شکل‌گیری اندیشۀ سیاسی «تجدد آمرانه» در تاریخ معاصر ایران ( مطالعۀ موردی: نامۀ فرنگستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس

2 استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

    اندیشۀ ­سیاسی تجدد آمرانه پس از سقوط محمدعلی شاه تا روی کار آمدن رضاشاه به گفتار سیاسی غالب در ایران تبدیل شد. مقاله‌های سیاسی و اجتماعی نامۀ فرنگستان مهم‌ترین نقش را در ترویج این اندیشۀ ­سیاسی بر عهده داشته است. در این پژوهش با در نظر گرفتن مقاله­های سیاسی و اجتماعی نامۀ فرنگستان به‌عنوان یک کنش گفتاری در مورد زمینۀ فکری و سیاسی دورۀ انتشار آن، نشان داده شده اندیشۀ سیاسی تجدد آمرانه پاسخی به بحران ناامنی و بی­نظمی، و همچنین شکست آرمان‌های ترقی‌خواهانۀ انقلاب مشروطه در ایران بوده است. پس از آن با بررسی فرایندی که نویسندگان مقاله­های سیاسی و اجتماعی این مجله از مشاهدۀ مشکل سیاسی تا ارائۀ راه‌حل طی کرده‌اند، سعی شده فراتر از مواجهه­­های ایدئولوژیک، تبیینی نظری از پیدایش اندیشۀ سیاسی تجدد آمرانه و روی کار آمدن رضاشاه در تاریخ معاصر ایران ارائه شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Formation of "tajadod-e āmerāneh" (Modernization) Political Thought in Iranian Modern History (Case study of "Nāme farangestān")

نویسندگان [English]

  • Abulfazl Shakuri 1
  • Awat Abbasi 2
1 Assistant Professor of Political Science, Tarbiat Modares University
2 PhD in Political Thoughts, Tarbiat Modares University
چکیده [English]

After deposing Mohammad Ali Shah Qajar until Reza Shah's reign, tajadod-e āmerāneh (Modernization) as a Political Discourse turned to the main political paradigm in Iran. The political and social articles of "Nāme farangestān" journal had the main role in propagating this political thought. Considering "Nāme farangestān" articles as a speech act in relation to the intellectual and political contexts of its time, shows that political thought of tajadode āmerāneh (Modernization) is a response to insecurity and disorder crisis and also the failure of the progressive ideals of the constitutional revolution in Iran. Investigation of the process that the authors of this Journal left behind from facing the political crisis to providing a political order, beyond the ideological perspective, could suggest a theoretical explanation of the rise of Reza Shah as a reformer-dictator and therefore tajadod-e āmerāneh (Modernization) political thought in modern Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • “Political Thought”
  • “insecurity and disorder crisis”
  • “progressive ideals”
  • “tajadode āmerāneh (Modernization)”
  • “Nāme farangestān journal”

مراجع

  1. مجلۀ « نامۀ­ فرنگستان»، نسخۀ میکروفیلم، تهران: مخزن کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران.
  2. آبراهامیان، یرواند (1380)، ایران بین دو انقلاب: درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران معاصر، ترجمۀ احمد گل‌محمدی؛ محمدابراهیم فتاحی­ولیلایی، چاپ ششم، تهران، نشر نی.
  3. اسپریگنز، توماس (1377)، فهم نظریه‌های سیاسی، ترجمۀ فرهنگ رجایی، چاپ سوم، تهران: نشر آگه.
  4. اسکینر، کوئینتن (1380)، ماکیاولی، ترجمۀ عزت‌الله فولادوند، چاپ چهارم، تهران: انتشارات طرح نو.
  5. بهار، ملک­الشعرا (1357)، تاریخ مختصر احزاب سیاسی، دو جلد، تهران، امیرکبیر.
  6. فوران، جان (1380)، مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران، ترجمۀ احمد تدین، چاپ سوم، تهران، موسسه خدمات فرهنگی رسا.
  7. مرتضوی اصل، خدایار (1383)، « متدلوژی»، در سنجش انسجام درونی آراء سیاسی نوگرایان دینی معاصر ایران، دانشگاه تربیت مدرس، رسالۀ دورۀ دکتری، ص 13-73.
  8. مشفق­کاظمی، مرتضی ( 1348)، تهران مخوف، تهران، ارغنون
  9. مکی، حسین (1363)، تاریخ بیست‌سالۀ ایران، ج 8-1، تهران، انتشارات علمی.
  10. میرعابدینی، حسن (1383)، صد سال داستان‌نویسی ایران، چاپ سوم، تهران: نشر چشمه.
  11. همایون کاتوزیان، محمدعلی(1377)، اقتصاد سیاسی ایران از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی ، ترجمۀ محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، چاپ ششم، تهران، نشر مرکز.

ب) خارجی

  1. Skinner, Quentin (1988a), Meaning and understanding in the history of ideas, in: ‘James Tully (1988), Meaning and Context’, pp. 29-67.
  2. ----------- (1988b), Motives, intentions and the interpretation of texts, in: James Tully (1988), Meaning and Context’, pp. 68-78.
  3. ----------- (1988c), Social meaning” and the explanation of social action, in: ‘James Tully (1988), Meaning and Context’, pp. 79-96.
  4. ---------- (1988d), some problems in the analysis of political thought and action, in: ‘James Tully (1988), Meaning and Context, pp. 97-118.
فصلنامه سیاست
دوره 46، شماره 1 - شماره پیاپی 1
فروردین 1395
صفحه 109-128

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 آبان 1390
  • تاریخ بازنگری: 12 اردیبهشت 1395
  • تاریخ پذیرش: 17 بهمن 1390

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار