نقادی فلسفی- سیاسی قرارداد اجتماعی در نگاه روسو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه علوم سیاسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

نقادی فلسفی- سیاسی قرارداد اجتماعی در نگاه روسو به چرایی و چیستی یا عموماً مبانی ماهوی و محتوایی متن قرارداد اجتماعی، به‌ویژه در نظریۀ سیاسی روسو و نقادی آن به عنوان پرسش اصلی می‌پردازد. در این مقاله فرای اصل قرارداد و چگونگی و نقش آن، در پی ردیابی منبع متن (عقل، نقل یا عرف) و محتوای قرارداد(قانون و مذهب مدنی) به‌عنوان منشور و میثاق مشترک عمومی هستیم. در اینجاست که نقش مذهب و به تعبیر نخستین روسو «قانون مدنی» و قانون‌گذاری و در تعبیر نهایی وی، «مذهبِ مدنی» مطرح می‌گردد. رابطه و نسبت این دو، محور موضوعی این مقاله است. تبیین «رابطه و نسبت مثبت و همسو و حتی هم‌افزایی دیانت و سیاست، مذهب و حاکمیت و شریعت و دولت در نظریه و نظام جمهوری» در قرارداد اجتماعی روسو، فرضیۀ اصلی و هدف نهایی مقاله است. برخلاف شبهه غالب تعارض و حتی جایگزینی قرارداد اجتماعی در سیاست به‌جای شریعت، دیانت و مذهب، که منسوب به روسو است و از آن به قرارداد اجتماعی روسویی تعبیر می‌نماییم، برنمودن اسلام به‌عنوان دیانت و مذهب مدنی- مردمی یا جمهوری مشروع، متعادل و حتی متعالی و کارآمد در نگاه و نظریۀ سیاسی روسو، حاصل این مقاله و پیام راهبردی آن می‌باشد. مقالۀ حاضر برگرفته از طرح پژوهشی کارآمد و چشم‌انداز اندیشۀ سیاسی در جمهوری اسلامی و جهان اسلام بوده که به همت نگارنده در دانشگاه تهران انجام شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

POLITICAL PHILOSOPHY CRITIC OF SOCIAL CONTRACT (IN THE SIGHT OF ROUSSEAU)

نویسنده [English]

  • alireza sadra
Associate Professor; Political Science Department, University of Tehran
چکیده [English]

Political philosophy Critic of social contract from view point of Rousseau:
describes the general social contract and especially in Rousseau theories and
political works, considers it as a main question and replies and processes them. In
this thesis, beside consideration of the main contract, we are looking for text
resource and the concept of contract as a proclamation and general common
covenant. So, the role of religion and according to first interpretation by Rousseau ,
LAW and LEGISLATOR or legislation and in his final interpretation, civil
religion will be determined. The relation between these, are two subjective pivot
and pivotal subject of this thesis. The major theory and final goal of the thesis is to
explain the positive and ipsilateral relation between faith and policy, religion
and sovereignty and religious law and government in republic contract and in
contract republication in political theoretical system and in Rousseau political
system theory . In contrary with the present doubt ,contradiction and even the
substitution of social contract in policy instead of religion and faith which is
attributed to Rousseau , clarifying this doubt , is the secondary question and theory
and it is the partial goal of the thesis .Beside this , the division of religion to
humanity (civility or republicanism and democratic ) and inhumanity ( social and
politic and also systematic ) and incivility are also the secondary goal of the thesis.
Appearance of Islam as a religion and humanism civilian religion or republican and
an influential view , theory and its system in sight and Rousseau’s political theory is
the result of this thesis and its’ applicable massage .

کلیدواژه‌ها [English]

  • contract (covenant)
  • Society
  • special
  • Rousseau
  • Faith
  • Religion
  • Religious Law
  • civil
  • Republicanism
  • Christianity
  • Islam