پوپولیسم سیاسی- اقتصادی و فرهنگی، دموکراسی و توسعه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد علوم سیاسی دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

پوپولیسم، پدیده‌ای است با ریشه‌های عمیق تاریکی و اجتماعی که با داعیة اعادة حاکمیت به مردم و با شعار عدالت، توده‌های فقیر و محروم و به‌حاشیه‌رانده را علیه نخبگان حاکم بسیج می‌کند و اکنون به پدیده‌ای جهانی و علیه جهانی شدن، تبدیل شده است. مقالة حاضر می‌کوشد معنا و ویژگی‌ها و زمینه‌های تاریخی و اجتماعی و فکری پوپولیسم را، به‌ویژه در آمریکای لاتین، با این پرسش محوری که چه رابطه و نسبتی با دموکراسی و توسعه دارد، بررسی کند. به‌نظر می‌رسد که پوپولیسم در پیوند با چپ‌گرایی یا بنیادگرایی مذهبی یا ناسیونالیسم رمانتیک، با دامن زدن به هیجانات توده‌ای و تشدید شکاف‌های هویتی و قومی- نژادی و فرقه‌ای و اجتماعی، نظم و ثبات سیاسی و حاکمیت قانون و انباشت سرمایه را تضعیف  می‌کند و به‌شدت مانع تحقق توسعه و در نتیجه دموکراسی در کشورهای جهان سوم می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

--

نویسنده [English]

  • Ahmad Movaseghi
چکیده [English]

پوپولسم پدیده ای است که با بسیج توده ای و به عنوان اعادۀ حاکمیت به مردم علیه نخبگان حاکم در ابعاد سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جهت گیری دارد و اکنون به بسیاری از کشورها سرایت کرده است. مقالۀ حاضر می کوشد معنا و ویژگی ها و زمینه های تاریخی و اجتماعی شکل گیری پوپولیسم، به ویژه در آمریکای لاتین، را با این پرسش محوری که چه رابطه و نسبتی با دموکراسی و توسعه دارد، بررسی نماید. به نظر می رسد که پوپولیسم در پیوند با چپ گرایی یا بنیادگرایی مذهبی به شدت مانع تحقق توسعه ودر نتیجه دموکراسی درکشورهای جهان سوم است.

کلیدواژه‌ها [English]

  • پوپولیسم
  • دموکراسی
  • توسعه
  • آمریکای لاتین
  • صنعتی شدن
  1. الف) فارسی

    1. آرگون، محمد (1397). بازاندیشی در اسلام، ترجمة احمد موثقی، تهران: روزنه.
    2. بود، اریک (1395). دموکراتیزاسیون، توسعه و دولت پدرسالار در عصر جهانی شدن، ترجمة احمد موثقی، تهران: رُخ دادنو.
    3. پیترس، نِدِروین (1396). نظریة توسعه، شالوده شکنی‌ها / بازسازی‌ها، ترجمة احمد موثقی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    4. شرابی، هشام (1385). چدرسالاری  جدید، ترجمة احمد موثقی، ج 2، تهران: کویر.
    5. شوماخر، ای. اف (1372). کوچک زیباست، اقتصاد با ابعاد انسانی، ترجمة علی رامین، ج 3، تهران: سروش.
    6. کاسیرر، اِرنسِت (1362). افسانة دولت، ترجمة نجف دریابندری، تهران: خوارزمی.
    7. لِفت ویچ، اکریان (1387). تحولات جدید در علوم سیاسی، ترجمة احمد موثقی، تهران: میزان.
    8. موثقی، سید احمد (1394). صلح، امنیت و توسعه، ج 2، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    9. هتنه، بژورن (1388). تئوری توسعه و سه جهانی، ترجمة احمد موثقی، ج 2، تهران: قومس.