بیداری اسلامی: ریشه‌ها و زمینه‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانش‌آموختة دکتری علوم سیاسی دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

بروز نخستین نشانه‌های خیزش مردم مسلمان در کشورهای تونس، مصر، لیبی، بحرین، یمن و در شکلی محدودتر در عربستان و اردن علیه استبداد داخلی و استعمار خارجی، قدرت‌های بزرگ و کشورهای توسعه‌طلب غربی را بر آن داشت تا این حرکت‌های مردمی را به‌نفع خود مصادره کرده، آنها را از مسیر اصلی خود منحرف کنند. بحث فرایند یا پروژه بودن این حوادث از همین جا رقم خورد؛ زیرا از همان ابتدا، قدرت‌های توسعه‌طلب تلاش بسیاری کردند تا به هر نحو ممکن قیام‌های مردمی را ناشی از خواست همزمان غرب و مردم این کشورها برای گسترش تفکرات لیبرال‌دموکراسی قلمداد کنند. از این رو، در این مقاله کوشش شده است تا با به‌دست دادن برخی ادله از جمله ریشه‌های تاریخی بیداری اسلامی و نیز تأثیر اوضاع داخلی این کشورها به‌ویژه از جنبة خشم مردم از استبداد داخلی و استعمار خارجی و همین‌طور اتفاق‌هایی که پس از پیروزی انقلاب‌ها رخ داده است، ثابت شود که خیزش مردم در این کشورها خواسته‌ای است که مسلمانان این منطقه از چندین دهة پیش در انتظار آن بوده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

ISIAMIC WAKE UP, ROOTS AND BASES

نویسندگان [English]

  • Kiamars Jahangir 1
  • Hassan Maleki 2
1 Assistant Professor, Political Science Department, University of Tehran
2 Ph.D. Student; Political Science Department, University of Tehran
چکیده [English]

Emergence of primary signs of Muslims uprising in Tunisia, Egypt, Libya, Bahrain, Yemen, and, in a somehow limited form, in Arabia and Jordan against local tyranny and foreign colonization, made big powers and western expansionist countries to expropriate public movements to their own benefit and to deviate such movements from their true path. In fact, the matter of process or project nature of such incidents was pointed out in this point. Because, since the very beginning, expansionist countries launched vast efforts to assume such public movements being arisen from simultaneous will of west and people of these countries for development of liberal democratic thoughts. Therefore, in this article, presenting some evidences including historical roots of Islamic wake up as well as impact of local situation of such countries, especially in terms of public anger against local tyranny and foreign colonization and incidents occurred after victory of revolutions, it is tries to prove that public movement in above countries has been the will of previous decade Muslims of this territory who have been waiting for such an uprising.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic wake up
  • Islamic Revolution
  • process
  • project
  • Roots
  • Bases
  • outcomes
  1. احمدی، ع. (1383). شیخ محمود شلتوت: آیت شجاعت. تهران: انتشارات مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی.
  2. برژینسکی، ز. (1381 الف). خارج از کنترل: اغتشاش جهانی در طلیعة قرن بیست‌ویکم. ترجمة عبدالرحیم نوه‌ابراهیم. چ 2. تهران: اطلاعات.
  3. ــــــــــــ (1381 ب). قدرت و اصول. ترجمة مرضیه ساقیان. تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
  4. جاسمی، م. و جاسمی، ب. (1356). فرهنگ علوم سیاسی. ج 1. تهران: انتشارات گوتنبرگ.
  5. حلبی، ع.ا. (1374). تاریخ نهضت‌های دینی– سیاسی معاصر. چ 2. تهران: انتشارات بهبهانی.
  6. دکمجیان، ه. (1366). جنبش‌های اسلامی در جهان عرب. ترجمة حمید احمدی. تهران: انتشارات کیهان.
  7. دهقانی فیروزآبادی، س.ج. (1388). سیاست خارجی جمهوری اسلامی. تهران: انتشارات سمت.
  8. صدیقی، ک. (1375). نهضت‌های اسلامی و انقلاب اسلامی ایران. ترجمة سیدهادی خسروشاهی. تهران: انتشارات مؤسسة اطلاعات.
  9. عنایت، ح. (1376). سیری در اندیشة سیاسی عرب. چ 5. تهران: انتشارات امیرکبیر.
  10. کافی، م. (1389). تغییرات اجتماعی در اندیشة سید‌جمال‌الدین اسدآبادی. قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  11. محمدی، م. (1389). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران: نشر دادگستر.
  12. مقدم، م.ب. (1374). سید‌جمال‌الدین اسدآبادی: غریو بیداری. تهران: چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
  13. موسوی خمینی، ر.ا. (1371). صحیفة نور (مجموعه رهنمودهای امام خمینی (ره)). ج 12و 21. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
  14. مولانا، ح. و محدث، م. (1388). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولت احمدی‌نژاد. تهران: نشر دادگستر.