shaping ideas, and finally, focusing on the general and collective structures of ideas. But in the ontological notions, the above-mentioned approach does not take precedence over the existence of ideas, and in methodological implications, the use of quantitative methods by this approach can not be a way to understand political ideas in general. Thus, the Bielefeld approach epistemically in some cases can have important implications for the history of political ideas, especially in Iran. However, in terms of an ontological and methodological approach, in the context of the historiography of ideas, its implications must be subjected to modest adjustments, in order to provide a sufficient understanding of historical phenomena in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bielefeld
  • History of Society
  • Historiography
  • Ideas and Political Thought
  1. الف) فارسی

    1. ایوانس، جان (1395). «حلقة مفقودة تاریخ‌نگاری بیلفلد»، ترجمة محمد جلال ماخانی، ماهنامة فرهنگ امروز، سال سوم، ش 15، ص 113-112.
    2. برودکرب، ماتیاس (1395). آشوویتس یکتا: ارنست نولته، یورگن هابرماس و 25 سال دعوای تاریخ‌نگاران، ترجمة مهدی تدینی، تهران: کویر.
    3. ککا، یورگن (1395)، «پرسپکتیوهای ناپیدای اصحاب بیلفلد»، ترجمة محمدتقی شریعتی و زکیه علیزاده، ماهنامة فرهنگ امروز، سال سوم، ش 15، ص 111-109.
    4. گرلیش، زیگفرید (1396). ارنست نولته: سیمای یک تاریخ‌اندیش، ترجمة مهدی تدینی، تهران: ثالث.
    5. لوتز، رافائل (1395). «مکتب تاریخی بیلفلد: روند شکل‌گیری و برنامه‌ها»، ترجمة مینا قاجار، ماهنامة فرهنگ امروز، سال سوم، ش 15، ص 108-105.
    6. نولته، ارنست (1395الف). «نظریة نظام لیبرال»، ترجمة مهدی تدینی، سیاست‌نامه، سال یکم، ش 6، ص 55-52.
    7. نولته، ارنست (1395ب). «جلوة لیبرالیسم سیاسی»، ترجمة مهدی تدینی، سیاست‌نامه، سال یکم، ش6، ص 72-56.
    8. نولته، ارنست (1396). «عبور محافظه‌کاری از مرز فاشیسم»، ترجمة مهدی تدینی، سیاست‌نامه، سال دوم، ش 7، ص 108-76.

     

    ب) خارجی

    1. Bergmann, Peter (2001). “American Exceptionalism and German ‘Sonderweg’ in Tandem”, The international History of Review, Vol. 23, No. 3, pp. 505-534.
    2. Berman, S. E. (2001). “Modernization in Historical Perspective: The Case of Imperial Germany”, World Politics, Vol. 53, No. 3, pp. 431-462.
    3. Conrad, C. (2001), “Social History”, in Internationl Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, Pergamon, vol. 21, pp. 14299-14306.
    4. Depkat, Volker (2009). “The ‘Cultural Turn’ in German and American Historiography”, American Studies, Vol. 54, No. 3, pp. 425-450.
    5. Fletcher, Roger (1984). “Recent Developments in West German Histotiography: The Bielefeld School and Its Critics”, German Studies Review, Vol. 7, No. 3, pp. 451-480.
    6. Fletcher, Roger (1988). “History From Below Comes to Germany: The New History Movement in The Federal Republic of Germany”, The Journal of Modern History, Vol. 60, No. 3, pp. 557-568.
    7. Hamerow, Theodore S. (1983), “Guilt, Redemption, and Writing German History”, The American Historical Review, Vol. 88, No. 1, pp. 53-72.
    8. Hobsbawm, E. J. (1971). “From Social History to the History of Society”, Daedalus, Vol. 100, No. 1, pp. 20-45.
    9. Kitchen, Martin (1974). “Ernst Nolte and the Phenomenology of Fascism”, Science & Society, Vol. 38, No. 2, pp. 130-149.
    10. Kocka, Jurgen & Haupt, Heinz-Gerhard (2009). “Comparsion and Beyond: Traditions, Scope, and Perspectives of Comparative History”, in Comparative and Transnational History, Ed by Haupt and Kocka,Oxford & New York: Berghahn Books, pp. 1-32.
    11. Kocka, Jurgen (1971). “Family and Bureaucracy in German Industrial Managemeny, 1850-1914: Siemens in Comparative perspective”, The Business History Review, Vol. 45, No. 2, pp. 133-156.
    12. ----------------- (1973). “The First World and Mittelstand: German Artisans and White-Collar Workers”, Journal of Contemporary History, Vol. 8, No. 6, pp. 101-123.
    13. ----------------- (1975). “Theoretical Approaches to Social and Economic History of Modern Germany: some recent Trends, Concepts, and Problems in Western and Eastern Germany”, The Journal of Modern History, Vol. 47, No. 1, pp. 101-119.
    14. ------------------ (1979). “Research in Progress”, Quantum Information, No. 9, pp. 7-12.
    15. ------------------ (1981). “Capitalism and Bureaucracy in German Industrialization before 1914”, The Economiic History Review, Vol. 34, No. 3, pp. 453-468.
    16. ----------------- (1984a). “Family and Class Formation: Intergenerational Mobility and Marriage Patterns in Nineteenth-century Westphalian Towns”, Journal of Social History, Vol. 17, No. 3, pp. 411-433.
    17. ----------------- (1984b), “Theories and Quantification in History”, Social Science History, Vol. 8, No. 2, pp. 169-178.
    18. ----------------- (1985). “Marxist Social Analysis and The Problem of White-Collar Employees”, State, Culture and Society, Vol. 1n No. 2, pp. 137-151.
    19. ----------------- (1988a). “German History before Hitler: The Debate about the German Sonderweg”, Journal of Contemporary, Vol. 23, No. 1, pp. 3-16.
    20. ----------------- (1988b). “The Weight of The Past in Germany’s Future”, German Politics & Society, No. 13, pp. 22-29.
    21. ----------------- (1994). “Crisis of Unification: How Germany Changes”, Daedalus, Vol. 123, No. 1, pp. 173-192.
    22. Kocka, Jurgen (1995). “What is Leftist about Social History”, Journal of Social History, Vol. 29, Special Issue, pp. 67-71.
    23. ----------------- (1995b). “The Short Twentieth Century from a European Perspective”, The History Teacher, Vol. 28, No. 4, pp. 471-477.
    24. ----------------- (1995c). “The Middle Classes in Europe”, The Journal of Modern History, Vol. 67, No. 4, pp. 783-806.
    25. ----------------- (1997). “New Trends in Labour Movement Historiography: a German Perspective”, International Review of Social History, Vol. 42, pp. 67-78.
    26. ------------------ (1999). “Asymmetrical Historical Comparison: the case of the German Sonderweg”, History and Theory, Vol. 38, No. 1, pp. 40-50.
    27. ------------------ (2003). “Comparison and Beyond”, History and Theory, Vol. 42, No. 1, pp. 39-44.
    28. ------------------- (2003b). “Losses, Gains and Opportunities: Social History Today”, Journal of Social History, Vol. 37, No. 1, pp. 21-28.
    29. ------------------- (2005). “Civil Society: Some Remarks on The career of a concept”, in Comparing Modernities: Pluralism and Homogenity, Ed by Eliezer Ben-Rafael and Yitzhak Sternberg, Leiden & Boston: Brill, Vol. 10, pp. 141-149.
    30. ---------------- (2008). “Review: Returning of Social History?”, History and Theory, Vol. 47, No. 3, pp. 421-426.
    31. --------------- (2010). “Writing the History of Capitalism”, New York Times, Vol.45, pp. 29-51.
    32. ----------------- (2016). Capitalism: A Short History, Trans by Jeremiah Riemer, Princeton and Oxford: Princeton University Press.
    33. Kocka, Jurgen and Templer, Bill (1990). “Ideological Regression and Methodological Innovation: Historiography and The Social Sciences in the 1930s and 1940s”, History and Memory, Vol. 2, No. 1, pp. 130-138.
    34. Lorenz, Chris (2006). “Won’t You Tell Me, Where Have All The Good Times Gone?: On the Advantages and Disadvantages of Modernization Theory for Historical Study”, Rethinking History, Vol. 10, No. 2, pp. 93-117.
    35. Wehler, Hans-Ulrich (1985). The German Empire: 1871-1918, Translated by Kim Traynor, Oxford & New York: Berg.