باز خوانی پروندۀ کارکنان دیپلماتیک و کنسولی ایالات متحده در تهران (دعوای ایالات متحدۀ آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد گروه علوم سیاسی دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

دانشجویان پیرو خط امام در 13 آبان 1358 در اعتراض به پناه دادن ایالات متحدۀ آمریکا به محمدرضا پهلوی و با این فرض که آمریکا با حضور شاه در آن کشور در تدارک توطئه‌ای همانند توطئۀ کودتای 28 مرداد 1332 است و مأموران دیپلماتیک و کارکنان کنسولی آمریکا در تهران نیز از طریق جاسوسی و ارتباط با برخی عناصر مشکوک در داخل در صدد براندازی نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران هستند، واکنش نشان دادند و سفارت آمریکا در تهران را اشغال کردند. دولت آمریکا نیز در پی ناکامی‌های سیاسی در روند حل موضوع به راه حل حقوقی مبادرت ورزید و 25 روز پس از اشغال سفارت یعنی در 29 نوامبر 1979 دادخواستی را در دبیرخانۀ دیوان بین‌المللی دادگستری به ثبت رساند. براساس این دادخواست که در لایحۀ آمریکا نیز تکرار شده است، این کشور مدعی بود دیوان مطابق با چهار عهدنامۀ بین‌المللی شامل کنوانسیو‌ن‌های وین 1961 و 1963 در مورد روابط دیپلماتیک و کنسولی و نیز عهدنامۀ مودت، روابط اقتصادی و حقوق کنسولی بین ایران و ایالات متحده منعقده در 1955 و نیز کنوانسیون تعقیب و مجازات جرایم علیه اشخاص مورد حمایت بین‌المللی به سال 1973، که هر کدام جداگانه صلاحیت دیوان را تأیید می‌کنند، می‌تواند به دادخواست آمریکا پاسخ مثبت دهد. به هر حال در این مقاله به دلایل و استنادات آمریکا، اعتراض سطحی ایران که طی دو نامه به دیوان منعکس شد و دلایل و براهین دیوان در حکم نهایی صادره و به‌طور کلی روند طی‌شده در این پرونده خواهیم پرداخت.                                            

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reviewing diplomatic and council staffs record of the USA in Tehran

نویسنده [English]

  • Seyed Davood Aghaee
Professor; Political Science Department, University of Tehran
چکیده [English]

Follower university students of Imam Khumaini reacted in 4/11/1979 and occupied the USA embassy in Tehran in protest against the supporting of Mohammad Reza Pahlavi by the USA to provide conspiracy like what happened as the coup in 18/8/1953 and interference of the spies and relation with the specious elements in Iran to remove Islamic Republic Of Iran. The UAS following the political failures, 25 days after the occupation of the embassy in 29/11/1979 registered a claim in secretariat of the international court. According to the mentioned claim that is claimed UAS bill, this country claimed: according to the four international conventions like Wien 1961 and1963 about the diplomatic and council relations and also friendship treaty, economic relations and council rights between Iran and the USA made in 1955 and also crimes against persons under international support convention1973 each confirmed the qualification of the court separately, could vote the UAS request positively. After all in present research the USA documents and reasons, Iran superficial claim which is reflected in two letters of the court and the court reasons in final issued verdict and generally, the done process in this document are focused.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the occupation of the USA embassy in Tehran
  • diplomatic relation convention
  • International Court of Justice
  • inviolability
  • الف) فارسی

    1.صحیفۀ امام: مجموعه آثار امام خمینی (س)، بیانات، پیام­ها، مصاحبه­ها، احکام، اجازات شرعی و نامه­ها، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج 10، 11، 12 و 13.

    2.سید جمال سیفی، «تأملی بر دعاوی ایران در دیوان بین‌المللی دادگستری»، مجلۀ پژوهش‌های حقوقی، ش3، بهار و تابستان 1382، ص 39.

     

    ب) خارجی

    • Ahmed Rechid, L'Islam et le droit des gens, Recueil des Cours, Volume 60, 1937-II
    • Alain Pellet et al, (eds.), La Charte des Nations Unies: Commentaire Commentaire article par article, Paris: Economica Publishers, 2005
    • Bernhardt (ed.), Encyclopedia of Public International Law, Installment 1, 1981
    • Bernhardt (ed.), Encyclopedia of Public International Law, Installment 7, 1984
    • Christine Gray, International Law and the Use of Force, New York: Oxford University Press, 1st Edition, 2000
    • Élisabeth Zoller, Peacetime Unilateral Remedies: An Analysis of Countermeasures, New York: Transnational Publishers, 1984
    • Emmer de Vattel, Les Droit des Gens ou Principes de la Loi Naturelle, Reproduction of the original 1758 édition, Vol. II, Ch. XVII, 1916
    • Giraud, Annuaire de l'Insrirut de Droit International, Session de Grenade, Vol. 46, 1956
    • J. Holzgrefe, and Robert Keohane, (eds.), Humanitarian Intervention: Ethical, Legal and Political Dilemmas, Cambridge: Cambridge University Press, 2003
    • James Crawford, The International Law Commission’s Articles on State Responsibility, Introduction, Text and Commentary; Cambridge: Cambridge University press, 2002
    • Jerome Elkind, Non-Appearance before the International Court of Justice: Functional and Comparative Analysis, Dordrecht: Martinus Nijhoff Publications, 1984
    • L. Barnroorn and Karen Wellens, (eds.), Diversity in Secondray Rules and the Unity of International Law, London: Martinus Nijhoff Publishers, 1995
    • Laurence Boisson de Chazournes, and Philippe Sands, (eds.), International Law, International Court of justice and Nuclear Weapons, Cambridge: Cambridge University Press, 1999
    • Malcolm Shaw, International Law, Cambridge: Cambridge University Press, 6th edition, 2008
    • Maurice H. Mendelson, The Formation of Customaty International Law, Recueil des Cours, Vol. 272, 1998
    • Michael Hardy, Modern Diplomatic Law, Mancherster: Manchester University Press, 1968
    • Mohamed Shahabuddeen, Precedent in the World Court (Hersch Lauterpacht Memorial Lectures), Cambridge: Cambridge University Press, 1st Edition, 2007
    • Sam Muller et al, (eds.), The International Court of Justice: It’s Future Role after Fifty Years, The Hague: Martinus Nijhoff Publications, 1997
    • Shabtai Rosenne, The Law and Practice of the International Court, Leyden: A. W. Sijthoff, 1965
    • Shabatai Rosenne and Terry Gill, The World Court: What It Is and How it Works, Leiden: Brill Publishers, 1989
    • Shiv Bedi, Development of the Human rights Law by the International Court of Justice, Portland: Hart Publishing, 2007
    • Sir Hersch Lauterpacht, Function of Law in the International Community, New jersey: The Lawbook Exchange Ltd., 2000
    • Thomas Franck, Recourse to Force: State Action against Threats and Armed Attacks, Cambridge: Cambridge University Press, 2003
    • Paul Guggenheim, (ed.), Recueil d'Etudes de Droit International en Hommage à Paul Guggenheim, Genève: Faculté de Droit de l'Université de Genève, 1968
    • A. B. Lyons, “Immunities other than Jurisdictional of the Property of Diplomatic Envoys”, British Yearbook of International Law, Vol. 31, 1953
    • A. B. Lyons, “Personal Immunities of Diplomatic Agents”, British Yearbook of International Law, Vol. 30, 1954
    • Andrew Coleman, “The International Court of Justice and Highly Political Matters”, Melbourne Journal of International Law, Vol. 29, 2003
    • Bassiouni, Cherif, “Protection of Diplomats under Islamic Law”, American Journal of International Law, Vol. 74, 1980
    • Bruno Simma and Dirk Pulkowski, “Of Planets and the Universe: Self-Contained Regimes in International Law”, The European Journal of International Law, Vol. 17, 2006
    • Christopher Greenwood, “The Iranian Hostage Case”, The Cambridge Law Journal, Vol. 39, 1980
    • Christopher Massaroni, “The United States-Iran Hostage Agreement: A Study in Presidential Powers”, Cornell International Law Journal, Vol. 15, 1982
    • Gerhard Wegen, “Discontinuance of international proceedings: The Hostages Case”, American Journal of International Law, Vol. 76, 1982
    • Hugh Thirlway, “Normative Surrender and the Duty to Appear before the International Court of Justice: A Reply”, Michigan Journal of International Law, Vol. 11, 1990
    • J. Kammerhofer, “The Armed Activities Case and Non-State Actors in Self-defense”, Leiden Journal of International Law, Vol. 20, 2007
    • Jerome Elkind, “Normative Surrender”, Michigan Yearbook of International Legal Studies, Vol. 9, 1988
    • John D’Angelo, “Resort to force by states to protect nationals: The US rescue mission to Iran and its Legality under International Law”, Virginia Journal of International Law, Vol. 21, 1981
    • John Dugard, “The Nuclear Test and the South Africa Cases; Some Realism about the International Judicial Decision”, Virginia Journal of International Law, Vol. 16, 1976
    • Jonathan Brown, “Diplomatic immunity: state practice under the Vienna Convention on Diplomatic Relations”, International Comparative Law Quarterly, Vol. 37, 1988
    • Michael Reisman and Eric Freedman, “The Plaintiff’s Dilemma: Illegally Obtained Evidence and Admissibility in International Adjudication”, American Journal of International Law, Vol. 76, 1982
    • Reisman, Michael, “Coercion and Self-Determination: Construing Article 2(4)”, American Journal of International Law, Vol. 78, 1984
    • Sean Murphy, “Terrorism and the Concept of Armed Attack”, Harvard Law Review, Vol. 43, 2002
    • Stephen Schwebel, “Human Rights in the World Court”, Vanderbilt Journal of International Law, Vol. 24, 1991  Timothy McCormack, Self-Defence in International Law: The Israeli Raid on the Iraqi Nuclear Reactor, New York: St. Martin's Press, 1995
    •  
    • Timothy McCormack, Self-Defence in International Law: The Israeli Raid on the Iraqi Nuclear Reactor, New York: St. Martin's Press, 1995
    • Tom Ruys, “The ‘Protection of Nationals’ Doctrine Revisited”, Journal of Conflict and Security Law, Vol. 13, 2008
    • Yearbook of the International Law Commission, Vol. II, Part I, 1982
    • Yearbook of the International Law Commission, Vol. II, Part I, 1992