مناسبات امنیت و آزادی از دیدگاه سید قطب مبتنی بر نظریۀ استخدام علامه طباطبایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار معارف اسلامی دانشگاه صنعتی شاهرود

2 استاد دانشگاه باقرالعلوم

چکیده

کاربست مطالعات امنیتی نقش بسزایی در تنظیم روابط اجتماعی دارد. مناسبات امنیت و آزادی در جوامع بشری، از مباحث مطالعات امنیتی به‎شمار می‎آید. شناخت دیدگاه اندیشمندان اسلامی در مورد نسبت امنیت و آزادی از جمله روش‎هایی است که در تنظیم آن نسبت راهگشاست.سید قطب از جمله اندیشمندانی است که در آثار خود به مباحث امنیتی پرداخته است. با وجود این، پژوهش‎های اندکی در این زمینه صورت گرفته است. این مقاله درصدد است تا دیدگاه سید قطب را دربارۀ نسبت امنیت و آزادی در سه بُعد سیاسی، فرهنگی و اقتصادی به‎دست آورد. سؤالی که در اینجا مطرح می‎شود این است که مناسبات امنیت و آزادی در اندیشۀ سید قطب، چگونه است؟ برای پاسخ به این پرسش، از روش برهان سبر و تقسیم و از نظریۀ استخدام علامه طباطبایی(ره) به‌عنوان چارچوب نظری استفاده شده است. از مهم‌ترین یافته‎های این مقاله این است که هیچ‌یک از امنیت و آزادی در اندیشۀ سید قطب بر یکدیگر تقدم ندارند، بلکه نسبتی تعاملی متعالی میان آن دو برقرار است و این نسبت به اعتقاد سید قطب، نشأت‌گرفته از کاربست قوانین اسلام دربارۀ هریک از امنیت و آزادی است و تنها در جامعۀ اسلامی است که چنین مناسباتی میان امنیت و آزادی برقرار می‎شود. نتایج این پژوهش ضمن ایجاد توسعۀ علمی در مباحث مربوط به امنیت و آزادی، در امر قانونگذاری و حل تزاحمات در نظام سیاسی کاربرد دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

THE RELATIONSHIP BETWEEN SECURITY AND FREEDOM FROM THE VIEWPOINT OF SAYYID QOTB, BASED ON THE ALLAMEH TABATABA'I RECRUITMENT THEORY

نویسندگان [English]

  • Aliasghar Nasiri 1
  • Najaf Lakzaee 2
1 Assistant Professor; Faculty Member of the Department of Islamic Studies, Shahroud University of Technology
2 Professor; Faculty member of Bagher-ol-ulum University (AS) and head of the Institute of Islamic Sciences and Culture
چکیده [English]

The application of security studies plays an important role in regulating social relations. The relationship between security and freedom in human societies is one of the topics of security studies. Understanding the views of Islamic thinkers on the relationship between security and freedom is one of the methods helpful in regulating that relationship. Seyed Qutb is one of the thinkers who discussed security issues in his works. However, little research has been done about that. This article seeks to provide Seyed Qutb's perspective on the relationship between security and freedom in three dimensions: political, cultural, and economic. The question here is what is the relationship between security and freedom in the mind of Sayyid Qutb? To answer this question, the method of argumentation and the division of the theory of employment of Allameh Tabatabai (RA) has been used as a theoretical framework. One of the most important findings of this article is that neither security nor freedom takes precedence over the idea of ​​Sayyid Qutb, but there is a transcendent interaction between the two. According to Sayyid Qutb, this interaction stems from the application of Islamic law. It is about security and freedom, and it is only in Islamic society that such a relationship between security and freedom is established. The results of this study, while creating scientific development in issues related to security and freedom, are used in legislation and conflict resolution in the political system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Seyyed Qutb
  • Security
  • Freedom
  • Interactive Relations
  • Islamic and Ignorant Society

مراجع

  1. الف) فارسی و عربی

    1. ابن ابی‎یعلی، محمد (1397ق /1977م). طبقات‎الحنابله، به کوشش محمد نغش، قاهره: دارالنشرالثقافه.
    2. ابن حنبل، احمد (1313ق). المسند، قاهره: المطبعةالمیمنیة.
    3. الاشعری، ابوالحسن. رسالة الی اهل‎الثغر، نسخۀ الکترونیکی، دسترسی در : lib.eShia.ir.
    4. افتخاری، اصغر (1378). «ظرفیت طبیعی امنیت»، فصلنامة مطالعات راهبردی، ش 5 و 6. 
    5. ----------- (1391). امنیت، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
    6. انوری، حسن و همکاران (1387). فرهنگ بزرگ سخن، تهران: سخن.
    7. برلین، آیزایا (1368). چهار مقاله دربارة آزادی، ترجمة محمدعلی موحد، تهران: خوارزمی.
    8. خلیلی، رضا (1387). «امنیت و آزادی؛ در جست‌وجوی نگرشی معطوف به توسعة پایدار»، فصلنامة مطالعات راهبردی، سال یازدهم، ش 41، پائیز، ص 525-495.
    9. دهخدا، علی‎اکبر (1377). لغت‌نامه، تهران: دانشگاه تهران.
    10. سید قطب (1352). عدالت اجتماعی در اسلام، ترجمۀ سید هادی خسروشاهی و محمدعلی گرامی، بی‎جا: شرکت سهامی انتشار.
    11. --------- (1386). فی ظلال‎القرآن، بیروت: دار احیاءالتراث العربی.
    12. --------- (1387). فی ظلال‎القرآن، ترجمۀ مصطفی خرّم‎دل، تهران: احسان.
    13. ---------- (بی‎تا[ب]). معالم فی الطّریق، کتابخانۀ دیجیتالی تبیان، دسترسی در: http://library.tebyan.net/fa/Viewer/Text/112920/72#72 ، 3/6/1396
    14. ---------- (بی‎تا[الف]). مقابلۀ اسلام با سرمایه‎داری و تفسیر آیات ربا، ترجمه و اقتباس سید محمد رادمنش، بی‎جا: بنیاد علوم اسلامی.
    15. شهرستانی، محمد بن عبد الکریم (1400ق). الملل و النحل، تحقیق محمد سید کیلانی، بیروت: دارالمعرفه.
    16. طباطبایی، محمدحسین (1379). آموزش دین یا تعالیم اسلام، به تنظیم سید مهدی آیت‌اللهی، تهران: جهان‎آرا.
    17. ---------------- (1386). رهیافت 6: گزیده‎ای از دیدگاه‎های علامه طباطبابی، گردآوری حسن اردشیری لاجیمی، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا‎و‎سیما.
    18. --------------- (1391). روابط اجتماعی در اسلام به ضمیمة چند رساله دیگر، ترجمۀ محمدجواد حجتی کرمانی، به کوشش سید هادی خسروشاهی، قم: مؤسسة بوستان کتاب.
    19. --------------- (1991). المیزان، بیروت: مؤسسۀ ‌الاعلمی للمطبوعات.
    20. عبداله‎خانی، علی (1389). نظریه‌های امنیت، تهران: ابرار معاصر.
    21. علیخانی، علی‎اکبر و همکاران  (1390 ). اندیشة سیاسی متفکران مسلمان، تهران: انتشارات پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
    22. عمید، حسن (1363). فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.
    23. غزالی، محمدبن محمد (1386). احیاء علوم‎ دین، ترجمۀ مؤیدالدین محمد خوارزمی، به کوشش حسین خدیوجم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
    24. لک‎زایی، نجف (1389). «کاربردهای امنیتی انسان‎شناسی حکمت متعالیه»، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، ش 50، ص 84-63.
    25. ----------- (1390). «امنیت از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی»، فصلنامۀ اسراء، ش 7، ص 52-19.
    26. ----------- (1391). «سخنرانی در هفدهمین نشست علمی تخصصی مرکز فقهی ائمة اطهار‌(ع) با عنوان «فقه امنیت»، هفدهم آبان.
    27. ------------ (1393). «امنیت متعالیه»، فصلنامۀ سیاست متعالیه، سال دوم، ش 5، ص 78-8.
    28. ------------ (1394). «مکتب امنیتی متعالیه با نگاهی به اندیشة امام خمینی(ره)»، فصلنامة آفاق امنیت، سال هشتم، ش 26.
    29. م‍ؤس‍س‍ة دائ‍رة‌ال‍م‍ع‍ارف‌ ف‍ق‍ه‌ اس‍لام‍ی‌ ب‍ر م‍ذه‍ب‌ اه‍ل‌‌ب‍ی‍ت‌ (ع)‌؛ زی‍ر ن‍ظر م‍ح‍م‍ود ه‍اش‍م‍ی‌‌ش‍اه‍رودی ‌(1389). ف‍ره‍ن‍گ‌ ف‍ق‍ه‌ م‍طاب‍ق‌ م‍ذه‍ب‌ اه‍ل‌‌ب‍ی‍ت‌ (ع)، ق‍م‌: م‍ؤس‍س‍ة دای‍رةال‍م‍ع‍ارف‌ ف‍ق‍ه‌ اس‍لام‍ی‌ بر مذهب اهل‌بیت (ع)‏‫.
    30. مطهری، مرتضی (1388). مجموعۀ آثار شهید مطهری، تهران: صدرا.
    31. میراحمدی، منصور (1381). آزادی در فلسفة سیاسی اسلام، قم: مؤسسة بوستان کتاب.
    32. ویلیامز، پل‎دی (1390). درآمدی بر بررسی‌های امنیت، ترجمة علیرضا طیّب، تهران: امیرکبیر.

     

    ب) خارجی

    1. Wolfers, Arnold (1952). “National Security as an Ambiguous Symbol”, Political Science Quarterly, Vol. 67, No. 4. (Dec., 1952), pp. 481-502.
    2. Gray, Tim (1991). Freedom, Humanities Press International In C. Atlantic. Highlands N.J.

فصلنامه سیاست
دوره 50، شماره 1
خرداد 1399
صفحه 345-365

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 مهر 1396
  • تاریخ بازنگری: 21 آذر 1396
  • تاریخ پذیرش: 21 آذر 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار