شانتال موف و منطق امر سیاسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه اندیشه سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری اندیشه سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

بحث از امر سیاسی مبحثی جدید در حوزه فلسفه سیاسی است که در نیمه دوم سده بیستم متأثر از اندیشمندانی مثل اشمیت و آرنت رونق پیدا کرد؛ و در ادامه با نظریه‌پردازی فوکو، دریدا، بدیو، ژیژک و رانسیر گسترش یافت. یکی از اندیشمندان سیاسی معاصر که بیش از دیگران دغدغه بحث از امر سیاسی در ذیل چرخش پسامدرن را دارد، شانتال موف است. وی همواره درصدد است تا ضمن نقد پیامدهای فکری سنت‌های غالب در بحث از امر سیاسی که حول دو مفهوم دوستی و ضدیت در نوسان هستند، قرائتی پسامدرن و پسامارکسیستی از امر سیاسی ارائه دهد. دو پرسش پژوهشی در این مقاله مطرح شده‌اند: 1. چگونه موف پذیرش «دیگری» و تعارض را همزمان در صورت‌بندی خود از امر سیاسی تجمیع می‌کند؟ 2. رویکرد موف در خصوص امر سیاسی چه نسبتی با چرخش پسامدرن دارد؟ برای یافتن پاسخ‌های مناسب برای این پرسش‌ها، نوشته‌های موف و اندیشمندان منتقد یا موافق برداشت وی از امر سیاسی در چارچوب پسامدرنیسم بررسی می‌شود. در فرضیه استدلال می‌شود که موف به‌واسطه اخذ مفاهیم فلسفی ژاک دریدا همچون مکملیت و تمایز قادر به ارائه منطقی از امر سیاسی می‌شود که این پدیده را در حد فاصل پذیرش دیگری و آنتاگونیسم قرار می‌دهد. با تحلیل آثار موف و در نظر گرفتن برداشت‌های انتقادی سایر اندیشمندان از نظریه موف درباره امر سیاسی، نتیجه گرفته می‌شود که موف با قرار دادن مفهوم رقیب و رقابت در بطن قرائت خود از امر سیاسی، قسمی سیاست پیکارجویانه را تبیین می‌کند که منطبق با چرخش پسامدرن است،  زیرا قرائت موف از امر سیاسی مبتنی بر مؤلفه‌هایی مانند ضد ذات‌باوری و ضد مبنا‌انگاری است که از جمله مهم‌ترین مقولات چرخش پسامدرن به‌شمار می‌آیند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Shantal Mouffe and the Logic of The Political

نویسندگان [English]

  • َAhmad Khaleghi 1
  • Mostafa Ensafi 2
1 Associate Professor, Faculty of Law & Political Science, University of Tehran, Iran
2 A Ph.D. Candidate in Political Though, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The discussion of ‘the political’ is a new topic in the field of political philosophy, which flourished in the second half of the twentieth century under the influence of thinkers such as Schmitt and Arendt, and continued with the intellectual work of Foucault, Derrida, Badiou, Žižek and Rancière. Chantal Mouffe is one of the notable contemporary political thinkers, who has discussed the political. Mouffe  has tried to provide a postmodern and post-Marxist reading of the political, and to present a critique of the intellectual implications of the dominant traditions in the discussion of the political revolving around key concepts such as antagonism, power and hegemony.
The research questions to be addressed by the authors are: 1. How is Chantal Mouffe's approach to the analysis of the political related to the postmodern turn? 2. How has Mouffe concurrently integrated consensus versus dissent,  friendship versus antagonism in relation to ‘the other’ in her articulation of the political as a central theme in her work?   One of her key propositions is that disagreement is both legitimate and necessary in a pluralist democracy. By reformulating Schmitt's account of the ‘friend/enemy’ relation, and Derrida's philosophical concepts such as supplement and difference, Mouffe is able to present a logic of the political that places this phenomenon between the acceptance of the other and antagonism. Thus, Mouffe explains a kind of agonistic politics that is consistent with the postmodern turn, because Mouffe's reading of the political is based on elements such as anti-essentialism and anti-foundationalism.
Mouffe has placed the concepts of rivalry and antagonism at the heart of her understanding of the political. She has tried to distinguish between the political and politics by drawing attention to the antagonistic dimension of the political inherent in human societies, which  leads to conflict and forms of violence. She criticizes the Habermasian vision of deliberative democracy for its deficiencies of ignoring the central role of the conflictual dimension of power and antagonism in politics. In other words, she contends that there is a persistent and all-too-real likelihood to see the transformation of a us/them relation into a friend/enemy one. Accordingly, she put forward an alternative model of agonistic pluralism, and makes a distinction between two types of relations in political sphere: a) antagonism between enemies, and b)  agonism between adversaries.  She asserts that the objective of  democratic politics is to establish the we/they relation in such a way that an antagonism is transformed into an agonism, and suggest that agonism is a mode of political interaction. By studying the post-political trend, she takes issue with the argument that politics in its conflictual dimension is a phenomenon of the past, and the belief that the best type of democracy is  a consensual, and depoliticized one.
The article proceeds as follows: In the first section, the main points in Mouffe’s political theory as related to her argument about the political, and what she wants the readers to consider in her writing about the distinction between politics and the political are introduced. The focus of the second section is on a discussion of her concepts of agonistic pluralism, friend/enemy distinction and characterization of self and the other, struggle for hegemony, and the relations of oppression and subordination in modern societies. The latter sections are devoted to the debate that politics is a public space, in which the rules, actors, and configurations of power relations are never easily and fully discernible. Thus, we must proceed with caution when we discuss the flawed notion that we can create a situation in which we can reach a universal rational consensus on the basis of liberal democratic values and guard against hegemonic tendencies. In the final section, the authors  conclude with a brief analysis of Mouffe's idea of radical democracy as a  form of political community against the backdrop of her notion of the political, and adversarial, agonistic politics.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chantal Mouffe
  • The Political
  • Post-modern
  • Politics
  • The Other
  • Antagonism
  1. الف) فارسی

    1. احمدی، بابک. (1386) ساختار و تاویل متن. تهران: مرکز.
    2. آرنت، هانا. (1394) «سیاست چیست؟» ترجمه نادر فتورچی و صالح نجفی، در نام‌های سیاست، گزینش و ویرایش مراد فرهادپور و دیگران. تهران: بیدگل.
    3. اشمیت، کارل. (1395) مفهوم امر سیاسی، ترجمه یاشار جیرانی و رسول نمازی. تهران: ققنوس.
    4. خالقی، احمد. (1385) قدرت، زبان، زندگی روزمره. تهران: گام نو.
    5. حقیقت، سید صادق. (1387) روششناسی علوم سیاسی. قم: انتشارات دانشگاه مفید .
    6. ژیژک، اسلاوی. (1384) گزیده مقالات نظریه سیاست دین، ترجمه مراد فرهادپور و امید مهرگان. تهران: گام نو.
    7. فوکو، میشل. (1390) گفتمان و حقیقت: تبارشناسی حقیقـتگـویی و آزادی بیـان در غـرب، ترجمه علـی فردوسی. تهران: دیباچه.
    8. معینی علمداری، جهانگیر. (1385) روششناسی نظریه‌های جدید در سیاست. تهران: دانشگاه تهران.
    9. موف، شانتال. (1385) دیکانستراکشن و پراگماتیسم، ویراسته شانتال موف، ترجمه شیوا رویگریان. تهران: گام نو.
    10. مارش، دیوید؛ جری استوکری. (1384) روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمه امیرمحمد حاجی‌یوسفی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
    11. نش، کیت. (1395) جامعهشناسی سیاسی معاصر، ترجمه محمدتقی دلفروز. تهران: کویر.
    12. هی‌وود، اندرو. (1387) درآمدی بر ایدئولوژی‌های سیاسی (از لیبرالیسم تا بنیادگرایی)، ترجمه محمد رفیعی مهرآبادی. تهران: وزارت امور خارجه.

     

    ب) انگلیسی

    1. Arendt, Hannah. (1998).The Human Condition. Chicago: University of Chicago Press.
    2. Aytac, Ugur. (2020) “On the Limits of the Political: The Problem of Overly Permissive Pluralism in Mouffe's Agonism,” Constellations 1-15, .
    3. Azmanova, Albena. (2018, May) “The Populist Catharsis: On the Revival of the Political,” Philosophy & Social Criticism 44, 4: 399-411, https://doi.org/ 10.1177/0191453718760091>.
    4. Bosteels, Bruno. (2010a) "Politics, Infrapolitics, and the Impolitical: Notes on the Thought of Roberto Esposito and Alberto Moreiras," The New Centennial Review 10, 2: 205-238. Available at http://www.jstor.org/stable/41949699 (Accessed 2 March 2021).
    5. ———. (2010b) "Archipolitics, Parapolitics, Metapolitics," in Jean-Philippe Deranty, ed. Jacques Ranciere. London: Routledge, https://doi. org/10.4324/9781315711485>.
    6. Habermas, Jurgen. (1989) The Structural of Transformation of the Public Sphere, trans. Thomas Cambridge: Polity Press.
    7. Laclau, Ernesto; and Chantal Mouffe. (1985) Hegemony and Social Strategy: Towards a Radical Democratic Politics. London:
    8. Mouffe, Chantal. (2016) "Democratic Politics and Conflict: An Agonistic Approach," Política Común 9: 1-8, https://doi.org/ 3998/ pc.12322227.0 009.011>.
    9. ———. (2013) Agonistics: Thinking the World Politically. London: Verso.
    10. ———. (2005) On the Political. New York: Routledge.
    11. ———. (2000) The Democratic Paradox. London: Verso.
    12. ———. (1999, Fall). "Deliberative Democracy or Agonistic Pluralism?" Social Research 66, 3: 745-758. Available at: http://www.jstor.org/ stable/40971349 (Accessed 2 May 2020).
    13. ———. (1998 The Return of the Political. London: Verso.
    14. Thornhill, Chris. (2009) "The Autonomy of the Political: A Socio-Theoretical Response," Philosophy & Social Criticism 35, 6: 705-735, .