تحلیل رویکرد مطبوعات سیاسی به جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مدرس گروه علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

این مقاله به تحلیل رویکرد مطبوعات سیاسی نیمۀ دوم سال 1329 به جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران می‌پردازد. این تحلیل با هدف تعیین میزان تأثیر مطبوعات سیاسی این دوره بر روند شکل‌گیری و به ثمر رسیدن این جنبش انجام گرفته است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و برای گردآوری اطلاعات از مطالعۀ اسنادی و کتابخانه‌ای بهره گرفته شده است. برای انجام این پژوهش با استفاده از روش نمونه‌گیری کوتایا انتخاب موجه، 269 سرمقاله از یازده نشریۀ وابسته به مهم‌ترین و فعال‌ترین احزاب و جمعیت‌های سیاسی در نیمۀ دوم سال 1329ه.ش، به‌عنوان واحد تحلیل انتخاب و با تحلیل محتوای آنها، موضع‌گیری هر یک از آنها نسبت به شش مقولۀ اصلی و تأثیر‌گذار بر جنبش، مشتمل بر لایحۀ الحاقی، دولت انگلستان، شرکت نفت ایران و انگلیس، دولت رزم‌آرا، جبهۀ ملی و تز ملی شدن صنعت نفت تعیین شده است. در نهایت، با استفاده از این داده‌ها، رویکرد و بالطبع نقش هر یک از آنها، به‌عنوان ابزار فشار احزاب و جمعیت‌های سیاسی در این جنبش تبیین شده است. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که اکثریت قریب به اتفاق مطبوعات سیاسی منتشرشده در این دورۀ تاریخی، با وجود تفاوت در موضع‌گیری نسبت به رزم‌آرا، جبهۀ ملی و تز ملی شدن نفت، به‌سبب همسویی اکثریت در مخالفت همه‌جانبه با لایحۀ الحاقی، شرکت نفت ایران و انگلیس و دولت انگلستان، فشار شایان توجهی بر قدرت موجود واردآوردهو نقش مؤثری در این جنبش اجتماعی ایفا کرده‌اند.



* Quota Sampling

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Approach Analysis of the Political Presses to the Iranian Oil Industry Nationalization Movement

نویسنده [English]

  • Aliasghar Maghsoudi
Member of Islamic and Iranian Culture Research Center of Kerman Shahid Bahonar University
چکیده [English]

Abstract:
This paper presents an approach analysis of the political presses(published 23rd September 1950 to 20th March 1951) to the Iranian oil industry nationalization movement. The analysis aims at determining the impact of political presses of this period, as one of the most tools of pressing groups,on the rise and victory of the movement. The research methods is descriptive-analytic and in gathering data the documentary and library methods have been used. The sample includes 269 editorials of 11 political presses that belong to the most important political parties and associations of that time, have been chosen through qoutas sampling method. The analysis has been done on the approaches of the sample to six categories including Razmara government, Jebhe Melli political party, nationalization of oil industry thesis, Attached bill, Iran and Britain Oil Industry Company and State of Britain. The paper concludes that the political presses published 23rd September 1950 to 20th March 1951, despite of some differences in their approaches to Razmara government, Jebhe Melli political party and nationalization of oil industry thesis ,have played a significant role in the rise and victory of Iranian oil industry nationalization movement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Approach analysis
  • Iranian oil industry nationalization movement
  • Political presses
  1. ابوترابیان، حسین (1366). تاریخ مطبوعات ایران، تهران، انتشارات اطلاعات.
  2. اسدی، علی (1370). افکار عمومی و ارتباطات، تهران، انتشارات سروش.
  3. برزین، مسعود (1370). تجزیه‌وتحلیل آماری مطبوعات ایران، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
  4. بیل، جیمز؛ ویلیام راجر، لوئیس (1368). مصدق،نفتوناسیونالیسمایرانی، ترجمۀ : عبدالرضا، هوشنگ مهدوی؛ کاوه، بیات، تهران، نشر نو.
  5. جهانداری، خسرو (1375). نظریه‌هایارتباطیتوسعه، رسالۀ کارشناسی‌ارشد تحقیق در ارتباطات، مدرسۀ عالی تلویزیون.
  6. ساروخانی، باقر (1375). جامعه‌شناسیارتباطات، تهران، انتشارات اطلاعات.
  7. سام بند، میثم (1389). «تأثیررسانه‌هاینوینبرافزایشویاکاهشمشارکتسیاسی»،پژوهش نامۀ رسانه و مشارکت سیاسی،ش 3، ص 181-163.
  8. ذاکر حسین، عبدالرحمن (1368). مطبوعات سیاسی در دورۀ مشروطیت،‌تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
  9.  مقصودی، علی‌اصغر (1390). «تحلیل جامعه‌شناختی جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران»،فصلنامۀ علمی پژوهشی مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت، ش 16، ص 141-158.
  10.  معتمدنژاد، کاظم (1371). وسایل ارتباط جمعی، جلد اول، تهران، انتشارات دانشکدۀ علامه طباطبایی.
  11. مهدیزاده، سید محمد (1389). نظریه‌های رسانه، اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی،تهران، انتشارات همشهری.