اعتبار و جایگاه رأی اکثریت در نظام سیاسی اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف اسلامی پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 کارشناسی ارشد گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه پیام نور

چکیده

در دنیای پیچیدۀ اجتماعی و سیاسی مراجعه به آرای عمومی، یک راهکار و فضیلت در جوامع به‌شمار می‌رود، تا آنجا که تعیین نوع حکومت­، عالی­ترین مقامات، قوانین و مقررات کشورها از طریق مراجعه به آرای مردم تعیین می­شود. امروزه جوامع غربی و شرقی رأی اکثریت را حجت دانسته و اعتبار آن برایشان خدشه‌ناپذیر است. این اعتبار هم در جوامع ایدئولوگ و هم لائیک پذیرفته شده است؛ در این بین برخی اندیشمندان غیرمسلمان، و تقریباً همۀ اندیشمندان مسلمان بر حجیت و اعتبار مطلق رأی اکثریت ایراداتی وارد کرده­اند، که مستند و اعتبار رأی اکثریت از کجاست؛ اصول و مبانی اعتبار رأی اکثریت در نظام سیاسی چیست؟ با این حال بین موافقان و مخالفان مباحثی واقع شده که بیانگر دلایل و مستندات هر یک از قائلان است. این نوشتار می­کوشد با بررسی ادلۀ موافقان و مخالفان مبانی اعتبار و عدم اعتبار رأی اکثریت در نظام سیاسی اسلام را فارغ از تمایلات و اغراض سیاسی به‌دنبال دیدگاه حقیقت که بر پایۀ جایگاه رأی اکثریت در نظام سیاسی اسلام که نقش مقبولیت­زایی داشته، نه مشروعیت­زایی بیان دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

THE PRESTIGE OF A MAJORITY IN THE POLITICAL SYSTEM OF ISLAM

نویسندگان [English]

  • Roholah Shakeri Zavardehi 1
  • Hossein Rajaei Rizi 2
1 Assistant Professor; Islamic Studies Department, Farabi University of Tehran
2 MSc Department; Theology and Islamic Sciences, Payame Noor University
چکیده [English]

In the world of complex social and political interactions, referendum as a solution has borne known and unknown virtue in society. As far as the determination of the government’s highest officials, laws and regulations by visiting the popular vote. In majority of western and eastern societies, there is unshakable proof of knowledge and its reliability. This credit is accepted in secular societies as well ideologue ones. Meanwhile, some non-Muslim scholars, and almost all Muslim scholars have questioned the validity and reliability of the absolute majority of the objections; where is the authority and credibility of the majority and the principles of credibility in the political system? This study is located between the pros and cons of topics and represents each of its attributes. This article seeks to examine the arguments for and against this institution and its foundations in the political system of Islam regardless of political inclinations and intentions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islam
  • political system
  • majority voting
  • foundations
  • Validity
  1. قرآن کریم

    نهج‌البلاغه

    1. ابن طاوس (1417ق). کشف المحجة، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
    2. ابن‌ماجه، الحافظ ابی عبدالله محمدبن یزید القزوینی (۱۳۷۲ق)، سنن، ج 1، مصر: دارالکتب العربیه.
    3. ارسطو (1337). سیاست، ترجمۀ حمید عنایت، تهران: نیل.
    4. اشپنگلر، اسوالد (1369). فلسفۀ سیاست، ترجمۀ هدایت‌الله فرهر، تهران: وزارت ارشاد.
    5. افلاطون (۱۳۳۵). جمهوریت، ترجمۀ فواد روحانی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
    6. امامی، مسعود (1391). مجلۀ فقه،   شماره 72، قم.
    7. انصاری، مرتضی بن محمد امین (1420ق). فرائد الاصول، جلد۴، قم.  
    8. انوری، حسن (1382). فرهنگ بزرگ سخن، چ اول، ج 1، تهران: سخن.
    9. برک، دموند (1393). تأملاتی دربارۀ انقلاب فرانسه، ترجمۀ سهیل صفاری، تهران: نگاه معاصر.
    10. جوادی آملی، عبدالله (1389). ولایت فقیه، ولایت فقاهت و عدالت، قم: صدرا.
    11. حرّانی، حسن بن علی بن حسین بن شعبه (1416ق). تحف العقول عن آل الرسول، تصحیح غفاری، دفتر انتشارات اسلامی قم.
    12. خمینی، روح‌الله (1385). صحیفه، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
    13. دوبنوا، آلن (1378). تأمل در مبانی دموکراسی، ترجمۀ بزرگ نادرزاده، تهران.
    14. راولز، جان (1393). نظریۀ در باب عدالت، ترجمۀ مرتضی نوری، تهران: نشر مرکز.
    15. روحانی، سید حمید (1380). نهضت امام خمینی، تهران: عروج.
    16. سیمور، مارتین لپست (1387). دائرهالمعارف دموکراسی، ج3، تهران: وزارت امور خارجه. 
    17. شیخ صدوق، محمدبن علی (1405ق). کمالالدین و تمام النعمه، تحقیق علی‌اکبر غفاری، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
    18. عبدالرحمن، عالم (1381). بنیادهای علم سیاست، چ نهم، تهران: نشر نی.
    19. قاضی شریعت‌پناهی، ابوالفضل (1388). بایسته­های حقوق اساسی، تهران: دادگستر.
    20. قرداغی، فاضل (1393). افسانه دموکراسی، ترجمۀ کیومرث رستمی، تهران: آراس.
    21. کوهن، کارل (1371). دموکراسی، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: نشر نی.
    22. مجلسی، محمدباقر (1983): بحارالانوار، ج 65، بیروت: مؤسسۀ الوفاء.
    23. مصباح‌یزدی، محمدتقی (۱۳۸۷). مردمسالاری دینی و نظریۀ ولایت فقیه، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
    24. موسویان، سید اباالفضل (1380). نامۀ  میبد، سال اول، ش 1.