واکاوی ایدئولوژی داعش براساس نظریۀ توماس اسپریگنز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکدۀ حقوق و الهیات، دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

هدف این پژوهش، بررسی و کشف ایدئولوژی داعش است. مقالۀ حاضر سعی داردبراساس روش‌شناسی توماس اسپریگنز به این پرسش پاسخ دهد که ایدئولوژی داعش چگونه در خاورمیانه شکل گرفته است؟ براساس یافته‌های این مقاله، شکل‌گیری ایدئولوژی داعش، ریشه در بحران‌های معاصر جهان اسلام معاصر دارد. داعش بحران موجود در جوامع اسلامی را در جاهلیت مدرن این جوامع می‌بیند. آنها با مقایسۀ کشورهای اسلامی معاصر با دوران جاهلیت زمان پیامبر اکرم معتقدند که مسائلی همچون کفر، شرک و بدعت سبب شکل‌گیری جاهلیت معاصر شده است. از نظر داعش، دلایل این بحران عبارت است از عواملی همچون مدرنیته که دین را از سیاست جدا کرد، فرقه‌گرایی و رافضی‌گرایی که با بدعت موجب انحراف در دین شد و انحطاط اخلاقی مسلمان. از نظر داعش،هدفنهاییمسلمانانمتعهد،بایداستقرارحاکمیت خداوندرویزمینباشدتابهاینوسیله،همۀگناهان،رنج‌هاوفشارهادفعشود و بر همین اساس جامعه بازسازی‌شدۀ خود را در گذشته و در قالب خلافت اسلامی به سبک و سیاق خلفای راشدین طرح‌ریزی می‌کند و تنها راه رسیدن به این جامعۀ آرمانی را در هجرت و جهاد می‌بیند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

THE ANALYSIS OF ISIS IDEOLOGY BASED ON THE METHODOLOGY OF THOMAS SPRINGS

نویسندگان [English]

  • Abbas Haidary 1
  • Nasrollah Nakhaei Zarandi 2
1 Assistant Professor, Shahid Bahonar University of Kerman
2 M.A Student, Shahid Bahonar University of Kerman
چکیده [English]

The aim of this study is to investigate and discover Islamic State Ideology. This present paper tries to answer this question based on Thomas Springs methodology on how Islamic state ideology is formed in the Middle East The findings of this paper indicate that the formation of the Islamic State ideology is rooted in the contemporary crisis of the Middle East societies and the Muslim world . The Islamic State sees this existing crisis in Islamic societies in the modern Jahiliyyah communities. By comparing contemporary Islamic countries with the age of Jahiliyyah in the Prophet’s period, they believe that some issues such as infidelity, polytheism, idolatry, heresy and deviation from religion and Jahiliyyah lead to the formation of the modern and contemporary Jahiliyyah. In the opinion of Islamic State, the reasons of this crisis is rooted in some factors such as modernity that separates religion from politics, sectarianism with heretics that leads to a deviation from religion and the moral decadence of Muslims. In the point of view of Islamic State, the ultimate goal of committed Muslims should be establishing the rule of God on earth, so that all sins, sufferings and the pressure the disposed, and accordingly rebuilt community designed itself in the form of an Islamic caliphate in the past and Guided and the only way to get to the Hijra and jihad sees this ideal society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ISIS
  • Crisis
  • Jahiliyyah
  • hijra
  • Jihad
  • caliphate
  1. فارسی

آدمی، علی؛ یزدان‌پناه، مهدی؛ و جهانخواه، عادل (1390). «بیداری اسلامی و تغییر رژیم‌های عربی: عوامل و زمینه‌ها»، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، سال 15، ش 1.

ابراهیم‌نژاد، محمد (1394). داعش، بررسی انتقادی تاریخ و افکار، قم، انتشارات: دارالاعلام لمدرسه اهل بیت.

ابراهیمی، نبی‌اله (1389). «گفتمان اسلام سلفی و جهانی شدن امنیت خاورمیانه»، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، دورۀ 13، ش 50: 194-175.

احمدی، بابک (1373). مدرنیته و اندیشۀ انتقادی، تهران: نشر مرکز.

اسپریگنز، توماس (1377). فهم نظریه‌های سیاسی، ترجمه فرهنگ رجایی، تهران: آگاه.

اصغری‌نژاد، محمد (1393). «زیارت قبور و سفرهای زیارتی از نگاه اهل سنت»، پژوهش‌نامۀ نقد وهابیت، سراج منیر، سال 4، ش 16.

بامری، جواد (1394). شجرۀ خبیثه، بررسی پیشینه و نقش محمد بن عبدالوهاب در شکل‌گیری داعش، قم: نشر شهید کاظمی

بخشی شیخ احمد، مهدی؛ بهاری، بهنام؛ و  وهاب‌پور پیمان (1392). «بررسی ایدئولوژی گروه تکفیری- وهابی دولت اسلامی عراق و شام»، فصلنامۀ علوم سیاسی، سال 16، ش 64.

برزگر، ابراهیم (1376).  «چهارچوب مفهومی برای تحولات مصر»، فصلنامۀ پژوهش حقوق و سیاست، سال نهم، ش 22.

---------- (1383). «مسئلۀ فلسطین در اندیشۀ سیاسی اسلام معاصر و روش جستاری اسپریگنز»، مجلۀ پژوهش حقوق و سیاست، سال ششم، ش 12.

تودنهوفر، یورگن (1394). ده روز با داعش، از درون دولت اسلامی، ترجمۀ علی عبدالهی و زهرا معین‌الدینی، تهران: نشر کتاب کوله‌پشتی.

تیلور، چارلز؛ و رجایی، فرهنگ (1393). زندگی فضیلتمند در عصر سکولار، ترجمۀ فرهنگ رجایی، تهران: آگه.

حسینی‌زاده، محمدعلی (1386)؛ اسلامسیاسیدرایران، قم: انتشارات دانشگاه مفید.

حقیقت، سیدصادق (1387). روش‌شناسی علوم سیاسی، چ سوم. قم: انتشارات دانشگاه مفید.

حقیقت، سید صادق؛ ‌و حجازی، سید حامد (1389). «نگاهی انتقادی به کاربرد نظریۀ بحران اسپریگنز در مطالعات سیاسی»، فصلنامۀ علوم سیاسی، ش 49.

دکمجیان، هرایر (1390). جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب، بررسی پدیدۀ بنیادگرایی اسلامی، ترجمۀ حمید احمدی، تهران: کیهان.

زارعی، آرمان (1393). «پست‌سکولاریسم، مذهب و حوزۀ عمومی در اندیشۀ یورگن هابرماس»، پژوهشنامۀ علوم سیاسی، سال 10، ش 2: 112-79.

سید‌نژاد، سید باقر (1389). «سلفی‌گری در عراق و تأثیر آن بر جمهوری اسلامی»،فصلنامۀ مطالعات راهبردی،دورۀ 13، ش 47: 122-95.

------------ (1390). «رویکردشناسی فلسفی و معرفتی جریان سلفی‌گری»، فصلنامۀ فلسفۀ دین، سال 8، ش 11: 160-131.

صادقی، سید شمس‌الدین؛ اخوان کاظمی، مسعود؛ و لطفی، کامران (1394).«بحران سوریه و مناقشۀ ژئوپلیتیکی قدرت‌های منطقه‌ای»،فصلنامۀ مطالعات سیاسی جهان اسلام، دورۀ چهارم، ش 4: 128-107.

صبور، رحیم (1393). «جاهلیت در نگاه سلفیۀ جهادی و اثرات سوء آن بر جهان اسلام»، پژوهش‌نامۀ نقد وهابیت، سراج منیر، سال 4، ش 16.

صفی، لوآی، م. (1380). چالش مدرنیته، جهان عرب در جست‌وجوی اصالت، ترجمۀ سید احمد موثقی، تهران: دادگستر.

طشت‌زر، فریبا؛ حیدری، حسین؛ و روحانی رصاف، جواد (1391). «دین و مدرنیته از نگاه آنتونی گیدنز»، دوفصلنامۀ علمی- پژوهشی پژوهشنامۀ ادیان، سال 6، ش 11.

عبدالملکی، سعید (1394). تحلیل روانشناختی پدیدۀ داعش با تأکید بر روان‌شناسی سیاسی، تهران: نشر علم.

عدالت‌نژاد، سعید (1390). «سلفیان تکفیری یا الجهادیون»، فصلنامۀ تاریخ و تمدن اسلامی، قم، ش 13.

عزیزاللهی، حکیمه (1386). «مدرنیته و رنه گنون»، فصلنامۀ علوم سیاسی، سال 10، ش 86.

غفاری، هشجین؛ و علیزاده، قدسی (1393). «مؤلفه‌های فرهنگ سیاسی جریان سلفی تکفیری (مطالعۀ موردی: داعش)»، فصلنامۀ مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال سوم، ش 11.

فیرحی، داود (1393). «آزادسازی بغداد به‌جای آزادسازی قدس»،  فصلنامۀ مهرنامه، سال پنجم، ش 93.

فیروزآبادی، سیدحسن (1394). تکفیریهای داعش را بشناسیم، تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.

محقر، احمد؛ و خطیبی ‌قوژدی، محمد (1391). «بررسی رابطۀ مدرنیته و بنیادگرایی اسلامی براساس مفهوم نوستالوژی»، فصلنامۀ مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال 1، ش 2.

مصطفی، حسن (1394). داعش، زیرساخت‌های معرفتی و ساختاری، تهران، مؤسسۀ فرهنگی و هنری آفتاب خرد.

منوچهری، عباس؛ و عباسی، مسلم (1389). فرایند شکل‌گیری اندیشۀ جلال آل احمد "بازگشت به خویشتن"، فصلنامۀ سیاست، مجلۀ دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 40، ش 4: 313-299.

ناوشکی، حسین؛ احمدیان، قدرت (1394). «عوامل قدرت‌یابی داعش در عراق»، فصلنامۀ علوم سیاسی، سال هجدهم، ش 72: 67-43.

نجات، سید علی (1394). «راهبرد ایالات متحدۀ آمریکا در قبال دولت اسلامی عراق و شام (داعش)»، فصلنامۀ مطالعات منطقه‌ای: آمریکاشناسی اسرائیل‌شناسی، سال 16، ش 4.

نجفی، موسوی (1389)، هویت ملی ایرانیان و انقلاب اسلامی، تهران: انتشارات زمان نو.

نورانی، امیر (1391). «مصر، بیداری اسلامی و الگوی ایران»، فصلنامۀ علمی- پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال 9، ش 28.

نورانی، سید مهدی (1394).  داعش، از کاشت تا برداشت، قم: مجد اسلام.

هوشنگی، حسین؛ و پاکتچی، احمد (1393). بنیادگرایی و سلفیه: بازشناسی طیفی از جریان‌های دینی، تهران: دانشگاه امام صادق.

2. خارجی

 -Brachman, Jarret M. (2009). Global Jihadism Theory and practice, Routledge Abingdon, Oxon.

-BUNzel, Cole, (2015). From Paper State to Caliphate: The Ideology of the Islamic State, The Brookings Project on U.S. Relations with the Islamic World ANAlySIS.

 -Dabiq, (2014). “A Call to Hijrah”, Issue: 3.

 -Dabiq, (2014). “The Failed Crusade”, Issue: 4.

- Dabiq, (2014). “The Flood”, Issue: 2.

 -Dabiq, (2014). “The Return of Khilafah”, Issue: 1.

-Dabiq, (2015). “From Hypocrisy to Apostasy”, Issue: 7.

-Dabiq, (2015). “Shariah Alone Will Rule Africa”, Issue: 8.

 -Dabiq, (2015). “The  Rafidah From Ibn Saba To The Dajjal”, Issue: 13.

-Daesh, (2013).  “Book 6: black flags from the Palstine”, The Islamic State.no:6.

-Daesh, (2014). “The Revived Caliphate”,The Islamic State,no:7.

-Giddens, Anthont (1991). Modernity and self identity Self and Society in the Late Modern Age, polity press .

-Helfont, S. (2009). The Muslim Brotherhood and the Emerging ‘Shia Crescent’. Elsevier.

-Luomi, M. (2008). Sectarian Identities or Geopolitics? The Regional Shia-Sunni Divide in the Middle East. Ulkopol I I T T Inen Inst I Tuut T I.

-Mcquaid, Julia, (2014). “Reviving the Caliphate: Fad,or the Future?”, Center for Stability and Development CNA Corp. Strategic Studies.

 -Osman, Fathi, (2001), Islam in a Modern State: Democracy and the Concept of Shura, Center for Muslim-Christian Understanding History and International Affairs Edmund AWalsh School of Foreign Service Georgetown University Washington, D.C.

 -Stern, Jessica And Berger, j.m. (2015). ISIS The State Of Terror, HarperCollins Publishers Inc, New York.