فقیهان در مسند سیاست مقایسۀ نگرش حقوقی با نگرش سیاسی در حکومت اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه مطالعات ایران دانشکدۀ مطالعات جهان دانشگاه تهران

چکیده

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، فقیهان به‌صورت وسیعی وارد عرصة سیاست شدند و ازآنجا که فقه همان حقوق اسلامی است، می‌توان نتیجه گرفت که سیاست کشور تا اندازه‌ای تحت مدیریت حقوق‌دانان قرار گرفت. به اقتضای ساختار علم حقوق و نوع نگرش حقوق‌دانان به واقعیت، این گروه، ساختار شخصیتی ویژه‌ای دارند که با سایر سیاستمداران متفاوت است. این مقاله با استفاده از روش تحلیل نمونة آرمانی به بررسی ساختار شخصیتی حقوقدانان و ویژگی‌های آنان در جهان‌بینی، روش‌ها و منابع می‌پردازد. براساس بررسی انجام‌گرفته، این ساختار شخصیتی تأثیراتی را در منش و روش فقیهانی که در مسند سیاست قرار می‌گیرند به‌جا می‌گذارد. در پایان نتیجه‌گیری می‌شود که هنگامی‌که فقیهان وارد سیاست شوند به نسبت، جزمی‌تر و قاطع‌ترند؛ در مرحلة اجرای احکام، کمتر سازش‌پذیرند ولی در مرحلة صیانت از ساختار کلی نظام محافظه‌کارترند؛ نیز تکلیف‌مدارتر، پیش‌بینی‌پذیرتر، فن‌مدارتر و متن‌گراترند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

ISLAMIC JURISTS IN POLITICAL CAPACITY: A COMPARISON BETWEEN LEGALIST AND POLITICAL APPROACHES IN ISLAMIC GOVERNANCE

نویسنده [English]

  • Mohammad Samiei
Assistant Professor; Department of Iranian Studies, Faculty of World Studies, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

After the victory of the Islamic Revolution of Iran, a great number of Islamic jurists entered the political scene, an event which put Iranian politics to a great extent under a legalist approach. Considering the structure of law and the way jurists look at reality, they have a different type of personality from other politicians. Using the ideal type method, this paper attempts to study Islamic jurists’ personality and their specifications in their worldview, methods and resources. This type of personality can impact  their political approach and behavior. It is generally concluded that once Islamic jurists enter politics, they are relatively more definite and more decisive, less compromising, more conservative, more duty-based, more predictable, more technicalist and finally more literalist. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic jurisprudence and governance
  • Islamic jurisprudence and politics
  • Islamic jurists and politicians
  • law and politics

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. خمینی، روح‌الله (1356)، نامه‌ای از امام موسوی کاشف‌الغطاء، بی‌جا: بی‌نا، ص 17.
    2. سروش، عبدالکریم (1381)، «جامعة مدنی جامعة اخلاقی»، آفتاب، ش 18، شهریور 81.
    3. سروش، عبدالکریم (1384)،  اخلاق خدایان، تهران: طرح نو.
    4. شریف الرضی، محمدبن حسین‏ (1378)، نهج‌البلاغه، ترجمة سید جعفر شهیدی‏، تهران: علمی و فرهنگی.
    5. علیخانی، علی‌اکبر (1388)، «شاخص‌های روش‌شناختی تفکیک مطالعات سیاسی اسلام» در روش‌شناسی در مطالعات سیاسی اسلام، علی‌اکبر علیخانی و دیگران، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
    6. طباطبایی، سید محمدحسین‏ (1374)، ترجمة تفسیر المیزان‏، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعة مدرسین حوزة علمیة قم‏.
    7. طبرسی، حسن بن فضل (1370)، مکارم الأخلاق، قم: الشریف‌ الرضی.

     

     

    ب) خارجی

    1. Aristotle, The Nicomachean Ethics (1976) translated by J.A.K. Thomson, Harmondsworth: Penguin.
    2. Aristotle, The Politics (1981) translated byT.A. Sinclair and edited by Trevor J. Saunders, Harmondsworth: Penguin.
    3. Blackstone, William (1765) Commentaries on the Laws of England, Oxford: Clarendon Press.
    4. Caprara, Gianvittorio et al (2012) “The political side of personality” in The Psychology of Politicians edited by Ashley Weinberg, Cambridge: Cambridge University Press.
    5. Cerar, Miro (2009) "The Relationship Between Law and Politics," Annual Survey of International & Comparative Law: Vol. 15: Issue 1.
    6. Esposito, John (2005) Islam: the Straight Path, New York: Oxford University Press, P 94.
    7. Frolov, Pavlo D. et al (2012) “Where red dictators coexist with promising democrats: the conceptualisation of politicians in post-communist Ukraine” in The Psychology of Politicians edited by Ashley Weinberg, Cambridge: Cambridge University Press.
    8. Fuller, Graham (2003) The Future of Political Islam, Palgrave Macmillan,
    9. Hobbes, Thomas (1971) A Dialogue between a Philosopher and a Student of the Common Laws of England, edited by Joseph Cropsey, Chicago: University of Chicago Press.
    10. Kant, Immanuel (1991) “Perpetual Peace: A Philosophical Sketch” in his Political Writings, edited by Hans Reiss, Cambridge: Cambridge U.P.
    11. Keane, John (2009) The Life and Death of Democracy, Simon and Schuster.
    12. Kepel, Gilles (2006) Jihad: the Trail of Political Islam, Translated by F. Roberts. I. B. Tauris.
    13. Khan, Muqtedar (2004)”The primacy of political philosophy” in Islam and the Challenge of Democracy, by Khaled Abu el Fadl, Princeton and Oxford: Princeton University Press.
    14. Loughlin, Martin (2000) Sword and Scales: An Examination of the Relationship between Law and Politics, Oxford and Portland: Hart Publishing.
    15. Plato (1955) The Republic, translated by H.D.P. Lee, Harmondsworth: Penguin.
    16. Plato (1970) The Laws, translated by Trevor J. Saunders, Harmondsworth: Penguin.
    17. Samiei, Mohammad (2009)"Between Traditional Law and the Exigencies of Modern Life: Shi‘a Responses to Contemporary Challenges in Islamic Law," Journal of Shia Islamic Studies, Vol. 2, No. 3, 255-271.
    18. Schmitt, Carl (1985) Political Theology: Four Chapters on the Concept of Sovereignty, translated by G. Schwab, Chicago: University of Chicago Press.
    19. Max Weber (1968) Economy and Society: An Outline of Interpretive Sociology, edited byGuenther Roth & Claus Wittich, New York: Bedminster Press.
فصلنامه سیاست
دوره 46، شماره 3
آذر 1395
صفحه 653-671

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 اردیبهشت 1394
  • تاریخ بازنگری: 12 آبان 1395
  • تاریخ پذیرش: 11 مرداد 1394

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار