وجوه عرفانی در اندیشۀ سیاسی سید جعفر کشفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم سیاسی دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

سید جعفر کشفی به لحاظ زمانی در دوره‌ای قراردارد که مطابق با نظریة زوال، باید اندیشة سیاسی در آن دوره از جامعة علمی ایران رخت بربسته باشد. با وجود این، کشفی از اندیشمندان بزرگ عصر قاجار است که در دو کتاب خود یعنی «تحفه‌الملوک» و «میزان‌الملوک»، بر مبنای اسلوبی عرفانی، اندیشه‌های سیاسی خود را ارائه داده است. ما در این مقاله در پی بررسی این نکته‌ایم که کشفی چه سنخی از اندیشة سیاسی را در عصر خود ارائه داد و اندیشة وی چه تأثیری بر اندیشه‌های سیاسی پس از خود نهاد. فرضیۀ اصلی ما در این مقاله این است که کشفی از اصلی‌ترین نمایندگان اندیشۀ سیاسی عرفانی دقیقاً در زمانه‌ای است که مطابق نظریۀ زوال، اندیشۀ سیاسی در ایران می‌باید خاتمه می‌یافت؛ اما حضور کشفی عامل تردید در این نظریه است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

MYSTICAL ASPECTS IN POLITICAL THOUGHT OF SEYYED JAAFAR KASHFI

نویسنده [English]

  • Mahdi Fadaei Mehrabani
Assiatant Professor; Political Science Department, University of Tehran
چکیده [English]

In terms of time, Iranian Mystic Seyyed Jaafar Kashfi belongs to the era that is known as the end of the political thought era, from the perspective of Decline theory. However, He is one of the great thinkers of the Qajar era who in his two books entitled “Tohfat al-Muluk” and “Mizan al-Muluk” presented his political thought on the basis of mystical way. The main question in this research is what kind of political thought is presented by Kashfi, and how far has been impacted this kind of political thought in Qajar era. The main hypothesis of this article is that Kashfi was one of the main representatives of Mystical-Political thought exactly during that era is called the Decline of political thought in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • politics
  • Mystical-Political Thought
  • wayfaring
  • governor
1-     ابن بابویه قمی، علی بن الحسین (شیخ صدوق) (1403 ق)، الخصال، تحقیق از علی اکبر غفاری، قم، موسسه نشر اسلامی
2-     ابن­سینا، حسین بن عبدالله (1363)، اشارات و تنبیهات، ج 1، ترجمه حسن ملکشاهی، تهران، انتشارات سروش
3-     استرآبادی(میرداماد)، محمد باقر (1385)، دیوان اشراق، به کوشش سمیرا پوستین­دوز، با پیشگفتار جویا جهانبخش، تهران، مرکز پژوهشی میراث مکتوب
4-     تنکابنی، میرزا محمد (1383)، قصص العلماء، با تحقیق و ویرایش محمدرضا حاج شریفی خوانساری، قم، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی حضور
5-     تهرانی(آقابزرگ)، محمدحسن (1355)، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج 12، تهران، انتشارات دانشگاه تهران
6-     حافظ شیرازی، شمس الدین محمد (1381)، دیوان، به تصحیح قاسم غنی، تهران، انتشارات گنجینه
7-     خمینی(امام)، روح الله (1384)، تفسیر سورة حمد، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
8-     رازی، شیخ نجم الدین (1352)، مرصاد العباد، به اهتمام محمد امین ریاحی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب
9-     شکوهی، ابولفضل ( پاییز1381)، نظریه­های نظام سیاسی در اندیشه سید جعفر کشفی، قم، فصلنامه علوم سیاسی، سال پنجم، شماره هجدهم، ص 125-148
10-شکوهی، ابولفضل ( پاییز 1378)، نگاهی دیگر به فلسفه سیاسی سید جعفر کشفی، قم، فصلنامه علوم سیاسی، سال دوم، شماره ششم، ص 267-292
11-شیخ بهایی (بی­تا)، کلیات شیخ بهاء­الدین محمد عاملی مشهور به شیخ بهایی، به کوشش غلام­حسین جواهری، تهران، انتشارات کتابخانه سنایی
12-شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم(1362)، تفسیر سوره سجده، ترجمه رضا رجب­زاده، تهران، انتشارات کانون محراب
13-فراتی، عبد الوهاب (1378)، اندیشه سیاسی سید جعفر کشفی، قم: انتشارات بوستان کتاب
14-فیض کاشانی، مولی محسن (1320)، رسالات (ترجمه الصلوه، الفت­نامه، آینه شاهی)، ترجمه و تصحیح از بهمن کریمی، شیراز، چاپخانه موسوی
15-فیض کاشانی، مولی محسن، النخبه الفقهیه، نسخه خطی شماره 1386/2 کتابخانه ملی
16-قمی، شیخ عباس (1384)، مفاتیح الجنان، تهران، موسسه انتشارات نبوی
17-کربن، هانری (1380)، تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه سید جواد طباطبایی، تهران، انتشارات کویر، چ سوم
18-کشفی دارابی، سید جعفر (1381)، تحفه الملوک ج 1 و 2، مقدمه و تصحیح از عبدالوهاب فراتی، قم، انتشارات بوستان کتاب
19-کشفی دارابی، سید جعفر (1381)، تحفه الملوک، مقدمه و تصحیح از عبدالوهاب فراتی، قم، انتشارات بوستان کتاب
20-کشفی دارابی، سید جعفر (1375)، میزان الملوک و الطوائف و صراط المستقیم فی سلوک الخلائف، مقدمه و تصحیح از عبدالوهاب فراتی، قم ، انتشارات بوستان کتاب
21-مجلسی، محمد باقر (1386)، بحارالانوار، ج 1، تهران، انتشارات اسلامیه
22-مجلسی، محمد باقر (1386)، بحارالانوار، ج 72، تهران، انتشارات اسلامیه
23-مصاحب، غلامحسین (1384)، دائره المعارف فارسی مصاحب، ج2، تهران، انتشارات فرانکلین
24-نسفی، عزیزالدین (1381)، زبده الحقایق، تصحیح، مقدمه و تعلیقات از حق وردی ناصری، تهران، انتشارات طهوری
25-نسفی، عزیزالدین، مقصد الاقصی، به همراه اشعه اللمعات از جامی و منتخب الجواهر الاسرار از آذری، مرکز نسخه های خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، نسخه خطی شماره B/253 ، شماره میکرو فیلم 9089
26-سهروردی، عمر بن محمد (1364)، عوارف المعارف، تصحیح قاسم انصاری، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی