بحران‌های پاندمیک(بیماری‌های همه‌گیر) و سیاست: فرصت‌ها و تهدیدات پساکرونایی (کووید 19) در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز

چکیده

مسئلۀ محوری این مقاله بررسی رابطۀ پاندمی‌ها و سیاست با تأکید بر پاندمی کروناویروس و تبدیل آن به بحران و سپس رویداد در ایران و پیامدهای سیاسی و امنیتی آن است. در پاسخ به پرسش آثار سیاسی و امنیتی پاندمی‌ها در ایران با تأکید بر بحران کرونا چیست؟ این فرضیه مطرح می‌شود که پاندمی‌های تاریخ ایران، با ایجاد بحران‌هایی در سیاست، برخی به رویداد تبدیل شده و ضمن ایجاد آنتروپی محیطی به تغییراتی در ایران منجر شده‌اند. هرچند هیچ‌کدام هنوز برهه‌ای سرنوشت‌ساز را رقم نزده‌اند، اما در صورت بی‌توجهی، ممکن است تهدیدات فاجعه‌گونه‌ای را برای یک کشور رقم بزنند. کرونا نیز به‌سبب شرایط خاص ایران و تقارن نامیمون آن با فشارهای جهانی و بحران ناکارامدی و چالش‌های هویتی و گذار قدرت، فرصتی برای اصلاح و گذر نهادی، همبستگی ملی و پذیرش مشارکت مردمی و بهسازی‌های فقهی است، اما اگر اهمیت مسئله درک نشود، موقعیتی مغاک‌گونه (ترومای تمدنی) در انتظار ایران است. روش تحقیق، کیفی و از نوع مطالعات اسنادی با رویکرد تبیینی برای فهم دگرگونی‌های تاریخی-سیاسی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Pandemics and Politics: The Post-Pandemic Opportunities and Threats in Iran

نویسنده [English]

  • Ebrahim Abbassi
Assistant Professor, Department of Law and Political Science, Shiraz University
چکیده [English]

The focus of this article is on the relationship between pandemics and politics, with an emphasis on the COVID-19 pandemic which has transformed into a crisis with political and security consequences. The research hypothesis is that some epidemics in Iran’s history have caused political crises, and by creating environmental entropy have led to changes in the country. The Covid-19 pandemic provides an opportunity for institutional reform, national solidarity, acceptance of public participation and jurisprudential improvements, but it could also generate serious threats for the country. Because of Iran’s current state of affairs caused by the global pressures, and domestic challenges of inefficiency, identity challenges and power transition, if the importance of the issue is not realized, an abysmal situation awaits Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Pandemic
  • COVID-19
  • Event
  • Crisis
  • Opportunity
  • Threat
  • Iran
الف) فارسی
1. آرشیو اسناد ریاست جمهوری، پایگاه نخست‌وزیری، سند شمارۀ 293/52.
.- آرشیو اسناد ریاست جمهوری، پایگاه نخست‌وزیری، سند شمارۀ 272/52.
3. برک، پیتر (1395). مکتب آنال، فرناند برودل و جامعه‌شناسی تاریخی، ترجمه جعفر مراد حاصلی، خردنامه، شماره 17.
4. بادامچی، محمدحسین (1399). «کرونا و فضای مجازی»، در مجموعه مقالات جمهوری اسلامی ایران و مسئلۀ کرونا، تهران: دانشگاه صنعتی شریف، ص 157-128.
5. پژوهشکدۀ اندیشۀ مهاجر (اردیبهشت 1399). مجموعه مقالات جمهوری اسلامی ایران و مسئلۀ کرونا، تهران: دانشگاه صنعتی شریف.
6.پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (فروردین 1399). جستارهایی در ابعاد فرهنگی و اجتماعی بحران ویروس کرونا در ایران، تهران: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
7. توکلی طرقی، محمد (1387). «تجدد روزمره و آمپول تدین»، ایران نامه، سال 24، شمارۀ نخست سایت بنیاد مطالعات ایران (Foundation for Iranian Studies, http://fis-iran.org/en, 07/13/2009)
8. حیدری، آرش (1397). «تنظیمات ایرانی؛ حکومت‌مندی و برآمدن دولت مدرن در ایران»، مجلۀ جامعه‌شناسی ایران، سال نوزدهم، شیک، ص 148-126.
9. خلیلی، مهدی (1399). «قدرت و کرونا»، در مجموعه مقالات جمهوری اسلامی ایران و مسئلۀ کرونا، پژوهشکدۀ اندیشۀ مهاجر، دانشگاه صنعتی شریف، ص 57-37.
10. دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی (1399). «ابعاد حقوقی، سیاسی و امنیتی بحران کرونا در جهان و ایران»، مجموعه یادداشتهای اساتید و دانشجویان دکتری دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، شیراز: دانشگاه شیراز.
11.درویش، جواد (1399). «اپیدمی کرونا و تغییر باورهای دینی»، در مجموعه مقالات جمهوری اسلامی ایران و مسئلۀ کرونا، پژوهشکدۀ اندیشۀ مهاجر، تهران: دانشگاه صنعتی شریف، ص 36-11.
12. دیاموند، جرد (1394). اسلحه، میکروب و فولاد، ترجمۀ حسن مرتضوی، تهران: بازتاب نگار.
13. رحمانیان، داریوش؛ میرکبابی، مهدی (1396). «تأثیر گرانی و قحطی نان بر روابط خارجی ایران در عصر ناصری»، فصلنامۀ پژوهشهای تاریخی، سال 53، ش 33، ص 142-127.
14. سیدامامی، کاووس (1386). پژوهش در علوم سیاسی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و دانشگاه امام صادق (ع).
15. عجم اوغلو، دارون؛ جیمز ای. رابینسون (1394). چرا ملت‌ها شکست می‌خورند، ترجمۀ محسن میردامادی و محمدحسین نعیمی‌پور، تهران: روزنه.
16. علوی‌پور، سید محسن (1399). «در مواجهه شکست و پیروزی در کار نیست»، در مجموعه مقالات علوم انسانی و کرونا، تهیه و تدوین سید محسن علوی‌پور و حوریه احدی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ص 107-104.
17. فلور، ویلم (1386). سلامت مردم در ایران قاجار، ترجمه ایرج نبی‌پور، بوشهر: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی – درمانی بوشهر. برای اطلاعات بیشتر ر.ک: willem Floor, Public Health in Qajar Iran(Washington, DC: Mage Publishes, 2004)13-67. R.M.Burrell, “The Epidemic of Cholera in Persia: Some Aspects of Qajar Society, “Bulletin of the School of Oriental and African Studies51:2(1988), 258-270. Amir A. Afkhami, “ Disease and Water supply: The Case of Cholera in 19th Century Iran,” Yale School of Forestry & Environmental Studies Bulletin 103(1988), 206-220. Firoozeh Kashani-Sabet, “ Hallmarks of Humanism: Hygiene and Love of Homeland  in Qajar Iran,” . American Historical Review, 105:4(October 200), 1171-1203
18. قاراخانی، معصومه (1392). «دولت و سیاست سلامت در ایران (1388-1360)»، فصلنامۀ علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، دورۀ 20، ش 61،
19. ناطق، هما (1356). «تأثیر اجتماعی و اقتصادی بیماری وبا در دورۀ قاجار»، فصلنامۀ تاریخ (ضمیمۀ مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران)، ج 1، ش 2، ص 62-30.
20. نوذری، حسینعلی (1392). فلسفۀ تاریخ، روششناسی و تاریخ‌نگاری، تهران: طرح نو.
21. ولی، عباس (1380). ایران پیشاسرمایهداری: تاریخ نظری، ترجمۀ حسن شمس آوری، تهران: مرکز.
 
 
ب) انگلیسی
21. Abbassi, Ebrahim (2020). “Macro-Narrative and Development in Iran: Critique and study of Political Culture Approach”, Geopolitics Quarterly, Vol: 15, No 4, pp. 182-295
22.  Acemoglu, Daron. (June 5, 2020). the Post COVID State, Project Syndicate
 
23. Anand S, Peter F, Sen A. (200.4) Public health, ethics, and equity, OUP Oxford.
 
24. Birklan, Thomas A. (1998). “Focusing Events, Mobilization and Agenda Setting”, Journal of Public policy, Vol. 18, No.1, pp.53-74
25. Fukuyama, Farancis (July/August2020). “the Pandemic and Political Order: it takes state”, Foreign Affairs, Vol 99, No 4.
26. Glasser, Sofia. (2020). The Corona Pandemic- a focusing event for insufficient governmental action on climate change mitigation? Bachelor Thesis in Development studies, Department of political studies, Uppsala University.
27. Goldfield N.  Healing across the divides: American Medical Peacebuilding in the Middle East, (ed) by: Arya N, Santa Barbara J, editor. ( 2008).  Peace through health: how health professionals can work for a less violent world. Kumarian Press.
28. Harding, Jan. (2005). “Rethinking Great Divide: Long-term Structural History and the temporality of event, Norwegian Archaeological Review, Vol.38, No.2, pp.88-101.
29. Hernandez, Rayna. (2005). “Social Trauma: The Pathogenic Effects of Untoward Social Conditions”, International Forum of Psychoanalysis, Vol. 15, Issue 3, pp. 151-156.
Kingdon, John W. (1995). “Agenda, Alternatives and Publics Policies”, Edition 2, Addison- Wesley educational Publishers Inc.
30. MacNeil. H, William (1976). Plagues and Peoples, Garden City, New York.