مسئلۀ روش در خوانش فلسفۀ سیاسی فارابی

فدایی مهربانی, مهدی; خسروی, کیوان

doi:10.22059/jpq.2020.240586.1007124

مسئلۀ روش در خوانش فلسفۀ سیاسی فارابی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار علوم سیاسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

² دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

10.22059/jpq.2020.240586.1007124

چکیده

مشکلۀ نحوۀ خوانش فلسفۀ سیاسی، یعنی موضوع اصلی این مقاله، سبب به‌وجود آمدن مسائل روشی در تفسیر فلسفۀ سیاسی فارابی، به‌طور خاص، و فلسفۀ سیاسی اسلامی، به‌طور کلی می‌شود. در این مقاله دو روشِ عمدۀ «منطق اجتماعی دانش» و «علم‌الاجتماع فلسفه» مطرح شده‌ است. پس از توضیح مختصری در خصوص روش نخست، سعی می‌کنیم لوگوس (منطق) حاکم بر فلسفۀ سیاسی اسلامی، از یک طرف و فلسفۀ سیاسی فارابی، از طرف دیگر را به‌وسیلۀ روش دوم بیازماییم. براساس روش علم‌الاجتماع فلسفه، هنر نگارش و «اقتصاد در حق» در نگاه فارابی را بررسی می‌کنیم. در پایان سعی می‌کنیم شیوه‌های پنهان کردن «تناقض» در نوشته‌های فارابی را درنظر آوریم. این شیوه‌ها برگرفته از تفسیر اشتراوس از ابن‌میمون است. اما در آغاز و پیش از این موضوعات مطالعات عمده بر روی فارابی و مسئلۀ تصحیح انتقادی نوشته‌های فارابی نشان داده می‌شود. سؤال اصلی پژوهش بدین قرار است: آیا آثار فارابی امکانِ خواندنِ خود را در خود نهفته دارند؟ و آیا می‌توان این آثار را در پرتوِ نورِ یکدیگر مورد بازخوانی فلسفی قرار داد؟

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Problem of Method in Reading of Farabi's political philosophy

نویسندگان [English]

mehdi fadaei mehrabani ¹
keyvan khosravi ²

¹ Assistant Professor of Political Science at the University of Tehran

² Department of political science, Faculty of Law and Political Science, Tehran University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Abstract:
The question of how to read Farabi’s political philosophy, the subject matter of this article, raises methodical problems of interpreting both Farabi’s political philosophy, in particular, and Islamic Political philosophy, in general. I will present two prominent method i.e. sociology of knowledge and sociology of philosophy. After a brief explanation about the former, I will try examine the Logos of Islamic Political Philosophy, on the one hand, and Farabi’s political philosophy, on the other hand, with the latter. Based on sociology of philosophy, I will take into account the art of writing and the economy of the truth in Farabi’s point of view. At the end of the article, we will consider some of the ways of hiding contradiction in farabi’s writings. These ways are derived from Strauss’s interpretation on Maimonides. But at the outset, we should show comprehensive studies on Farabi and the problem of critical edition of his writings.

کلیدواژه‌ها [English]

Key words: Islamic philosophy
Method
Political philosophy
Strauss
sociology of philosophy

مراجع

الف) فارسی
1. داوری اردکانی، رضا (1360). فارابی: مؤسس فلسفۀ اسلامی، تهران: ساقی.
2. -------------- (1389). فارابی فیلسوف فرهنگ، تهران: سخن.
3. ژیلسون، اتین (1389). تاریخ فلسفۀ مسیحی در قرون وسطی، ترجمۀ رضا گندمی نصرآبادی، تهران: سمت
4. شِرَت، ایوُن (1392،1995). فلسفۀ علوم اجتماعی قاره‌ای، ترجمة هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
5. طباطبایی، سید جواد (1390). ابن خلدون و علوم اجتماعی،تهران، ثالث.
6. فارابی، ابونصر (1890). الثمره المرضیه فی بعض الرسالات الفارابیه، تحقیق فردریش دیتریشی، لیدن.
7. ---------- (1960). شرح الفارابی لکتاب أرسطوطالیس فی العباره، بیروت: نشره ولهلم کوتش و ستانلی مارو.
8. ---------- (1980). تلخیص نوامیس افلاطون، تحقیق عبد الرجمن بدوی، ضمنِ کتاب افلاطون فی الاسلام، دار الاندلس.
9. ---------- (1980). فلسفه أفلاطون و أجزاؤها و مراتب أجزائها من أولها الی آخرها، تحقیق عبدالرجمن بدوی، ضمنِ کتاب افلاطون فی الاسلام، دار الاندلس.
10. ---------- (1986). المنطق عند الفارابی، الجزء الثانی، تحقیق ماجد فخری، بیروت: دارالمشرق.
11. ----------- (1986). کتاب الحروف، تحقیق محسن مهدی، بیروت: دارالمشرق.
12. ------------ (1895). آراء اهل المدینه الفاضله، تحقیق دیتریشی، لیدن.
13. ---------- (1949). احصاءالعلوم، تصحیح عثمان امین، الطبعه الثانیه، قاهره.
14. القائمه الجدیده للمطبوعات العربیه بدائره المعارف العثمانیه (1973). حیدرآباد: حیدرآباد دکن، ص 9-10.
15. مدکور، ابراهیم (1983). أبونصر الفارابی فی الذکری الألفیه لوفاته، قاهره: مکتبه العربیه.
ب) انگلیسی
1. Aristotle (1992). Eudemian Ethics, translated by Michael woods, Oxford: London Press.
2. Berger, Peter and Luckman, Thomas (1991). The Social Construction of Reality, New York: Penguin press.
3. Falaquera (1902). Reschith Chokhmah, Edited by M. David, Berlin.
4. Gadamer, Hans-Georg (2004). Truth and Method, London & New York: continuum.
5. Leo, Strauss (1945). Farabi’s Plato, In Louis Ginzberg. Jubilee Volume. New York: The American Academy for jewish research. Pp. 357-393.
6. Leo, Strauss (1952). Persecution and the Art of Writing, Chicago: University of Chicago Press
7. -------------- (1964). The City and Man, Chicago, University of Chicago
8. -------------- (1995). Philosophy and Law: Contributions to the Understanding of Maimonides and his Predecessors, trans. Eve Adler, Albany, NY: State University of New York Press.
9. Leo, Strauss, and Cropsey (1987). Joseph, History of Political Philosophy, eds. Chicago: University of Chicago Press.
10. Madkour, Ibrahim (1934). La place d’Alfarabi danc I’ecole philosophique musulmane, paris.
11. Mahdi, muhsin (2001). Alfarabi and the Foundation of Islamic Political Philosophy, Chicago & london: The University of Chicago Press.
12. Malpas, jeff & gander, helmuth (2015). The routledge companion to hermeneutics, London & New York: Routledge.
13. Mannheim, Karl (1936). Ideology and Utopia, An Introduction to the Sociology of Knowledge, trans. by Louis Wirth and Edward Shils, London, Routledge & Kegan Paul.
14. Mariam, Galston (1990). Politics and Excellence: The Polil ticaPhilsophy of Alfarabi, New Jersey: Princton University Press.
15. Netton, Ian Richard (1992). Al-Farabi and his school, London and New York: Routledge press.
16. Plato (1892). The Dialogues of Plato, Vol. 1, translated by B. Jowett, London: Oxford University Press.
17. Steinshneider, moritz (1869). Al-farabi, des arabischen philosophen leben und schriften, st-petersbourg.
18. Strauss, Leo (1936). Eine vermisste Schrift Farabis, Monatsschrift fur Geschichte und Wissenschaft des Judentums, Vol 80: 96-106.
19. Strauss, leo and Gadamer, Hans (1978). “correspondence concerning Wahrheit und Methode”, Independent Journal of Philosophy, Vol.2, pp. 5-12.
20. D. M. Dunlop (1957). “Al-Farabi’s Introductory Risalah on Logic”, Third volume, london: The Islamic Quarterly, pp. 224-235..