نسبت «فهم سیاسی» و «فقه سیاسی» در امر به معروف و نهی از منکر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه حقوق عمومی دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

فقه سیاسی به مثابة شاخه‌ای از اندیشه و فهم سیاسی اسلام، با تکیه بر روش‌شناسی اجتهاد، مربوط به ادارة مسائل اجتماعی و سیاسی کشور و مشتمل بر دستورها، احکام و راهکارهایی در زمینة عرصه‌های گوناگون قدرت، نظام، سیاست و اجتماع است. این دانش فقهی دارای هویت جمعی است که رسالت سامان دادن به زندگی اجتماعی و سیاسی را برعهده دارد. یکی از مصادیق مهم فقه سیاسی «امر به معروف» و «نهی از منکر» است که برای تحقق اهداف حکومت اسلامی و مهم‌ترین راهکار برای تحقق فقه سیاسی و حکومت اسلامی ضروری است. در واقع، دو امر توأما‌‌ن‌است. با این همه، سامان‌بخشی «فقه سیاسی» و «امر به معروف» و «نهی از منکر» خود نیازمند مبانی فکری در فرایند «نظریه‌پردازی» و «نظام‌سازی» در پرتو فهم و بینش صحیح سیاسی است. به همین دلیل در اصل 109 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران یکی از شرایط و صفات مرجح رهبری «بینش صحیح سیاسی» اعلام شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

POLITICAL UNDERSTANDING AND POLITICAL JURISPRUDENCE

نویسنده [English]

  • Ebrahim Mousazadeh
Associate Professor, Political Science Department, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

Political theology as a branch of Islamic political thought and understanding, based
on the methodology of ijtihad, social and political issues related to the
administration of the country and includes the commands, decrees and guidelines in
relation to different areas of the system, politics and community. The mission of the
jurisprudence of collective identity is responsible for shaping the social and political
life. One of the most important examples of political jurisprudence is "enjoined" and
"denied" to achieve the goals of Islamic rule. On the other hand rule "enjoined" and
"denied" are the best strategy for achieving political jurisprudence and Islamic rule.
Nevertheless, Samanbkhshy "political theology" and "enjoined" and "denied"
require the intellectual foundations of the process of "theory" and "Nzamsazy"
politically correct in the light of understanding and insight, which is why in Article
109 constitution of the Islamic Republic of Iran is one of the preferred qualities of
leadership "politically correct vision".

کلیدواژه‌ها [English]

  • enjoining
  • denied
  • maintaining the system
  • political insight
  • Political Jurisprudence
  • political understanding

مراجع

1. قرآن مجید.
2. نهج‌البلاغه (1383.ش)، ترجمة محمد دشتی، چاپ بیست‌وچهارم، قم: مؤسسة تحقیقاتی امیرالمؤمنین(ع).
3. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
4. ابن هشام (1364)، «السیرة النبویة»، ترجمة سیدهاشم رسولی محلاتی، چاپ دوم، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
5. جوادی آملی، عبدالله (1391)، «مفاتیح الحیاة»، چاپ دوم، قم: مرکز نشر اسراء.
6. الحر العاملی، محمد بن حسن (1409ق[الف])، «وسائل‌الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة»، ج1، قم: مؤسسة آل‌البیت علیهم‌السلام.
7. الحر العاملی، محمد بن حسن (1409ق[ب])، «وسائل‌الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة»، ج18، قم: مؤسسة آل‌البیت علیهم‌السلام.
8. حقیقت، سیدصادق (1389)، «مبانی اندیشة سیاسی در اسلام»، چاپ سوم، تهران: انتشارات سمت.
9. [امام] خمینی، روح‌الله (1408ق)، «تحریرالوسیله»، الطبع الثالثه، قم: دارالکتب العلمیه.
10. [امام] خمینی، روح‌الله (1385)، «صحیفه امام»، ج21، چاپ چهارم، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
11. [امام] خمینی، روح‌الله (1390)، «ولایت فقیه»، چاپ بیست‌وچهارم، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
12. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی (1410ق)، «الروضة البهیه فی شرح اللمعة الدمشقیه»، قم: انتشارات داوری.
13. شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن (1400ق) «النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی»، چاپ دوم، بیروت: دارالکتاب العربی.
14. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم (1420ق)، «العروة الوثقی»، ج1، قم: مؤسسة نشر اسلامی وابسته به جامعة مدرسین.
15. عالم، عبدالرحمن (1386)، «بنیادهای علم سیاست»، چاپ هفدهم، تهران: نشر نی.
16. علامه حلی، حسن بن یوسف (1420ق)، «تذکرة الفقهاء»، ج1، قم: مؤسسة آل‌البیت (علیه‌السلام)، لإحیاء التراث.
17. عمیدزنجانی، عباسعلی (1384)، «فقه سیاسی؛ مبانی حقوق عمومی در اسلام»، ج7، تهران: انتشارات امیرکبیر.
18. عمیدزنجانی، عباسعلی (1385)، «مبانی اندیشة سیاسی اسلام»، چاپ چهارم، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
19. عمیدزنجانی، عباسعلی (1387)، «کلیات حقوق اساسی ایران»، تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
20. عمیدزنجانی، عباسعلی (1390[الف])، «دانشنامة فقه سیاسی»، ج1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
21. عمیدزنجانی، عباسعلی (1390[ب])، «دانشنامة فقه سیاسی»، ج2، تهران: مؤسسة انتشارات دانشگاه تهران.
22. عمیدزنجانی، عباسعلی، ابراهیم موسی‌زاده (1388)، «بایسته‌های فقه سیاسی»، تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
23. فارابی، ابونصر (1358)، «سیاست مدینه»، ترجمة: دکتر سیدجعفر سجادی، تهران: انجمن فلسفه ایران.
24. محقق حلی، نجم‌الدین ابوالقاسم جعفر بن محمد (1409ق)، «شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام»، ج1، الطبعة الثانیه، تهران: انتشارات استقلال.
25. مؤسسه آموزشی و پژوهشی قضا (1390)، «ره توشه قضائی (استفتائات قضایی از محضر مرجع عالیقدر عالم تشیّع حضرت آیة‌الله‌العظمی خامنه‌ای)»، قم: نشر قضا.
26. نوروزی، محمدجواد (1378)، «فلسفه سیاست»، چاپ چهارم، قم: انتشارات مؤسسة آموزش و پژوهش امام خمینی(ره).

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 10 اردیبهشت 1392
  • تاریخ بازنگری: 19 خرداد 1394
  • تاریخ پذیرش: 27 شهریور 1392

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار