عوامل اصلاحات قوانین اساسی جمهوری‌های قفقاز جنوبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه مطالعات منطقه‌ای دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانش‌آموختۀ مطالعات منطقه‌ای دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

هر سه جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان در دوران استقلال، اولین قانون اساسی نوین خود را در سال 1995 به تصویب رساندند و در سال‌های بعد دست‌کم دو یا سه بار این قانون‌ها را اصلاح کردند. همزمانیاین اصلاحاتباانتقالقدرتوانتخابات،آثارسیاسی‌شانراگستردهوشایان توجهکردهاست. با توجه به اینمسئله،سؤال اصلی این نوشتار این است که مهم‌ترین عاملاصلاحات قانون اساسی جمهوری‌های قفقاز جنوبی چه بوده است؟ بررسی تطبیقی این مسئله نشان‌دهندۀ همگونی‌ها و ناهمگونی‌های میان این کشورهاست که ممکن است در دیگر کشورهای در حال توسعه نیز تجربه شود. برای پاسخ به پرسش اصلی باید بسترهای اصلاحات به‌ویژه فضای سیاسی، بازیگران اصلی و عناصر سود بر اصلاحات، پیامد حقوقی و همچنین پیامد سیاسی هر یک از اصلاحات را مورد توجه و تحلیل قرار داد. فرضیۀ اصلی این نوشتار این است که در هر سه جمهوری، طراحی سازوکاری برای جلوگیری از چرخش نخبگان حاکم، مهم‌ترین دلیلاصلاحاتقانون اساسی در هر دو شکل ریاستی یا پارلمانی بوده است. مقایسۀ سه جمهوری نشان می‌دهد اصلاحات به مردم‌سالارتر شدن جمهوری‌ها منجر نشده است. روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

REASONS FOR CONSTITUTIONAL AMENDMENTS IN SOUTH CAUCASIAN REPUBLICS

نویسندگان [English]

  • Elahe Kolaee 1
  • Peyman Kaviani Far 2
1 Professor, Regional Studies Department, University of Tehran
2 Ms, Regional Studies Department, University of Tehran
چکیده [English]

All three republics of Azerbaijan, Armenia and Georgia after the independence passed their first constitutions in 1995 and in the consequent years amended the constitutions at least two or three times. The amendments coincided with the power transition and election period which made their effects vast and considerable. Given this background, the main question of this research is that what has been the most important factor contributing to constitutional amendments in the three south Caucasian republics? Comparative evaluation of the issue shows specific homogeneity and heterogeneity between these three countries which may be experienced in other developing countries as well. To answer the question, we should pay attention to the context specially the political environment, major actors and benefiting elements and also judicial and political consequences of each amendment. The main hypothesis of this research is that maintaining power in the hands of ruling elites has been the main cause of constitutional amendments in all three republics. The method of research is descriptive–analytical.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Constitution
  • Armenia
  • Republic of Azerbaijan
  • Georgia
  • circulation
  • power
  1. الف) فارسی

    1. آران نیوز (19 مهر 1396). «اصلاحات قانون اساسی گرجستان»، قابل دسترسی در:

     

    http://fa.arannews.com/News/57207/%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86.html (تاریخ دسترسی: 24 آذر 1397).

    1. تارنمای مجلس ملی جمهوری ارمنستان (20 آذر 1396). «قانون اساسی ارمنستان»، قابل دسترسی در:

    http://www.parliament.am/legislation.php?sel=show&ID=1&lang=eng (: تاریخ دسترسی: 20 آذر 1397)

    1. دانشگاه پرینستون (1397). «ارمنستان 1995"، قابل دسترسی در:

    http://pcwcr.princeton.edu/reports/armenia1995.html (تاریخ دسترسی: 20 آذر 1397)

    1. سازمند، بهاره؛ و پیمان کاویانی‌فر (1394). «ایران و برنامۀ تراسیکا و ابتکار راهرو گاز جنوبی اتحادیۀ اروپایی در دوران پساتحریم»، فصلنامۀ روابط خارجی، سال هفتم، ش 3، ص 62-33.
    2. کولایی، الهه (1374). نقش منابع نفتی در تحولات سیاسی جمهوری آذربایجان، فصلنامۀ مطالعات خاورمیانه. ش 4، ص 176-173.
    3. --------- (1380). اتحاد شوروی از تکوین تا فروپاشی، چ پنجم، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
    4. --------- (1389). سیاست و حکومت در اوراسیای مرکزی، چ چهارم، تهران: سمت.
    5. مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی (اردیبهشت 1397)، «اعتراض‌های ۲۰۱۸ در ارمنستان؛ ریشه‌ها، پیشران‌ها و چشم‌اندازها»، قابل دسترسی در:

    http://cces.ut.ac.ir/news/-/asset_publisher/Lhysd0EbP2Nl/content/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%D8%B4%D8%B3%D8%AA-%D8%AA%D8%AE%D8%B5%D8%B5%DB%8C-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B6%D8%A7%D8%AA-2018-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7-%D8%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87%D8%A7-%D9%88-%DA%86%D8%B4%D9%85-%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D9%87%D8%A7?redirect=http%3A%2F%2Fcces.ut.ac.ir%2Fnews%3Fp_p_id%3D101_INSTANCE_Lhysd0EbP2Nl%26p_p_lifecycle%3D0%26p_p_state%3Dnormal%26p_p_mode%3Dview%26p_p_col_id%3Dcolumn-2%26p_p_col_count%3D1 (تاریخ دسترسی: 24 آذر 1397)

     

    ب) انگلیسی

    1. Agenda (19 Oct 2017). “Georgian President Signs New Edition of Constitution”, Available at: http://agenda.ge/en/news/2017/2287 (Accessed on: 16 December. 2018).
      1. Alieva, L. (2014). “Azerbaijan and the Impact of the Lack of Democratization on Relations with the EU”, European View, Vol.13 (No.1), pp: 39-48.‌
      2. Arakelian, A., Nodia, G. (2005). ”Constitutional/Political Reform Process in Georgia, in Armenia and Azerbaijan: Political Elite and Voices of the People”, IDEA and the CIPDD. Available at:

    http://www.idea.int/publications/cprp_georgia/upload/DCMEnglishDraft.pdf

    1. Armenian Revolutionary Federation (ARF), (2015). Available at: http://www.arfd.info/about-arf-d-2/          (Accessed on July 15, 2016)
    2. Constitutional Court of the Republic of Azerbaijan (2016). Available at:

     http://www.constcourt.gov.az/laws/26             (Accessed on: August 6, 2016)

    1. Defeis, E. F. (1995). “Armenian Constitutional Referendum: Towards a Democratic Process”. Temp. Int'l & Comp LJ, vol.9,pp: 269-290.
    2. Direct Democracy, (2016).” Georgia, November 2, 2003: Reduction of Parliament from 235 to 150 Seats” Available at: http://www.sudd.ch/event.php?lang=en&id=ge012003     (Accessed on August 5, 2016)
    3. Election Guide, (2016).Available at:

    http://www.electionguide.org/ (Accessed on July 15, 2016)     

    1. Godoladze, K. (2013). “Constitutional Changes in Georgia: Political and Legal Aspects”. Humanities and Social Sciences Review, Vol. 2(No.3), pp: 443–460.
    2. Grossman, C., Schwartz, H., Cutler, L., Howard, A. E. D., Sharlet, R., Stein, E.,...  & Wald, P. M. (1997). “Symposium: Constitutional" Refolution" in the Ex-Communist World: The Rule of Law”. American University Journal of International Law and Policy, Vol.12, pp: 45-144.‌
    3. Heritage, (2016). “About Us”, Available at: http://www.heritage.am/en/about (Accessed on July 15, 2016)
    4. ICG (2005). Azerbaijan's 2005 Elections: Lost Opportunity”, Available at: http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/apcity/unpan023570.pdf                            (Accessed on 06.17.2016)
    5. ICG (2010).” Azerbaijan: Vulnerable Stability”, Available at:

     https://www.crisisgroup.org/europe-central-asia/caucasus/azerbaijan/azerbaijan-vulnerable-stability              (Accessed on 06.17.2016)

    1. Muskhelishvili, M. (2005). “Constitutional Changes in Georgia”. Tbilisi: Centre forSocial Studies.‌ Available at:

    http://www.idea.int/europe_cis/upload/Constitutional%20Changes%20in%20Georgia%20-%20eng%20changed-2.pdf                (Accessed on: August 5, 2016)

    1. New Azerbaijan Party,(2014). Available at:

     http://www.yap.org.az/en/view/pages/5 (Accessed on August 31, 2016)

    1. The Economist-Intelligence Unit. “Democracy index 2006”. available at: http://www.economist.com/media/pdf/democracytable2007v3.pdf (Accessed on: August 16, 2016)
    2. The Economist-Intelligence Unit. “Democracy Index 2008”. available at: http://graphics.eiu.com/PDF/Democracy%20Index%202008.pdf  (Accessed on: August 16, 2016)
    3. The Economist-Intelligence Unit. “Democracy Index 2010”. available at: https://graphics.eiu.com/PDF/Democracy_Index_2010_web.pdf  (Accessed on: August 16, 2016)
    4. The Economist-Intelligence Unit. “Democracy Index 2011”. available at: https://www.ciaonet.org/attachments/19462/uploads                     (Accessed on: August 16, 2016)
    5. The Economist-Intelligence Unit. “Democracy Index 2012”. available at: http://pages.eiu.com/rs/eiu2/images/Democracy-Index-2012.pdf   (Accessed on: August 16, 2016)
    6. The Economist-Intelligence Unit. “Democracy Index 2013”. available at:        http://www.ihsnews.net/wp-content/uploads/2014/06/Democracy_Index_2013_WEB-2.pdf       (Accessed on: August 16, 2016)
    7. The Economist-Intelligence Unit. “Democracy Index 2014”. available at: http://www.sudestada.com.uy/Content/Articles/421a313a-d58f-462e-9b24-2504a37f6b56/Democracy-index-2014.pdf      (Accessed on: August 16, 2016)
    8. The Economist-Intelligence Unit. “Democracy Index 2015”. available at: http://www.yabiladi.com/img/content/EIU-Democracy-Index-2015.pdf        (Accessed on: August 16, 2016)
    9.  
    10. Prosperous Armenia, (2016). “Brief History”, Available at:

     http://www.bhk.am/en/brief-history (Accessed on July 15, 2016)

    1. the Europa World Yearbook (2010). Europa Publications.
    2. the Europa World Yearbook (2011). Europa Publications.
    3. the Internet Archive, (2014). Available at:

     https://archive.org/stream/ZviadGamsakhurdia-TheFirstPresidentOfGeorgia/ZviadGamsakhurdia_djvu.txt   (Accessed on : August 5, 2016)

    1. Reuters,(April 11, 2018). “Azerbaijan's Aliyev Wins Fourth Term As President”, Available at:

    https://www.reuters.com/article/us-azerbaijan-election/azerbaijans-aliyev-wins-fourth-term-as-president-idUSKBN1HH3CJ (Accessed on December 15, 2018)

    1. Reuters,(2015). “Azeri Ruling Party Wins Majority in Parliamentary Election”, Available at:

    http://mobile.reuters.com/article/idUSKCN0SP15520151101 (Accessed on August 31, 2016)

    1. Radio Free Europe / Radio Liberty, (2005).Available at:

     http://www.rferl.org/content/article/1063206.html           (Accessed on July 15, 2016          

    1. Radio Free Europe / Radio Liberty, (September 26, 2016).Available at:

    http://www.rferl.org/a/azerbaijan-referendums-constitutional-changes-aliyev/28012681.html

    (Accessed on September 28, 2016)

    1. Venice Commission (2009). “Draft Opinion on the Draft Amendments to the Constitution of the Republic of Azerbaijan”, Available at:

    http://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL(2009)026-e                                (Accessed on 06.17.2016)

    1. Venice Commission (2010). “Final Opinion on the Draft Constitutional Law on Amendments and Changes to the Constitution of Georgia, Adopted by the Venice Commission at its 84th Plenary Session”, Available at:

     http://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-AD(2010)028-e        (Accessed on: August 5, 2016)

    1. Venice Commission, (2014). “Second Opinion on the Draft Amendments to the Constitution(in particular to Chapters 8, 9, 11 to 16) of the Republic of Armenia”, p.2, Available at: http://www.venice.coe.int/webforms/documents/?pdf=CDL-AD(2015)038-e (Accessed on July 15, 2016)
    2. Venice Commission, (2014). “Draft Amendments to the Constitution of Armenia (Approved on 20.08.2015 in the sitting of the Specialized Commission on Constitutional Reforms adjunct to the President of the Republic of Armenia)”, Available at:

    http://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-REF(2015)034-e (Accessed on July 15, 2016)

    1. Venice Commission (2014). “For Democracy through law - The Venice Commission of the Council of Europe”, Available at:

    http://www.venice.coe.int/WebForms/pages/?p=01_Presentation&lang=EN   (Accessed on 06.17.2016)