ارزیابی ظرفیت‌ها و تنگناهای اخلاق هنجاری در سیاست‌ورزی «اخلاق فایده- وظیفه‌گرایی» به‌مثابۀ تمهیدی در جهت سازگاری اخلاق و سیاست

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار مطالعات منطقه‌ای و روابط بین‌الملل، دانشکدۀ روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه

چکیده

سازگاری میان اخلاق و سیاست، ضرورتی مبرم در نیل به ساختارهای سیاسی و سیاست‌ورزی اخلاق‌محور است. بر این اساس، سه مکتب فضیلت‌گرایی، فایده‌گرایی و وظیفه‌گرایی ارزیابی می‌شود تا ظرفیت‌ها و تنگناهای هریک آشکار و تبیین شود. بدین‌منظور از روش تحلیل مفهومی و ارزیابی انتقادی در بستر فلسفۀ تحلیلی استفاده شده است. برایند این پژوهش نشان می‌دهد که در راستای سازگاری اخلاق و سیاست، نمی‌توان صرفاً به یکی از مکتب‌های اخلاقیِ سه‌گانه بسنده کرد. راه‌حل پیشنهادی نویسنده، برگرفتن آموزه‌هایی از فایده‌گرایی و وظیفه‌گرایی در کنار« قاعدۀ زّرین» است تا از سویی امکانات این دو مکتب مورد بهره‌برداری قرار گیرد؛ از سوی دیگر، از تناقض‌ها و ناسازگاری‌های این دو در سیاست‌ورزی اخلاقی فاصله گرفته شود. نقطۀ عزیمت این طرح تلفیقی، اخلاق سیاسی برخوردار از درون‌مایۀ نظری و توانمندی کاربردی در گسترۀ سیاست است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

AN EVALUATION OF THE CAPACITIES AND DEFICIENCIES OF NORMATIVE ETHICS IN STATESMANSHIP “UTILITARIAN- DEONTOLOGICAL ETHICS” AS AN ENDEAVOUR TOWARDS CONSISTENCY BETWEEN MORALITY AND POLITICS

نویسنده [English]

  • Seyed Ali Mahmoudi
Associate Professor; Department of Regional Studies and International Relations, School of International Relations, Ministry of Foreign Affairs of the I.R. of Iran
چکیده [English]

Attaining consistency and coordination between morality and politics is a vital necessity for achieving a moral-oriented political structure and statesmanship. Therefore, three schools of virtue ethics, utilitarianism, and deontological ethics are evaluated in order that their capacities and deficiencies are explained and revealed. For this purpose, we have used the methodology of conceptual analysis and critical evaluation within analytic philosophy. The outcome of this study suggests that merely one of the triple moral schools cannot be sufficient to provide consistency between morality and politics. Therefore, my proposed solution is to take some propositions from utilitarianism and deontological ethics together with Golden Rule to exploit the potential of these two schools of thought on the one hand, and to make divergence in the contradiction and inconsistency in moral politics on the other. The point of departure for this compilation is a political morality which enjoys theoretical theme, and the applied capacity in the realm of politics.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Deontological Ethics
  • Golden Rule
  • Normative Ethics
  • Morality
  • Politics
  • Utilitarianism
  • Virtue Ethics

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. ارسطو (1385). اخلاق نیکوماخس، ترجمۀ محمدحسن لطفی، چ دوم، تهران: طرح نو.
    2. ----- (1358). سیاست، ترجمۀ حمید عنایت، چ سوم، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
    3. افلاطون (1368). جمهور، ترجمۀ فواد روحانی، چ پنجم، تهران: علمی و فرهنگی.
    4. ----- (1362). پنج رساله، ترجمۀ محمود صناعی، چ سوم، تهران: علمی و فرهنگی.
    5. ------ (2537). دورۀ آثار افلاطون، قوانین، ترجمۀ محمدحسن لطفی، ج چهارم، تهران: خوارزمی.
    6. ----- (1364). دورۀ آثار افلاطون، رسائل منسوب به افلاطون، ترجمۀ محمدحسن لطفی، ج هشتم، تهران: خوارزمی.
    7. سعدی، مصلح بن عبدالله (1365)، کلیات سعدی، به اهتمام محمدعلی فروغی، چ پنجم، تهران: امیرکبیر.
    8. علی بن ابی‌طالب (1370). نهج‌البلاغه، ترجمۀ سید جعفر شهیدی، چ دوم، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
    9. فروغی، محمدعلی (1361). سیر حکمت در اروپا، دو جلدی، تهران: صفی علیشاه.
    10. کاسیرر، ارنست (1362). افسانۀ دولت، ترجمۀ نجف دریابندری، تهران: خوارزمی.
    11. کانت، ایمانوئل (1369). بنیاد مابعدالطبیعۀ اخلاق، ترجمۀ حمید عنایت و علی قیصری، تهران: خوارزمی.
    12. ---------- (1378). درس‌های فلسفۀ اخلاق، ترجمۀ منوچهر صانعی دّره بیدی،تهران:  نقش و نگار.
    13. گنسلر، هری جی. (1395). درآمدی جدید به فلسفۀ اخلاق، ترجمۀ حمیدۀ بحرینی، ویراست دوم مؤلف، چ پنجم، تهران: آسمان خیال.
    14. محمودی، سید علی (1393الف). درخشش‌های دموکراسی، تهران: نگاه معاصر.
    15. -------------- (1393ب). خرد سیاسی، جستارهایی در آزادی، اخلاق و دموکراسی، تهران: نگاه معاصر.
    16. -------------- (1395الف). فلسفۀ سیاسی کانت، چ سوم، تهران: نگاه معاصر.
    17. -------------- (1396ب). «تزاحم اخلاقی در تعامل دولت­های ذینفع و سازمان ملل متحد، مطالعۀ موردی: حذف نام «ائتلاف عربستان» از فهرست ناقضان حقوق کودک»، فصلنامۀ دولت‌پژوهی، سال سوم، ش 9، بهار 1396، ص 82-45.
    18. مسیح، عیسی (2009). انجیل، ترجمۀ هزارۀ نو، بریتانیا، ایلام.
    19. میل، جان استوارت (1363). رساله دربارۀ آزادی، ترجمۀ جواد شیخ‌الاسلامی، چ سوم، تهران: علمی و فرهنگی.
    20. ---------------- (1388). فایده‌گرایی، ترجمۀ مرتضی مردیها، تهران: نشر نی.

     

    ب) خارجی

    1. Arendt, Hannah (1982), Lectures on Kant’s Political Philosophy, ed. with interpretive essay by Ronald Beiner, Chicago, University of Chicago Press.
    2. Brown, Alan (1986), Modern Political Philosophy, Theories of the Just Society, England, Penguin Books.
    3. Harsanyi, John C., “Morality and the Theory of Rational Behaviour”  (1994), in Amartya Sen and Bernard Williams,  (eds.), Utilitarianism and Beyond, Cambridge, Cambridge University Press, pp.39-42.
    4. Horton, John (1986), “Political Philosophy and Politics”, Adrian Leftwich  (ed.), What is Politics? Oxford, Basil Blackwell.
    5. Kant, Immanuel (1997A), Critique of Practical Reason, ed. by Mary Gregor, introd. by Andrews Reath, Cambridge, Cambridge University Press.
    6. Kant, Immanuel (1997B), Perpetual Peace, ed. by Mary Gregor, introd. by Andrews Reath, Cambridge, Cambridge University Press.
    7. Locke, John (1986), Two Treatises of Government, Intro. by W.S. Carpenter, London and Melbourne, Everyman ’Library.
    8. Raphael, D. D., (1983), Problems of Political Philosophy, Revised edition, London, MacMillan.
    9. Sullivan, Roger J., (1997), An Introduction to Kant’s Ethics, Cambridge, Cambridge University Press.

     

فصلنامه سیاست
دوره 50، شماره 1
خرداد 1399
صفحه 289-305

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 اردیبهشت 1397
  • تاریخ بازنگری: 15 آذر 1397
  • تاریخ پذیرش: 15 آذر 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار