فوکو؛ کنش پارهسیاییِ انقلابِ شیعی و یونان باستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه گنبدکاووس

چکیده

پژوهش‌های بسیاری دربارۀ رویکرد فوکو به انقلاب اسلامی ایران انجام گرفته، اما هیچ‌کدام به رابطۀ آن با فلسفۀ یونان باستان اشاره نکرده است. هدف این مطالعۀ تطبیقی نشان دادن این نکته است که بدون فهم فلسفۀ یونان و نقد مسیحیت، علت حمایت فوکو از انقلاب روشن نخواهد بود. ازاین‌رو پرسش مقالۀ حاضر این است که از دید فوکو، چه رابطه‌ای میان انقلاب شیعی ایران و فلسفۀ یونان باستان وجود دارد؟ آیا چنین قرینه‌سازی‌هایی موجه است؟ از دید فوکو، پارهسیا عنصر بنیادین مشترک میان فلسفه یونان و تشیع است. سه مفهوم «شهید»،« آفرینش سوژه» و «مرجعیت» از ویژگی‌های پارهسیایی شیعی است. از دید او، غایت پارهسیا و تشیع، تبدیل افراد به سوژه‌های خودآیین است. او دریافتی متفاوت از مفهوم سیاسیِ «انقلاب» پیشنهاد می‌کند، همان‌گونه‌که تشیع را همچون معنویت سیاسی فهم می‌کند. هدف این مقاله، کشف خاستگاه فلسفیِ رویکرد فوکو به انقلاب است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Foucault: Parrhesia's Practice in Shiite Revolution and ancient Greece

نویسنده [English]

  • aref danyali
theology department, humanities faculty, gonbad university, iran
چکیده [English]

Many investigations have been done about Foucault's approach to Iran Islamic Revolution, but none of them did not explain its relation with ancient Greece philosophy. One main objective in this comparative literary study is to argue that Without understanding of Greece Philosophy and critic of Christianity, it did not Reveal cause of Foucault's protection of Revolution. Therfore, the main question here is that what relation is between Iran Shiite Revolution and Ancient Greece Philosophy? Do this similitudes is justifiable? In Foucault' view, Parrhesia is common point between Greece Philosophy and Tashayyu. Concepts of "Martyr", "the creation of subjects" and "Marjiyat" are features of Shiite Parrhesia Practice. Foucault maintains aim of Parrhesia and Tashayyu is the conversion of person into autonomous subjects. He has different understanding of political concept of Revolution , such as he understands Tashayyu as a political spirituality. this Paper reveals Philosophical origin of Foucault's approach to Revolution.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Parrhesia"
  • "Martyr"
  • "Political spirituality"
  • "Christianity"
  • "Ancient Greece Philosophy"

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. اَدو، پی‌یر (1382). فلسفۀ باستانی چیست؟، ترجمۀ عباس باقری، تهران: علم.
    2. تاجیک، محمدرضا (1377). «غیریت و هویت (شکل‌گیری گفتمان انقلابی در ایران)»، پژوهشنامۀ متین، زمستان، ش 1.
    3. خوشروزاده، جعفر (1385). «میشل فوکو و انقلاب اسلامی(رهیافتی پسامدرنیستی از منظر تحلیل گفتمان)»، پژوهشنامۀ متین، تابستان و پاییز، ش 31 و 32.
    4. سایمونز،جان (1390). فوکو و امر سیاسی، ترجمۀ کاوه حسین‌زاده‌راد، تهران: رخ‌داد نو.
    5. شریعتی،علی (1360). «حسین وارث آدم»، در: مجموعه آثار 19، تهران: قلم.
    6. -------- (1356). «خودسازی انقلابی»، در مجموعۀ آثار 2، تهران: قلم.
    7. فوکو، میشل (1377). ایرانیان چه رؤیاهایی در سر دارند؟، ترجمۀ حسین معصومی همدانی، تهران: هرمس.
    8. --------- (1380). ایران: روح یک جهان بی‌روح، ترجمۀ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
    9. -------- (1390). گفتمان و حقیقت، ترجمۀ علی فردوسی، تهران: دیبایه.
    10. کانت، ایمانوئل (1377). در پاسخ به روشنگری چیست؟، ترجمۀ سیروس آرین‌پور، تهران: آگه.
    11. مگی، بریان (1377). فلاسفۀ بزرگ، ترجمۀ عزت‌الله فولادوند، تهران: خوارزمی.
    12. محمدی، جمال؛ دانش‌مهر، حسین؛ بیچرانلو، عبدالله (1392). «ارزیابی انتقادی روایت میشل فوکو از انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامۀ پژوهشنامۀ انقلاب اسلامی، دانشگاه همدان: زمستان، ش 9.
    13. مطهرنیا، مهدی (1382). «عرفان سیاسی در فرایند انقلاب اسلامی ایران»،: فصلنامۀ اندیشۀ انقلاب اسلامی، بهار، ش 5.
    14. نیچه، فریدریش (1380). تبارشناسی اخلاق، ترجمۀ داریوش آشوری، تهران: آگه.
    15. وبر، ماکس (1385). اخلاق پروتستانی و روح سرمایه‌داری، ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان و پریسا منوچهری کاشانی، تهران: علمی و فرهنگی.
    16. هگل (1387). خدایگان و بنده، ترجمه و پیشگفتار: حمید عنایت، تهران: خوارزمی.

    ب) خارجی

     

    1. Afray,Janet & Anderson, Kevin (2005). Foucault and the Iranian Revolution, Chicago:The University of Chicago Press.
    2. Carrete,Jeremy (2000). “Towards a Political Spirtuality”, Foucault and religion, London: Routledge.
    3. Foucault, Michel (1983). “The Subject and Power”, Michel Foucault: Beyond Structuralism and Hermeneutics, Hubert L. Dreyfus and Paul Rabinow, The university of Chicago press.
    4. ------------------ (1988). Technologies of the self, Edited by Luther Martin and others, The University of Massachusetts Press.
    5. ----------------- (1990a).”Iran: The Spirit of a World Without Spirit”, Politics, Philosophy, Culture, Translated by Alan Sheridan and others, Edited by Lawrence D.Kritzman, London:Routledge.
    6. --------------------- (1990b). “Politics and Reason”, Foucault:Politics, Philosophy,Culture, Translated by Alan Sheridan and others, Edited by Lawrence Kritzman, London: Routledge.
    7. ------------------- (1990c). The Use of Pleasure (The History of Sexuality,V2), Translated by Robert Hurley,Vintage Books.
    8. ------------------ (1997a). “What is Enlightenment?”, Translated by Robert Hurley and others, ETHICS, Edited by Paul Rabinow,The Penguin Press.
    9. --------------------- (1997b). “Friendship as a way of Life”, Translated by Robert Hurley and others, ETHICS, Edited by Paul Rabinow, The Penguin Press.
    10. ---------------------- (1999). “on religion”, Religion and Culture, Selected and edited by Jeremy Carrette,New York: Routledge.
    11. ------------------ (2005). The Hermeneutics of the Subject, edited by Ferderic Gros, General editors: Francois Ewald and Alessandro Fontana,Translated by Graham Burchel, Palgrave macmillan.
    12. Leezenberg, Michiel (2004). “Power and Political Spirituality: Michel Foucault on the Islamic Revolution in Iran”, Michel Foucault and Theology, Edited by James Bernauer and Jeremy Carrete, Ashgate Publishing Company.
    13. Rayner,Timothy (2007). Foucault's Heidegger, Continuum.
    14. Venn,Couze (2000). Occidentalism, London: Sage Publications.
فصلنامه سیاست
دوره 50، شماره 2
تیر 1399
صفحه 555-572

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 08 خرداد 1398
  • تاریخ بازنگری: 16 شهریور 1398
  • تاریخ پذیرش: 16 شهریور 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار