تحلیل مفهوم آزادی در همسویی با شریعت از دیدگاه ثقة‌الاسلام تبریزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور تبریز

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

چکیده

در عصر قاجار برای اولین‌بار تعابیر و کلماتی وارد ادبیات سیاسی و اجتماعی ایران شد که از یک سو نشانۀ آشنایی ما با غرب بود و از سوی دیگر موجب تحول در تعابیر و مفاهیم گذشته شد. کاربرد این تعابیر و ترکیبات از سوی روشنفکران و روحانیان مؤثر در مشروطه بیشتر نمایان بود. مهم‌ترین واژه و تعبیر این دوره «آزادی» بود. که در نوشته‌ها و روزنامه‌های آن دوره از سوی روشنفکران و اندیشمندان به جامعه انتقال یافت. روحانیان مذهبی نیز از این مفاهیم جدید در اندیشه‌های خود استفاده کردند. با مطالعۀ آثار و کتاب‌های ثقة‌الاسلام تبریزی دربارۀ اصول اعتقادی، اندیشه‌های جدید و افکار مدرن ایشان، مفهوم آزادی بررسی شده است. این مفهوم در باور ایشان نه‌تنها در تضاد با پایه‌های اساسی شریعت و اصول مذهبی نیست، بلکه همسو با آن و مورد تأیید اصول دین نیز است. روش‌شناسی این پژوهش تحلیلی - توصیفی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the concept of freedom from Thiqat al- Islam Tabrrizi

نویسندگان [English]

  • Samad Zahiri 1
  • Ebrahim Hooshyar 2
1 Assistant Prof social Sciences Department, Payame Noor Tabriz Branch, Tabriz, Iran
2
چکیده [English]

For the first time in the Qajar era, words and terms have entered the political and social literature of Iran, which on one hand have signaled our familiarity with the West, and on the other hand, heve evolved past terms and concepts. The usage of these terms and combinations by the influential intellectuals and clergymen was more evident in the Constitutional. The most important word and term of this period is "freedom."Which was transmitted to society in the writings and newspapers of that period by intellectuals and thinkers. Religious clerics also used these new concepts in their thinking. The concept of freedom has been studied by studying the works and books of Thiqat al- Islam Tabrrizi on his doctrines, new ideas and modern thoughts. This concept, in his view, is not only compatible with the basic tenets of the Shari'a and religious principles but also it is in line and with farored by the tenets of religion. The methodology of this research is analytical-explanatory.

کلیدواژه‌ها [English]

  • freedom
  • despotism
  • Thiqat al Islam
  • Sharia
  • Qajar

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. اشپربرگ، مانس (1363). نقد و تحلیل جباریت، ترجمۀ کریم قصیم، تهران: انتشارات دماوند.
    2. آجودانی، ماشاءالله (1387). مشروطۀ ایران، تهران: اختران: چاپ نهم.
    3. آقاجانی، ساسان (1389). فرازهایی از انقلاب مشروطه، چ اول، تهران: تک‌درخت.
    4. بشیریه، حسین (1381). جامعه‌شناسی سیاسی (نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی)، چ هشتم، تهران: نشر نی.
    5. تبریزی، میرزا علی ثقة‌الاسلام (1398). رسالۀ لالان، تصحیح محمدعلی جهان پور، چ اول، ناشر مصحح.
    6. حائری، عبدالهادی (1387). تشیع و مشروطیت در ایران، چ چهارم، تهران: امیرکبیر.
    7. حقدار، علی‌اصغر (1395). اسنادی از مشروطه‌پژوهی در ایران، دفتر سوم، امر سیاسی در رسایل عصر مشروطیت، چ اول، تهران: باشگاه ادبیات.
    8. فتحی، نصرت‌الله (1355). مجموعه آثار قلمی شادروان ثقة‌الاسلام شهید تبریز، چ اول، تهران: ناشر انجمن آثار ملی.
    9. فیرحی، داوود (1382). قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام، چ سوم، تهران: نشر نی.

    10. ----------- (1392). فقه و سیاست، چ سوم، تهران: نشر نی.

    11. ملک‌زاده، مهدی (1383). تاریخ انقلاب مشروطیت، ج 7-6، تهران: سخن.

    12. ونسا، مارتین (1394). دوران قاجار، ترجمۀ افسانه منفرد، چ دوم، تهران: اختران.

    13. همایون کاتوزیان، محمدعلی (1397). ایرانیان (دوران باستان تا دورۀ معاصر)، ترجمۀ حسین شهیدی، چ سیزدهم، تهران: مرکز.

    14. ---------------------- (1386). دولت و جامعۀ مدرن در ایران، ترجمۀ حسن افشار، چ چهارم، تهران: مرکز.

    15. --------------------- (1395). اقتصاد سیاسی ایران، ترجمۀ محمدرضا نفیسی، کامبیز عزیزی، چ بیست‌ویکم، تهران: مرکز.

    16. یثربی، یحیی (1382). ماجرای غم‌انگیز روشنفکری در ایران، چ سوم، تهران: مؤسسۀ فرهنگی دانش و اندیشه.

    17. ویتر ـ فلیپ پی (1385). فرهنگ اندیشه‌های سیاسی، ترجمۀ خشایار دیهیمی، تهران: نشر نی.

     

    ب) انگلیسی

    1. Bury, J.B. (1910). The Constiution of the later Roman Empirc, com-bridge.
    2. F. von Hayek (1982). Law, Legislation and Liberty, vol. I-III, London: Routledge, and Kegan Paul.
    3. Hamid algar, Religion and State in Modern Iran, 1785-1906 (1969). The Role of the Ulama in the Qajar Period, Berkeley: University of California Press.
    4. Hermann, Denis, 'Systeme Parlementaire et Consultation Selon Thiqat al - islam-i Tabriz: legitimation religieuse et justification historique'. in Denis Hermann and Sabrina Mervin, Courants Et Dynamiques Chiites a l epoque modern (XVIlleXxe siècles), Orient - Institut Beirut, and Institut Francais de Recherche en Iran, Beirut 2010.
    5. Isaiah Berlin (1969). Four Essays on Liberty, Oxford University Press.
    6. Keddie, Nikki R.(1995). Iran and the Muslim World: Resistance and Revolution, New York: New York University Press.
    7. Lord Acton, quoted in Bullock and Shock (eds)(1956). The Liberal Tradition: From Fox to Keynes, Adam & Charles Black.
    8. Meurice Cranston: Freedom: A New Analysis (Longmans, Green, 1953), Emphasis in the original.
    9. Patrick Dunleavy and Brendan O'Leary (1991). Theories of the State, London, MacMillan Education LTD.
    10. Roger M. Savory (1979). 'The Problem of Sovereignty in the Ithana Ashari (Twelve') Shi'i State," Middle East Review .
فصلنامه سیاست
دوره 50، شماره 4
اسفند 1399
صفحه 1293-1309

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 15 بهمن 1398
  • تاریخ بازنگری: 13 اردیبهشت 1399
  • تاریخ پذیرش: 13 اردیبهشت 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار