گفتمان جهانی در اندیشۀ سیاسی اسلام و تأثیر آن بر رویکرد جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیای سیاسی دانشکدۀ جغرافیای دانشگاه تهران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه روابط بینالملل دانشگاه شیراز

چکیده

نظم سیاسی موجود در جهان، برگرفته از عهدنامۀ وستفالیایی و بر مبنای واحدهای مجزای دولت- ملت بنا نهاده شده است. اما از دیدگاه جهانشمول، کلاننگر و انسانمحور اسلام، مرزهای ایمان و عقیده به جای ملیت و سرزمینْ در ترسیم خطوط جداکنندۀ بخشهای مختلف جامعۀ بشری مبنا بوده و دارای اصالت است. نظم مورد نظر جهان اسلام در واقع مبین تصویری فراملی از یگانگی امت اسلامی و فراتر از آن همبستگی نوع بشر در سایۀ مبانی و پیوندهای عقیدتی مشترک است که این اصل بهطور اصولی در تقابل با بنیانهای نظم سیاسی و بینالمللی حاکم میباشد. سؤالی که در این زمینه مطرح است آنست که در اندیشۀ اسلامی، مبنای تقسیمبندی جامعۀ بشری بر مبنای چه مولفههایی استوار است و این مبناها چه تأثیری بر رویکرد نظام موجود در ج.ا.ا. گذاشته است؟    در پاسخ به این پرسش، فرضیۀ اصلی اینست که اسلام به مرزهای عقیدتی توجه داشته، گوناگونیهای جغرافیایی و سیاسی در جوامع انسانی (قومی، فرهنگی، نژادی) را مانع شکلگیری امت واحده اسلامی نمیداند و چنین دیدگاهی رویکردهای ج.ا.ا. را به عنوان نظامی اسلامی نیز تحت تأثیر قرار داده است. برای اثبات این فرضیه با بررسی دیدگاه­های مختلف اندیشمندان اسلامی و رویکرد عملی ج.ا.ا. در طول بیش از سه دهۀ گذشته، اختلاف دیدگاه امتمحور اسلامی با نظم مستقر دنیای امروز مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

GLOBAL DISCOURSE IN POLITICAL THOUGHT OF ISLAM AND ITS IMPACT ON APPROACH OF THE ISLAMIC REPUBLIC OF IRAN

نویسندگان [English]

  • Bahador Zarei 1
  • Ali Mandegar 2
1 Assistant Professor, Geography Department, University of Tehran
2 Phd Student of International Relations, University of Shiraz
چکیده [English]

The ideal order which is based on the unity of Islamic nation is basically opposed
to present geographical order that is based on the traditional and westfally order. It
seems that basic dishormony of Islam ideological order can be analayzed with
westfally, in the following dimension: Isalm concentrates on the ideological
borders, the national branch base and the rejecting the national gevernment.
Another difference is related to the source of fixing and regulating laws among
Action and humaniterain grouping. Islamic global order tries to put away the
geographical, national, cultural, racial differences in order to achive some kind of
unity and a power in the balance of power. The forth approach is related to a third
world for which Iran is supposed to be responsible. to achive the above goals we
need to move in a certain direction.Inspite of global challenges with the global
order; Iran is trying to actually achive the above factors in the field of international
scenes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Thought of Islam
  • The Ummah-based order
  • Westfally order
  • Ideological boundaries
  • the Islamic Republic of Iran