ژان ژاک روسو و بسط ایده شهروندی مدرن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

 جریان غالب در تفسیر فلسفة سیاسی روسو، جریانی است که می‌کوشد فهم روسو را به فهم «تمایز جوهری» او از هابز و لاک منوط کند. بدین‌ترتیب فهم ایدة شهروندی مدرن که با فلسفة سیاسی روسو وارد مرحله‌ای اساسی شد نیز اغلب بر همین منوال، یعنی با تأکید بر «تمایز جوهری» میان ایدة شهروندی نزد هابز و روسو به انجام می‌رسد. اما پیچیدگی و چندلایگیِ فلسفة سیاسی روسو نباید موجب شود که از پیوند محکم و اساسی آن با طرح نوینی که هابز درانداخت، غفلت ورزیم. در واقع روسو درست به مانند اسلاف مدرن خویش با این حُکم موافقت کرد که انسان بنا به طبیعت خویش، موجودی غیرسیاسی است و اینکه تحلیل وضع بشر را باید از ایدة فرد آغاز کرد. هدف از این مقاله کوشش برای نشان دادن این امر است که فهم فلسفة سیاسی روسو و به‌تبع آن فهم ایدة شهروندی نزد روسو، بیشتر از آنکه در پرتو آن «تمایز جوهری» امکان‌پذیر باشد، در ذیلِ بسط ایدة هابز و به یک معنا رادیکال کردن آن ایده قابل‌ فهم است. ما می‌خواهیم نشان دهیم که ایدة فرد صاحب حق در فلسفة سیاسی روسو، همان مبنایی است که اجازه نمی‌دهد تمایز میان فلسفة او و هابز چندان «جوهری» باشد. بر همین اساس آنچه روسو را از هابز و لاک و لاجرم شهروند روسویی را از شهروندی هابزی و لاکی متمایز می‌کند، بسط مقدمات هابزی و به یک معنا رادیکال کردن مبانی مدرنیستی فلسفة سیاسی هابز است که به درکی از شهروندی نزد روسو منتهی شد که اکنون در مقام طبیعت ثانوی انسان مدرن خودنمایی می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

JEAN JACQUES ROUSSEAU AND THE DEVELOPMENT OF MODERN IDEA OF CITIZENSHIP

نویسنده [English]

  • Shervin Moghimi Zanjani
Professor; Faculty Member of Institute for Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]

The mainstream approach in interpreting the Rousseau's political philosophy stipulates the understanding of Rousseau to the understanding of his "essential distinction" from Hobbes and Lock. Therefore, in this approach, the understanding of the modern idea of citizenship which underwent a fundamental evolution through Rousseau's philosophy is dependent on the understanding of that "essential distinction". But, we should not ignore the tight relationship between the Rousseau's political philosophy and Hobbes's new political design, in spite of its complexity and multilayered character. In fact, Rousseau like his modern predecessors confirms that human being in naturally a political and that for analyzing human condition we must begin with the idea of "individual". In this article, our purpose is to show that the understanding of Rousseau's political philosophy and thereby understanding of the idea of citizenship in Rousseau's thought is comprehensible more through the development and the radicalization of Hobbes's idea of the individual than through the "essential distinction". According to our reasoning the idea of "the individual possessed unconditional right in the state of nature" as the foundation of the new approach to politics is just the same idea hinders us to take this "distinction" into account as an "essential" one. Therefore, the fact that distinguishes Rousseauian citizenship from Hobbesian citizenship is the development and the radicalization of Hobbesian premises. This can lead to the conception of citizenship turned into second nature of the modern man.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rousseau
  • Citizenship
  • Political Philosophy
  • Idea Of Individual
الف) فارسی
1. منان، پی‌یر (1394). تاریخ فکری لیبرالیسم، ترجمة عبدالوهاب احمدی، تهران: انتشارات آگه.
2. اشمیت، کارل (1395). لویاتان در نظریة دولت تامس هابز: معنا و شکست یک نماد سیاسی، ترجمة شروین مقیمی، تهران: انتشارات پگاه روزگار نو.
 
ب) خارجی

3. Barth, Karl (1959). Protestant Thought: From Rousseau to Ritschl, Harper & Brothers Publisher, New York.

4. Bloom, Allan (1990). "Rousseau- The Turning Point" in Confronting the Constitution: The Challenge to Locke, Montesquieu, Jefferson, and the Federalists from Utilitarianism, Historicism, Marxism, Freudianism, Edited by Allan Bloom, Cornell University Press.

5. Bloom, Allan (1993). Love and Friendship, Simon & Schuster.

6. Janoski , Thomas (1998). Citizenship and Civil Society, Cambridge University Press.
7. Kant, Immanuel (1991). Political Writings, Edited by H. S. Reiss, Cambridge University Press.
8. Marshall, T. H. (1950). Citizenship and Social Class, Cambridge University Press.
9. Rousseau, J. J (1987). Basic Political Writings, Translated and Edited by Donald A. Cress, Hackett Publishing Company.
10. Rousseau, J. J (1979). Emile: or On Education, Introduction, Translation and Notes by Allan Bloom, Basic Books.
11. Strauss, Leo (1965). Natural Right and History, Chicago University Press.
12. Strauss, Leo (1989). An Introduction to Political Philosophy, Edited with and Introduction by Hilail Gildin, Wayne State University Press.
13. Trachtenberg, Z. M (1993). Making Citizen: Rousseau's Theory of Political Culture, Rutledge.