بررسی مؤلفه‌های الگوی سیاست‌گذاری در حوزۀ رسانه (گذر از نهادگرایی کلاسیک به نهادگرایی جدید)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار علوم سیاسی- اندیشۀ سیاسی و مسائل ایران، دانشکدۀ علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی (گرایش سیاست‌گذاری) گروه علوم سیاسی، دانشکدۀ حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

روند گسترش روزافزون ارتباطات و جابه‌جایی اطلاعات توسط رسانه‌های متعدد و متنوع در عصر جهانی شدن، سبب شده است تا بازیگران رسانه‌های ملی و رسمی در کنار خود، بازیگران رسانه‌ای دیگر را نیز مشاهده کنند. علم سیاست‌گذاری به‌طور عام و روند سیاست‌گذاری رسانه‌ای به‌طور خاص نیز نیازمند آن است که در مواجهه با این وضعیت جدید موضع‌گیری کارامدی داشته باشد. در پاسخ به این پرسش اصلی که «سیاست‌گذاری رسانه‌ای در مواجهه با حضور بازیگران رسانه‌ای متعدد نیازمند چه تحولاتی است؟»، فرضیۀ این مقاله با توجه به روند روزافزون جهانی ‌شدن رسانه‌ها عبارت از آن است که «سیاست‌گذاری رسانه‌ای در مواجهه با حضور بازیگران رسانه‌ای متعدد نیازمند توجه همزمان به رسانه‌های دولتی و غیردولتی به‌عنوان نهادهای رسمی و غیررسمی در تمامی مراحل سیاست‌گذاری است». در این مقاله سعی شده تا با استفاده از روش‌های کتابخانه‌ای- اسنادی و روش‌شناسی نهادگرایی جدید، فرضیۀ اصلی آزمون شود. یافته‌های این پژوهش نشان‌ می‌دهد که با توجه به افزایش حضور بازیگران عرصۀ رسانه، گسترش انواع رسانه‌های غیررسمی ـ دولتی و گسترش شبکه‌های متداخل ارتباطی، سیاست‌گذاری رسانه‌ای کارا و موفق نیازمند «توجه به بازیگران غیررسمی در کنار بازیگران رسمی»، «توجه به مخاطب درون اجتماع به‌جای تحکیم رسانۀ رسمی» و «توجه به خصوصی‌سازی و مقررات‌زدایی رسانه‌ای» است تا توان دستیابی به اهداف تعیین‌شده را به بهترین شکل داشته باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analysis of Media Policymaking: A Transition from Classical Institutionalism to New Institutionalism

نویسندگان [English]

  • Mohammad Tohidfam 1
  • Ali Touserkani 2
1 Associate Professor, Department of Political Science, Islamic Azad University
2 PhD in Political Science, Islamic Azad University, Tehran
چکیده [English]

The ever-increasing trend of communication and movement of information by various media in the era of globalization has caused the actors of national and official media to compete with other media actors. The policymaking in general and the media policymaking processes in particular need to take an effective stance in the face of this new situation. The main research question is: Given the presence of multiple media actors, what changes do media policymaking require? The authors try to test the following hypothesis: The increasing trend of media globalization, and the emergence of multiple media actors have necessitated media policy-making’s simultaneous attention to governmental (formal) and non-governmental (informal) media at all stages of policy-making. The descriptive-analytical method is used to examine the available documents in order to test this hypothesis within the framework of new institutionalist approach. The findings indicate that due to the increasing presence of media actors, the expansion of informal-governmental media and the expansion of interoperable communication networks for an effective media policy require the presence of informal actors alongside formal actors. The policymakers must pay attention to the audience within the community instead of simply consolidating the official media. It is recommended that privatization and deregulation of the media ought to be considered in order to achieve a desired outcome.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Public Policymaking
  • Media Policymaking
  • Classical Institutionalism
  • New Institutionalism
  • Communication Networks
الف) فارسی
1. اجلالی، پرویز (1379). سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی در ایران، تهران: نشر آن.
2. استرنیانی، دومینیک (1392). مقدمه‌ای بر نظریه‌های فرهنگ عامه، ترجمۀ ثریا پاک‌نژاد، تهران: کتابخانۀ فروردین.
3. استونر، جیمز (1375). مدیریت، ترجمۀ علی پارسائیان، تهران: نشر بازرگانی.
4. اسکندری، نصرالله (1391). «بررسی تأثیر همگرایی بر سیاست‌گذاری‌های رسانه‌ها از دیدگاه متخصصان مدیریت و تکنولوژی»، فصلنامۀ مطالعات رسانه، پاییز، سال 7، ش 18، ص 176 – 159.
5. اشتریان، کیومرث (1386). سیاست‌گذاری عمومی ایران، تهران: میزان.
6. ------------- (1387). «رهیافت نهادی در سیاست‌گذاری نوآوری تکنولوژیک»، فصلنامۀ سیاست، دورۀ 38، ش 1، ص 14-1.
7. الوانی، مهدی (1378). مدیریت عمومی، تهران: نشر نی.
8. --------- (1393). تصمیم‌گیری و تعیین خط‌مشی دولتی، تهران: سمت.
9. الوانی، مهدی؛ دانایی‌فرد، حسن (1380). گفتارهایی در فلسفه تئوری‌های سازمان دولتی، تهران: صفار.
10. الوانی، مهدی؛ هاشمیان، محمدحسین (1387). «ارائۀ مدل بومی سیاست‌گذاری بخش فرهنگ»، همایش توسعه و تحول در فرهنگ و هنر، ص 95-75.
11. آیدی، دون (1393). فلسفۀ تکنولوژی، ترجمۀ شاپور اعتماد، تهران: مرکز.
12. اینگلیس، فرد (1377). نظریۀ رسانه‌ها، ترجمۀ محمود حقیقت کاشانی، تهران: مرکز تحقیقات صداوسیما.
13. پارسونز، وین (1392). مبانی سیاست‌گذاری عمومی و تحلیل سیاست‌ها، ترجمۀ حمیدرضا ملک‌محمدی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
14. حقیقت، سید صادق (1387). «تقابل رفتارگرایی و نهادگرایی در علوم سیاسی»، مجلۀ روش‌شناسی علوم انسانی، سال 14، ش 55، ص 154 – 139.
15. خاشعی، وحید (1388). «بایسته‌های اجتماعی در سیاست‌گذاری رسانه‌ای جمهوری اسلامی»، مجلۀ رسانه، زمستان، ش 80، ص 81-61.
16. خجسته، حسن (1387). جامعه‌شناسی رادیو، تهران: ادارۀ کل تحقیق و توسعۀ صدا.
17. خواجه‌نایینی، علی (1394). «درآمدی تحلیلی بر نقش شبکه‌های سیاستی در سیاست‌گذاری عمومی»، فصلنامۀ دولت‌پژوهی، پاییز، ش 3، ص 175 – 147.
18. دادگر، یدالله (1384). تاریخ تحولات اندیشۀ اقتصادی،‌ تهران:‌ دانشگاه مفید.
19. رودس، آر.ای.دبلیو (1384). رهیافت نهادی، در مارش و همکاران، روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمۀ امیرمحمد حاجی یوسفی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
20. روزنا، جیمز (1384). آشوب در جهان سیاست، ترجمۀ علیرضا طیب، تهران: روزنه.
21. سبیلان‌اردستانی، حسن (1383). بررسی اصول، اهداف و سیاست‌های خبری اعلام و اجراشده در صداوسیما، تهران: مرکز تحقیقات صداوسیما.
22. شیرزاد خوانجه، سپهر (1390). «مدیریت رسانه در عصر جهانی‌شدن»، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، تابستان. ش 66، ص 72- 37.
23. عاملی، سعیدرضا (1383). «تکنولوژی همزمان ارتباطات و دو فضایی شدن فرهنگ»، فصلنامۀ دیدگاه، ش 1 و 2، بهار و تابستان، ص 75-55.
24. عقیلی، وحید (1386). «مدیریت رسانه در عصر همگرایی رسانه»، فصلنامۀ تحقیقات وسایل ارتباط‌جمعی، سال هجدهم، ش 25، تابستان، ص 215-97.
25. کاستلز، مانوئل (1389). عصر اطلاعات، ترجمۀ افشین خاکباز، تهران: طرح نو.
26. کاظمی، علی‌اصغر (1385). مدیریت سیاسی و خط‌مشی دولتی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
27. کیوانی امینه، محمد (1385). «آشنایی با مکتب نهادگرایی»، مجلۀ پژوهشنامۀ حقوق اسلامی، بهار 85، ش 22، ص 120- 91.
28. مارش، دیوید و جری استوکر (1384). روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمۀ امیرمحمد حاجی یوسفی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
29. مولر، پیر (1378). سیاست‌گذاری عمومی، ترجمۀ حمیدرضا ملک محمدی، تهران: دادگستر.
30. هاشمیان، محمدحسین (1390). «بازخوانی دانش سیاست‌گذاری در بستر پست‌مدرنیسم»، فصلنامۀ روش‌شناسی علوم انسانی، ش 66، ص 160-141.
31. هاولت، مایکل و وام رامش (1394). مطالعه خط و مشی عمومی، ترجمۀ عباس منوریان، تهران: مرکز آموزش مدیریت.
32. وحید، مجید ‌(1384‌). «جستاری پیرامون مشکل سیاست‌گذاری در ایران»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، ش67، ص 273-261.
33. ----------- (1395). سیاست‌گذاری عمومی، تهران: میزان.
34. ----------- (1383). نگرشی بر سازمان و«منطق» حاکم بر آن.سه سال با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (بخش پژوهش)، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ش ‌65، ص227-215.
35. ویلیامز، کوین (1390). درک تئوری رسانه، ترجمۀ رحیم قاسمیان، تهران: ساقی.
 
ب) انگلیسی
36. Friedland، R. and Alford، R. R. (1991). “Brining Society Back In: Symbols، Practices، and Institutional Contradictions.” In Powell، W. W. and DiMaggio، P. (eds.) The New Institutionalism in Organizational Analysis. Chicago: The University of Chicago Press: 232-263.
37. Hodgson, Geoffrey M (1998). “The Approach of Institutional Economics”, Journal of Economic Literature, Vol. 36,No.1,pp.166-192.
38. Jepperson، R. L. (1991). “Institutions, Institutional Effects and Institutionalization” In Powell، W. and DiMaggio، P. (eds.) The New Institutionalism in Organizational Analysis. Chicago: The University of Chicago Press: 143-163.
39. Medema‌، G, Steven, mercuro, Nicholas (2005). History Institutional law & Economics, Encyclopedia. Law & Economics, pp. 418-453.
40. Selznick، P (1966). TVA and Grass Roots: A Study in the Sociology of Formal Organization. New York: Harper Torch books.
41. Veblen, Thorstein (1909). “The Limitation of Marginal Utility”, the Journal of Political Economy, Vol. 17, No.9,pp.620-636.
42. Zucker، L. G. (1991). “The Role of Institutionalization in Cultural Persistence” In Powell، W. W. and DiMaggio، P. (eds.) The New Institutionalism in Organizational Analysis. Chicago: The University of Chicago Press: 83-106.
43. B. Goertzel (1994). Chaotic Logic; Language, Thought and Reality from the Perspective of Complex Systems Science, Plenum press.
44. Blanco, Ismael, Lowndes,Vivien, Pratchett, Lawrence ,(2011). “Policy Networks and Governance Networks: Towards Greater Conceptual Clarity”, POLITICAL STUDIES REVIEW, 9(3),pp.297-308.
45. Dyson, Kenneth and Humphreys (1992). Broad casting and new media policies in Western Europe, London,
46. Hutchiso ndṣavid (1999). Media Policyṣ ,blackwell.
47. J. Holland (1995). Hidden Order: How Adaptation Builds Complexity, Reading. MA: Addison _ Wesley.
48. Norton, P. (1990a), "General introduction", in Norton, P. (Ed) Legislatures, Oxford, Oxford University Press,p.431-454.
49. P. Senge (1990). The Fifth Discipline: The Art and Practice of the Learning Organization, New York, NY: Doubleday.
50. Stevenson, Nick (2001). “The Future of public media cultures” in Frank Webster, culture and Politics in the Information Age, London: Routledge,pp.630-680.