آرای اندیشمندان غرب دربارۀ عدالت ‌از زاویۀ منازعۀ «حق» و «خیر»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد علوم سیاسی دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

پرسش از نسبت دو مفهوم «حق» به‌معنای درستی و «خیر» به‌معنای غیرارزشی آن و تقدم و تأخر یا اولویت هر یک نسبت به دیگری از مسائل مهم حوزۀ هنجارهاست که نخست در قلمرو نظری فلسفۀ اخلاق، بخش شایان توجهی از مباحث اندیشمندان را به خود اختصاص داده است. ازآنجا که مباحث بنیادین فلسفۀ اخلاق در خصوص هنجارها منحصر به حوزۀ اخلاق فردی نیست و پاسخ به پرسش‌های آن ساحت اندیشۀ سیاسی را نیز به‌عنوان بخش دیگری از حکمت عملی درمی‌نوردد، پرسش یادشده نیز در اندیشۀ سیاسی و به‌طور خاص عدالت‌پژوهی، گرایش‌های فکری و در نتیجه تجویزهای مختص خود را به‌وجود آورده و در مقابل یکدیگر قرار داده است. این نوشتار درصدد است با خوانش برخی آرای مهم اندیشمندانغرب درباره عدالت از دوران باستان تا دوران معاصر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، نشان دهد که اندیشمندان عدالت اعم از اینکه با اصل پرسش از منازعۀ حق و خیر به‌عنوان یک سؤال مستقل مواجه بوده‌اند یا نه، همواره به یک جانب این دوگانه (حق و خیر) گرایش داشته‌اند و نوع نگرش به این منازعه نقشی محوری در شکل‌گیری آرای ایشان دربارۀ عدالت داشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

WESTERN THINKERS' VIEWS ON JUSTICE FROM THE PERSPECTIVE OF THE CONFLICT BETWEEN RIGHT AND GOOD

نویسندگان [English]

  • Jalal Dorakhshah 1
  • Morteza Fakhari 2
1 Professor; Faculty of Islamic Studies and Politics, Imam Sadiq University, Iran
2 Ph.D. Candidate; Faculty of Islamic Studies and Politics, Imam Sadiq University, Iran
چکیده [English]

The question of the relation between the concept of "right" and "good" and the precedence of each about another has been one of the important issues of normative ethics. Since the fundamental issues of ethics are not restricted to the personal ethics and the responses to them will be applied in political thoughts, the question of this essay has led to intellectual trends and prescriptions in political thought, especially justice studies. Studying some important western opinions and theories of justice from antiquity to the present by a descriptive-analytical method, the essay purports  to illustrate that the thinkers ,whether they have faced the question of right and good as a direct problem, have always tended to one side of the dilemma (right and good) and their attitude toward the dilemma had a central role in the formation of their opinions about justice.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Consequentialism
  • deontology
  • Good
  • Justice
  • right

مراجع

  1. احمدی طباطبایی، سید محمدرضا (1387)، «مقایسۀ مفهوم عدل در اسلام و مسیحیت با تکیه بر آراء آگوستین»، در: شریعت، فرشاد (1387)، چ اول، عدالت و سیاست، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
  2. ارسطو (1371)، سیاست، چ سوم، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
  3. ارسطو (1385)، اخلاق نیکوماخوس، چ دوم، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: طرح نو.
  4. افلاطون (1374)، جمهور، چ ششم، ترجمۀ فؤاد روحانی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  5. آگوستین (1391)، شهر خدا، چ اول، ترجمۀ حسین توفیقی، تهران: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
  6. دالکورت، جرارد (1383)، توماس و تومیسم، چ اول، ترجمۀ محمد بقایی، تهران: اقبال.
  7. رالز، جان (1383)، عدالت به‌مثابه انصاف، چ اول، ترجمۀ عرفان ثابتی، تهران: ققنوس.
  8. ------- (1392)، لیبرالیسم سیاسی، چ اول، ترجمۀ موسی اکرمی، تهران: نشر ثالث.
  9. ------- (1393)، نظریۀ عدالت، چ اول، ترجمۀ مرتضی نوری، تهران: نشر مرکز.
  10. فاستر، مایکل (1362)، خداوندان اندیشۀ سیاسی(ج1)، چ اول، ترجمۀ جواد شیخ‌الاسلامی، تهران: امیرکبیر.
  11. فرانکنا، ویلیام کی (1383)، فلسفۀ اخلاق، چ دوم، ترجمۀ هادی صادقی، قم: کتاب طه.
  12. کانت، ایمانوئل (1369)، بنیاد مابعدالطبیعه اخلاق، چ اول، ترجمۀ حمید عنایت و علی قیصری، تهران: خوارزمی.
  13. کلوسکو، جرج (1392)، تاریخ فلسفۀ سیاسی (ج1و3)، چ سوم، ترجمۀ خشایار دیهیمی، تهران: نشر نی.
  14. گری، جان (1380)، فلسفۀ سیاسی استوارت میل، چ اول، ترجمۀ خشایار دیهیمی، تهران: طرح نو.
  15. لاک، جان (1392)، رساله‌ای دربارۀ حکومت، چ چهارم، ترجمۀ حمید عضدانلو، تهران: نشر نی.
  16. واعظی، احمد (1388)، نقد و بررسی نظریه‌های عدالت، چ اول، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  17. هابز، توماس (1380)، لویاتان، چ اول، ترجمۀ حسین بشیریه، تهران: نشر نی.
  18. هایک، فردریش فون (1385)، در سنگر آزادی، چ دوم، ترجمۀ عزت‌الله فولادوند، تهران: لوح فکر.
  19. هیوم، دیوید (1392)، کاوش در مبانی اخلاق، چ اول، ترجمۀ مرتضی مردیها، تهران: مینوی خرد.

 

  1. Aquinas, Thomas(1982), On Kingship, Translated by Grald b, Phelan, Toronto: Institute of Mediaeval Studies,
  2. Aquinas, Thomas(2006), Summa Theologica, Cambridge: Cambridge University Press
  3. Bentham, Jermy (1987), "Anarchical Fallacies", In: Waldron, Jermy (ed), Nonesence upon Stilts: Bentahm, Burke and Marx on Rights of Man, New York: Methuen
  4. Bentham, Jermy (2000), An Introduction to the Principles of Morals and Legislation, Batoche Books
  5. Carlson, Erick(1995), Consequentialism Reconsidered, Springer Netherlands
  6. Darwall, stephen(2003), Deontology, Oxford: Blackwell
  7. Driver, Julia(2012), Consequentialism, New York: Routledge
  8. Hume, David (1994), Politcal Essays, Cambridge: Cambridge University Press
  9. Kant, Immanuel (1991), Political Writings, Cambridge: Cambridge University Press
  10. Mill, John Stuart (2003), On Liberty, London: Yale University Press
  11. Mill, John Stuart (2009), Utilitarianism, The Floating Press,
  12. Miron, Jeffrey A. (2010), Libertarianism from A to Z, New York: Basic Books
  13. Mulgan, Tim(2001), The Demands of Consequentialism, Oxford: Oxford University Press
  14. Nozick, Robert (1999), Anarchy, State and Utopia, Oxford: Blackwell
  15. Sandel, Michael J. (2009), Justice: What's The Right Thing To do, London: Penguin Books
  16. Smith, Michael (2012),"DeontologicaL Moral Obligations And Non-Welfarist Agent-Relative Values", In:  Hooker, Brad(ed) (2012) , Developing Deontology: New Essays In Ethical Theory, Oxford: Blackwell
  17. Waters, Ethan O. (1988), "The Two Libertarianisms", Liberty
فصلنامه سیاست
دوره 46، شماره 3
آذر 1395
صفحه 613-632

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 بهمن 1394
  • تاریخ بازنگری: 12 آبان 1395
  • تاریخ پذیرش: 11 خرداد 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار