رسانه‌های اجتماعی مجازی و عرصۀ سیاست در ایران (بررسی موردی انتخابات دهم ریاست جمهوری و کارناوال‌های شهری در تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم سیاسی دانشکدة علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

2 دانش آموختۀ ارشد روابط بین‌الملل دانشکدۀ علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

استفادۀ گسترده از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مجازی و روابط مبتنی بر ارتباطات الکترونیکی، فعالیت سیاسی و اجتماعی را در دهۀ اخیر بسیار متحول کرده است.از این رهگذر در این مقاله در پی آنیم تا تأثیر رسانه‌های اجتماعی مجازی بر عرصۀ سیاست ایران را بررسی کنیم. بنابراین این مقاله این پرسش را مطرح می­کند که چگونه رسانه‌های اجتماعی مجازی موجب تحول در عرصۀ سیاست ایران شده است؟ مصادیق اثرگذاری این رسانه‌ها چیست؟ در پاسخ به این پرسش‌ها این فرضیه مطرح می­شود که رسانه‌های اجتماعی مجازی، از یک سو با قرار دادن قدرت در دست شهروندان، امکان کنشگری بلاواسطه را در عرصۀ سیاسی کشور برای شهروندان ایرانی فراهم کردند و از سوی دیگر، این رسانه‌ها با تسهیل امکان کنشگری فردی، به کنشگران ایرانی این امکان را می­­دهند که تا حدی مستقل باشند و دیدگاه‌های رسمی را به چالش بکشند. با توجه به ماهیت پرسش‌های مطرح‌شده، در این پژوهش از روش ترکیبی مطالعه بهره برده­ایم. از این رهگذر با بررسیوتشریحآرای متفکرانی چون لیوتار، بودریار، کاستلز و باختینسعی بر آن خواهد بود تا فرضیۀ مطرح‌شده، آزمون شود. در این زمینهمصادیق مورد بحث انتخابات ریاست جمهوری دهم وکارناوال­های شهری در پارک­های تهران، که با قرار گروهی از جوانان عضو شبکه­های اجتماعی مجازی صورت گرفت، است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

VIRTUAL SOCIAL MEDIA AND FIELD OF POLITICS IN IRAN (AN INVESTIGATION INTO THE TENTH PRESIDENTIAL ELECTIONS AND URBAN CARNIVAL IN TEHRAN)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Tajik 1
  • Somayeh Khodakhah Azar 2
1 Assistant Professor; Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 MA in International Relations, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Using virtual social media and networks widely and relations based on electronic communication have transformed political and social activities in recent decades. The current essay aims to review the effects of virtual social media on the field of politics in Iran. Therefore, this essay propounds the questions: “how has the virtual social media caused transformation on the field of politics in Iran? What is the effective evidence of such media?” In reply to these questions, this hypothesis is propounded that virtual social media provided the possibility of direct activities for the Iranian citizens in the political field of the country by putting power on the citizen’s hand on the one side. On the other side, these media through easing possibility for individual activity make such a possibility for the Iranian activists to be independent to some extent and to challenge formal viewpoints. Considering the nature of the propounded questions, we have utilized a mixed method for study in this research. Through this, by review and describing views of intellectuals such as Lyotard, Baudrillard, Castells and Bakhtin, we are trying to examine the propounded hypothesis. At this direction, the evidence for debate includes the tenth presidential elections and urban carnival in Tehran parks that were carried out through arrangements by a group of youth on the virtual social networks.

کلیدواژه‌ها [English]

  • citizenship
  • governing
  • politics
  • urban carnival
  • virtual social media
الف) فارسی
1. احمدی مقدم، اسماعیل (1394)، «ناگفته‌های سردار»، ماهنامۀ رمز عبور، ش 13.
2. ---------------- (1392)، «آیین‌نامۀ ساماندهی پایگاه‌های اینترنتی ایرانی»، ستاد ساماندهی پایگاه‌های اینترنتی، بازیابی ‌شده از:
http://samandehi.ir/samHelp/regulation.html
3. بصیریان جهرمی، حسین (1393)، سیاست و مصرف رسانه‌های اجتماعی مجازی در ایران: چالش‌ها، الگوها و تبیین یک مدل پیشنهادی. رسالۀ دکتری علوم ارتباطات. دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکدۀ علوم اجتماعی و ارتباطات.
4. بیات، بهاره (1388)، «کوندرا و شوخی»، انسان‌شناسی و فرهنگ، بازیابی‌شده در تاریخ 10 مهر 1393 از:
http://anthropology.ir/node/1180
5. تاجیک، محمدرضا (1387)، «رسانه و بحران در عصر فراواقعیت»، پژوهشنامۀ علوم سیاسی، سال چهارم، ش اول، صص 83-51.
6. تودوروف، تزوتان (1377)، منطقگفتگویی، ترجمۀ داریوش کریمی، تهران: نشر مرکز.
7. جعفری، مهدی (1390)، «هفده میلیون ایرانی عضو فیس بوک هستند»، سخنرانی رئیس فنّاوری و اطلاعات سازمان بسیج دانش‌آموزی کشور در همایش نهضت روشنگری در آمل؛ بازیابی شده از:
http://www.asriran.com/fa/news/183862/17
8. خانیکی و بصیریان (1392)، «کنشگریوقدرتدرشبکه‌هایاجتماعیمجازی «مطالعۀکارکردهایفیس‌بوکدرفضایواقعی»»، فصلنامۀ علوم اجتماعی، ش 61.
9. رمبارت، پیر (1390)، «در ستایش از خندۀ گزنده »، لوموند دیپلماتیک، ترجمة آزیتا نیکنام، بازیابی‌شده از:
 http://ir.mondediplo.com/article1594.html
10. سردارنیا، خلیل‌الله (1388)، «اینترنت، جنبش‌های اجتماعی جدید و بسیج اعتراض‌ها»، فصلنامۀ پژوهش‌های ارتباطی، سال شانزدهم، ش 4.
11. عبدالهی، رضا و دیگران (1391)، «نقش رسانه‌های نوین در جنبش‌های اجتماعی»، مطالعات فرهنگ و ارتباطات، سال سیزدهم، ش هجدهم، تابستان.
12. فکوهی، ناصر (1388)، «به‌سوی فلسفۀ کنش»، وب­سایت شخصی دکتر ناصر فکوهی، بازیابی‌شده از:
http://anthropology. ir/node/1178
13. کاستلز، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ، ترجمۀ احد علیقلیان و افشین خاکباز، چ اول، تهران: طرح نو.
14. کاستلز، مانوئل (۱۳۸۴). عصر اطلاعات؛ قدرت هویت، ترجمۀ علی پایا و حسن چاووشیان، ج 2، تهران: طرح نو.
15. کواکبیان، مصطفی؛ اسلامی، روح‌الله (1391)، «تأثیر تکنولوژی اطلاعات بر امر سیاسی در ایران دهۀ هشتاد»، فصلنامۀ پژوهش­های خاورمیانه، سال اول، ش 2، تابستان.
16. کوثری، مسعود (1386)، جهان فرهنگی کاربران ایرانی در شبکه دوست‌یابی اورکات، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
17. گاردینر، مایکل(1381)، «تخیلمعمولیباختین»، ترجمۀ یوسف اباذری، فصلنامۀ ارغنون، ش 20.
18. مشیرزاده، حمیرا (1390)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: سمت.
19. نامورمطلق، بهمن(1387)، «باختین،گفتگومندیوچندصداییمطالعۀپیشابینامتنیتباختینی»، پژوهشنامۀ علوم انسانی، ش 57، بهار.
20. وبستر، فرانک (1380)، نظریه های جامعه اطلاعاتی، ترجمۀ اسماعیل قدیمی، چ اول، تهران: مؤسسة قصیده‌سرا.
21. هابرماس، یورگن (1385)، «تحریف نظام‌مند ارتباط»، مقالۀ برگرفته از کانترون، پل، جامعه‌شناسی انتقادی، حسن چاوشیان، تهران: اختران.
ب) انگلیسی
22. Alexa. (2016). Retrieved June.2016, from: http://www.alexa.com/topsites.
23. Baudrillard, Jean(1983). In the Shadow of the Silent Majorities: Or, the End of the Social and Other Essays. translated by Paul Foss, Paul Patton . New York: semiotext(e).
24. Baudrillard, Jean(1994). SIMULACRA AND SIMULATIONS, Trans.S.F. Glaser, Ann Arbor: University of Michigan Press.
25. Bell, D. (2007). Cyberculture Theorists; Manuel Castells and Dona Haraway, Newyork: Routledge.
26. Brian, Ekdale and Kang Namkoong. (2010). “Why blog?” www.sagepub.com 19.2010.
27.Castells, M. (2007). “Communication, Power and Counter-power in the Network Society”, International Journal of Communication : 238-266.
28. Hashem, Mahboub and Najjar, Abeer . (2010). “The Role and Impact of New Information Technology (NIT) Applications in Disseminating News about the Recent Iran Presidential Election and Uprisings”, in Media, Power, and Politics in the Digital Age: The 2009 Presidential Election Uprising in Iran, Ed. Yahya R. Kamalipour, 125- 142. Maryland: Rowman & Littlefield .
29. Khosrokhavar, F. (2012). The New Arab Revolutions That Shook The World, London: Paradigm Publishers.
30. Lenk, Hans. (2009), toward technology and action oriented methodology of constructive realism, university of Karlsruhe, germany.
31. McLuhan, H.M. (1964). Understanding Media: The Extensions of Man, New York: McGraw-Hill.
32. Mayfield, A. (2008).”What is social media?”, Retrieved 01 19, 2010, from icrossing:
http://www.icrossing.co.uk/fileadmin/uploads/eBooks/What_is_Social_Media_iCrossing_ebook.pdf
33. Rahimi, babak. (2008). The politics of the internet in Iran, in the book, Media culture and society in Iran, living with globalization and the Islamic state, Mehdi Semati, London newyork: Rutledge.
34. Shipley, C. (2012). Coining the Term Social Media; Retrieved Jan 25, 2013. from: http://www.en.wikipedia.org/wiki/Chris_Shipley.
Velody, I. and Williams, R., eds. (1981). The Politics of Constructionism, London: Sage.