بررسی روابط اتحادیۀ اروپا و ناتو؛ چالش‌ها و فرصت‌های موجود

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار علوم سیاسی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین

2 کارشناس ارشد روابط بین‌الملل دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین

چکیده

اتحادیة اروپا و ناتو 21 عضو مشترک دارند، به همین دلیل، بررسی چالش‌ها و فرصت‌های روابط این دو نهاد در حوزة سیاست بین‌الملل بسیار مهم است. اتحادیة اروپا قدرت غیرنظامی با قابلیت‌های اقتصادی-اجتماعی و امنیت نرم است و قابلیت‌های نظامی آن در قالب سیاست دفاعی و امنیتی اروپا اهمیت کم‌تری دارد، اما ناتو در نخستین نگاه پیمانی نظامی و امنیتی بیشتر تحت نفوذ آمریکا شناخته می‌شود. از دهة نود اتحادیة اروپا قابلیت‌‌ها و فعالیت‌های خود را در حوزة «سیاست خارجی و امنیتی مشترک» و به‌ویژه «سیاست امنیتی و دفاعی اروپا» توسعه داده است. اعضای اتحادیة اروپا در نظر دارند با «نیروی استقرار سریع اروپایی» و با همراهی «نیروی واکنش سریع ناتو» توانمندی‌ها و قابلیت‌های لازم را به دست آورند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که «سیاست مشترک دفاعی اتحادیة اروپا» تکمیل‌کنندة ناتو و نه در تقابل با آن تعریف می‌شود. نویسندگان این مقاله می‌کوشند چالش‌ها و فرصت‌های موجود در روابط اتحادیة اروپا و ناتو و همچنین تأثیر این کنش‌ها در منافع ایران در منطقه و جهان را شرح دهند. تدوین این مقاله به روش جمع‌آوری کتابخانه‌ای-اسنادی و به صورت «توصیفی-تحلیلی» است. همچنین، از منابع مختلفی نظیر کتاب‌های مرتبط، پایگاه داده‌ها، بانک‌های اطلاعاتی و مقالات معتبر استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

EU- NATO RELATIONS: CHALLENGES AND OPPORTUNITIES

نویسندگان [English]

  • Majid Bozorgmehri 1
  • Abbas Abbaspour Baghabory 2
1 Associate Professor, Imam Khomeini International University, Iran
2 M.A., International Relations, Imam Khomeini International University, Iran
چکیده [English]

The Europe Union (EU) and North Atlantic Treaty Organization (NATO) share 21
members, so evaluating the challenges and opportunities in the field of international
politics is very important. European Union is a civilian power with economic and
social capabilities, and soft security. Its military capabilities in the form of
"European Security and Defense Policy" is less important. But NATO in the first
look is known as a military and security alliance which is broadly beneath the
United States. EU has developed its capabilities and activities in the field of
"Common Foreign and Security Policy" (CFSP) and especially "European Security
and Defense Policy (ESDP)" since the 1990s. Europe Union intends to make
cooperation between "European rapid deployment force" and "NATO Rapid
Reaction Force" to achieve the required competency and capabilities. Our findings
suggest that "European Common defense policy" must define as complementary and
not in conflict with NATO. The author attempts to explain the challenges and
opportunities exist in the relations between Europe Union and NATO, and
evaluating its impacts on Iran's national interests in the region and the world. The
method of this paper is library collection and it is developed in a descriptiveanalytical
manner. Furthermore, a variety of sources, such as related books,
databases and papers have been used.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Common Foreign and Security Policy (CFSP)
  • European Security and Defense Policy (ESDP)
  • independent European defense
  • NATO. EU
  • USA
  1. الف) منابع فارسی:

     

    1. حق پناه، جعفر و احمدی، بهزاد (1390). «مفهوم نوین استراتژیک و مسائل ایران و ناتو»، مجموعه مقالات همایش بین­المللی رویکرد فرامنطقه­ای ناتو: چالش­های فرارو، تهران: وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی

    2. خالوزاده، سعید (1383). «مناسبات فراآتلانتیکی: ارزیابی روابط اتحادیه اروپا و آمریکا»، کتاب اروپا 4 (مجموعه مقالات)، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین­المللی ابرار معاصر

    3.                  (1390)، «اتحادیه اروپایی». ویراست 2. تهران: انتشارات سمت

    4.                   (1390). «چالش­های فراروی ناتو با توجه به دفاع مستقل اروپایی»، مجموعه مقالات همایش بین­المللی رویکرد فرامنطقه­ای ناتو: چالش­های فرارو، تهران: وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی

    5. رحمانی، سمیه و والی­پور، اعظم (1383). «رویکرد آمریکا به سیاست دفاعی و امنیتی اتحادیه اروپا»، کتاب اروپا 4 (مجموعه مقالات)، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین­المللی ابرار معاصر

    6. زنگنه، حمید (1391). «اتحادیه اروپا و ناتو: بررسی چالش­ها»، کتاب اروپا 11 (مجموعه مقالات)، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین­المللی ابرار معاصر

    7. سنایی، اردشیر و فراهانی، مصطفی (1390). «سیاست امنیتی – دفاعی مشترک اتحادیه اروپا پس از یک دهه 1999 - 2009»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال ششم، شماره چهارم، صص 212 – 179

    8. فرسایی، شهرام (1382)، « تحولات نوین سیاسی و امنیتی اتحادیه اروپا ». تهران: وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی.

    9. محمدی، محمود (1389)، «اثر مأموریت­های جدید ناتو بر منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران ». تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک.

    10.موسی زاده، رضا (1388)، «سازمان­های بین­المللی»، چاپ دوازدهم، ته ران: نشر میزان

    11. مولائی، عبادالله (1390) ، «مسأله واره هویت بین­المللی ناتو»، مجموعه مقالات همایش بین­المللی رویکرد فرامنطقه­ای ناتو: چالش­های فرارو، تهران: وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی

    12. هادیان، حمید (1387)، «سیاست مشترک دفاعی اتحادیه اروپا و ناتو». سیاست خارجی و امنیتی مشترک اتحادیه اروپا، پژوهش هجدهم، مرکز تحقیقات استراتژیک، صص 236 – 213 

    ب) منابع لاتین:

    13.Assembly Fact Sheet No. 14, 2009. "The EU – NATO Berlin Plus Agreements. European Security and Defence Assembly". Assembly of Western European. November

    14. Bozorgmehri, Majid (2011), " North Atlantic Treaty Organization-Europe Union Relations ", Global and Strategis, Th.5, No.2, pp 137 – 157

    15.EU-NATO: THE FRAMEWORK FOR PERMANENT RELATIONS AND BERLIN PLUS. 2003

    16.EK, Carl, n.d. "NATO,s Prague Capabilities Commitment". CRS Report RS 21659

    17.Joint Action 2004/570/CFSP adopted by the Council on 12 July 2004.

    http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2004:252:0010:0014:FR

    18.Gallis. Paul. CRS Report RS21510, NATO`s Decision-Making Procedure,.

    19. Kristin Archick &Paul Gallis. “NATO and the European Union” CRS Report for Congress. Order Code RL32342. Congressional Research Service   The Library of Congress

    20.Presidency Conclusions, Helsinki European Council. 10 and 11 December 1999. [online].Inhttp://www.consilium.europa.eu/ueDocs/cmsData/docs/pressdata/en/ec/ACFA4C .htm.

    21.Presidency Conclusions, Santa Maria da Feria European Council. 19 and 20 June 2000.[online].Inhttp://www.consilium.europa.eu/ueDocs/cmsData/docs/pressdata/en/ec/00200-r1.eno. htm.

     22.Stevens, Philip (2003), "A Fractured Wold Remains a Very Dangerous Place", FT, December 19

    23.Valasek, Tomas (2007), "The Roadmap to Better EU – NATO Relations", Center for European Reform, Briefing Note.

     

    ج) منابع اینترنتی:

    24. www.consilium.europa