تأملی در جریان نوسلفی‌ها؛ محمد العریفی و تأثیر خطابه در نفوذ آراء

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکترای علوم سیاسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

نوسلفی‌گری جریانی است از میان جریان‌های کلامی معاصر که در روش همچون سلفی‌گری به تفسیر تحت‌الفظی از متون می‌پردازد. عملگراست و پیوندی نزدیک با فناوری دارد. نوسلفیان برخلاف جریان سلفیۀ سنتی، و سلفیۀ وهابی رویکردی آشتی‌‌آمیز نسبت به جهان غرب، حقوق زنان و مدرنیته دارند؛ همچنین به‌دلیل وعده‌های جذاب، بیان ساده و فارغ از پیچیدگی‌های کلامی و فقهی، جذابیت بسیار زیادی برای مسلمانان و غیرمسلمانان دنیا داشته‌اند. در این مقاله یکی از متفکران جریان نوسلفی، محمدبن عبدالرحمن العریفی معرفی، و آثار و میزان نفوذ وی در شبکه‌های مجازی و همچنین نسبت میان فن خطابه و ادبیات این متفکر نوسلفی در متن آثارش با شهرت و محبوبیتش در جهان اسلام، به‌طور خاص، بررسی شده است. پرسش اصلی این مقاله به چرایی نفوذ و شهرت روزافزون العریفی می‌پردازد و بررسی محتوای آثار وی نشان‌ می‌دهد که روش بیان معارف دینی مبتنی بر فن خطابه است، به‌طوری‌که خواننده را نه با استدلال، بلکه با تحکمات و مثال‌های متعدد روبه‌رو می‌کند و آنقدر این رویه را ادامه می‌دهد تا خواننده به درجۀ اقناع برسد. هدفی که در تمامی متون این آثار دنبال می‌شود، صرفاً «اقناع» و اکتفا خواننده برای «تبعیت» از نص مقدس است. بدین‌ترتیب فرضیۀ مورد اثبات ما در این مقاله فن خطابه را عامل محوری نفوذ و شهرت آرای العریفی در جهان اسلام می‌داند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reflections on the New-Salafism: Muhammad Al’ Arifi And The impact of rhetoric on influence of ideas

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mehdi Esmaeli 1
  • Seyyed Shahab Ghadiri 2
1 Political Science faculty member at Tehran Univerity
2 Student
چکیده [English]

Theology of the New-Salafism, like the traditional Salafism believes in a literal interpretation of the texts, it values practice and it has an affinity with technology. New-Salafists, comparing to the traditional Salafi movement, and Vahhabi Salafi, has a more conciliatory approach toward the Western world, women’s right and modernity. Besides, due to the attractive promises, plain literature, and no theological complexities, the New-Salafism has attracted so many Muslims and non-Muslims all around the world. In this study we will introduce Muhammad-ibn Abdul Rahman Al’ Arifi, one of the New-Salafi thinkers. We will examine his books and his influence among social media to investigate the relationship between the rhetoric and literature used in books of this contemporary New-Salafi thinker and his popularity in Islamic world, specifically. As for the lack of studies in this field, it was necessary to refer to the most of his translated books and to classify them according to subjects and their structure in order to get a more comprehensive look on the works and thoughts of this thinker. In this study, we have used heuristic method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Salafi
  • New-Salafi
  • Fundamentalism
  • Muhammad Al’ Arifi
  • Rhetoric
الف) فارسی
1. الرشید، مضاوی (1393). عربستان سعودی و جریان‌های جدید اسلامی، ترجمۀ رضا نجف‌زاده، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
2. عریفی، محمد بن عبدالرحمن (1380). به‌دنبال یک شغل خوب، ترجمۀ محمدامین عبداللهی، عربستان سعودی، سایت فارسی دکتر محمد العریفی.
3. ------------------- (1381الف). خداحافظ قهرمان، ترجمۀ محمد امین عبداللهی، عربستان سعودی، سایت فارسی دکتر محمد العریفی.
4. ------------------ (1382الف). اخگر به دستان، ترجمۀ محمد امین عبداللهی، عربستان سعودی، سایت فارسی دکتر محمد العریفی.
5. ------------------ (1382ب). در شکم نهنگ، ترجمۀ محمد امین عبداللهی، عربستان سعودی، سایت فارسی دکتر محمد العریفی.
6. ------------------ (1382ج). اشک گلدسته‌ها، ترجمۀ محمد امین عبداللهی، عربستان سعودی، سایت فارسی دکتر محمد العریفی.
7. ----------------- (1382هـ). داستان‌های توبه، ترجمۀ محمد امین عبداللهی، عربستان سعودی، سایت فارسی دکتر محمد العریفی.
8. ------------------ (1388ب). داستان آن دختر،ترجمۀ محمد امین عبداللهی، عربستان سعودی، سایت فارسی دکتر محمد العریفی.
9. ------------------ (1388ج). کشتی نجات، ترجمۀ عزیز ابوزبیر، عربستان سعودی سایت فارسی دکتر محمد العریفی.
10. ----------------- (1389الف). او یک ملکه است، ترجمۀ محمد امین عبداللهی، عربستان سعودی، سایت فارسی دکتر محمد العریفی.
11. -------------------- (1389الف). پایان جهان، چ دوم، ترجمۀ محمد حنیف حسین‌زایی، زاهدان، انتشارات مکتبه اسحاقیه.
12. --------------------- (1389الف). زندگی سعادتمندان، ترجمۀ محمد امین عبداللهی، عربستان سعودی، سایت فارسی دکتر محمد العریفی.
13. ------------------- (1390الف). اعترافات یک عاشق، ترجمۀ محمد امین عبداللهی، عربستان سعودی، سایت فارسی دکتر محمد العریفی.
14. ----------------- (1390ب). بر بلندای کوه‌ها، ترجمۀ محمد امین عبداللهی، عربستان سعودی، سایت فارسی دکتر محمد العریفی.
15. ---------------- (1390ج). بندگان رحمان، نه بندگان رمضان، ترجمۀ محمد امین عبداللهی، عربستان سعودی سایت فارسی دکتر محمد العریفی.
16. ----------------- (1390د). غربت در دیار فرنگ، ترجمۀ محمد حنیف حسین‌زایی، زاهدان، انتشارات مکتبه اسحاقیه.
17. --------------- (1390هـ). گفتمان حجاب، ترجمۀ ام حسان ملازهی، عربستان سعودی، سایت فارسی دکتر محمد العریفی.
18. ----------------- (1392). مشتاقان جنت، ترجمۀ احمد ظاهر (اسلمیار)، عربستان سعودی، سایت فارسی دکتر محمد العریفی.
19. ----------------- (1393الف). بیابان شوق، ترجمۀ محمد امین عبداللهی، عربستان سعودی، سایت فارسی دکتر محمد العریفی.
20. ----------------- (1393ب). عاشقی در اتاق عمل،ترجمۀ محمد امین عبداللهی، عربستان سعودی، سایت فارسی دکتر محمد العریفی.
21. ----------------- (1393ج). کلید بهشت، ترجمۀ محمد امین عبداللهی، عربستان سعودی، سایت فارسی دکتر محمد العریفی.
22. ----------------- (1382د). باغچه‌های مرگ، ترجمۀ محمد امین عبداللهی، عربستان سعودی، سایت فارسی دکتر محمد العریفی.
23. --------------- (1388الف). از زندگی‌ات لذت ببر، ترجمۀ محمد حنیف حسین‌زایی، عربستان سعودی، سایت فارسی دکتر محمد العریفی.
24. قطب، سید (1410ق). معالم فی الطریق، قاهره: دارالشروق.
25. مصطفی، هاله (1382). استراتژی دولت مصر در رویارویی با جنبش‌های اسلامی، تهران: اندیشه‌سازان نور.
26. هیکل، حسنین (1383). پاییز خشم، ترجمه محمدکاظم سیاسی، تهران: ققنوس.
27. فیرحی، داود (1387). «ظاهرگرایان تفسیرگریز: گفتگو با: داوود فیرحی»، فصلنامۀ بازتاب اندیشه، دی 1387، ش 105، تهران، مرکز بررسی پژوهش‌های صداوسیما، قم.
 
ب) خارجی
28. Lacey, Robert, (2009). Inside the Kingdom : Kings, Clerics, Modernists, Terrorists, and the Struggle for Saudi Arabia, Newyork,Viking.
29. Ramadan, Tariq (2012). Islam and the Arab awakening. Oxford, New York: Oxford University Press.
30. Lacroix, Stéphane (2014). “Saudi Islamists and the Arab Spring. Research Paper, Kuwait Programme on Development, Governance and Globalisation in the Gulf States”, London, London School of Economics and Political Science.
31. Henderson, Simon (2008). Saudi Arabia: The Nightmare of Iraq, in The Washington Institute for Near East Policy, Policy focus 70, pp. 35 – 42.
32. Schwartz, Stephen, (Jul 19, 2004). “The Good Ayatollah: What Iraq's leading Shia cleric teaches”, The Weekly Standard, Vol. 9, No. 42.
 
ج) منابع اینترنتی
33. دانشنامۀ بریتانیکا، (‏09‏/07‏/2015) ذیل واژۀ Fundamentalism:
34. دانشنامه بریتانیکا، (‏09‏/07‏/2015) ذیل واژه Fundamentalism:
35. فیرحی، داود، (1385) خاور میانه بزرگ؛ معمای اسلامگرایی ودموکراسی، سمینار «ایران – آمریکا»، دانشگاه تهران:
36. فیرحی، داود،(17/04/1392) روزنامه همشهری: http://www.feirahi.com/?article=221     
37. فیرحی، داود، (31/03/1393) فقه سلفی و نسبت آن با خشونت، سخنرانی:
38. ربیعی‌فر، احمد (1393)، جریان شناسی القاعده:
39. زندگی نامه محمد العریفی (2014):
40. صدای اسلام: (2015/02/09)
41. العریفی، محمد (2014)، رد فتوای نکاح منصوب به وی کانال یوتیوب:
42. Kessler, Oren (‏08‏/31‏/2015), Saudi clerics use social media to spread hate, The Jerusalem Post: http://www.jpost.com/Middle-East/Saudi-clerics-use-social-media-to-spread-hate
43. آماری روزانه طرفداران العریفی در توییتر (08‏/31‏/2015):
44. آمار روزانه طرفداران محمد العریفی در فیسبوک (08/31‏/2015):
45. Al-Oadah, Sheikh Salman, Avoiding the First Person Pronoun, Thu, 2014/11/06: http://en.islamtoday.net/artshow-416-4930.htm
46. Win-Gallup International: Global index of Religion and Atheism, 2012 :      www.wingia. com/ web/files/news/14/file/14.pdf
47. Zakaria, Fareed (9/4/2014): Let’s be honest, Islam has a problem right now. The Washington Post. Available online at https://www.washingtonpost.com/opinions/fareed-zakaria-islam-has-a-problem-right-now-but-heres-why-bill-maher-is-wrong/2014/10/09/b6302a14-4fe6-11e4-aa5e-7153e466a02d_story.html
48. Hussain, Alamgir (9/4/2015): Civilization Clash between Islam and the West - Part 1. Available online at http://www.islamdaily.org/en/islam/4671.civilization-clash-between-islam-and-the-west-part.htm,