بررسی علل ناکامی جنبش مشروطه در برپایی ارتش ملی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

هدف انقلاب‌ها و جنبش‌های مشروطه در همه‌جا برپاداشتن و استمراربخشیدن به دولت مدرن و نهادهای آن در چارچوب مدل مشروطۀ دولت ـ ملت بوده است. در این مدل، ارتش ملی به عنوان یکی از نهادهای اصلی دولت، نقش مهمی در برقراری حاکمیت و انحصار مشروع زور برعهده دارد. اما در ایران جنبش مشروطه و حامیان آن، با وجود برانداختن رژیم پیشین، از تأسیس نهادهای کارآمد و قدرتمند یک دولت مدرن از جمله ارتش ملی بازماندند. علل این ناکامی را باید در ساختارهای سیاسی و اجتماعی هم‌زمان با جنبش مشروطه و کارگزاران مشروطه‌خواه در ایران جستجو کرد. از این قرار نفوذ و سلطۀ سیاسی و اقتصادی روسیه تزاری بر ایران، ضعف‌های ساختاری شهر و ناتوانیِ طبقات شهری مانند تجار، روشنفکران و اصناف که حاملان اجتماعی مشروطه بودند و نیز ناآگاهی و نخواستن‌های کارگزاران مشروطه‌خواه، آن‌ها را از تأسیس ارتش ملی در ایران بازداشت. این ناتوانی به نوبۀ خود به ناکامی مشروطه از برپایی یک دولت مقتدر و سرانجام از‌دست‌رفتن بخشی از آرمان‌های مشروطه‌خواهان انجامید.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

REVIEW THE CAUSES OF FAILURE OF CONSTITUTIONAL MOVEMENT IN IRAN FROM ESTABLISHMENT A NATIONAL ARMY

چکیده [English]

The aim of constitutional revolutions is creating and sustaining modern state and
its institutions in the framework of the constitutional nation-state model. In this
model, the national army, as one of the main institutions of state, has an important
role in establishment the sovereignty and the monopoly of legitimate force. But the
constitutional movement in Iran and its supporters, despite the overthrow of the
ancient regime, failed in the establishment efficient and powerful institutions of a
modern state. This inability was obvious in create a national army. The causes of
this failure were social and political structures and agent of the constitutional
movement. The weaknesses of social structures and ignorance of the agent detained
constitutional revolution from establishing a national army in Iran. These inabilities
to establish a strong central state in turn finally bring about the failure of the
constitution movement and to give up at least part of constitutional ideals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • constitutional movement
  • social structures
  • agent
  • national army
  • Iran